Sekiz şehirde “Herkes için bisiklet!” seferberliği

* Fotoğraf: Pixabay

World Resources Institute (WRI) Türkiye, Türkiye’nin dört bir yanında kent içi bisikletli ulaşımı yaygınlaştırmak için yürüttüğü projelere bir yenisini ekledi. Hollanda Bisikletliler Birliği (The Dutch Cyclists’ Union) Fietsersbond iş birliğiyle “Herkes İçin Bisiklet!” projesine başladı. 

Avrupa Birliği Başkanlığı tarafından Avrupa Birliği desteğiyle uygulanan Sivil Toplum Destek Programı III ile finanse edilen proje kapsamında pilot şehirler olarak seçilen Adana, Antalya, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Kocaeli ve Konya’da büyükşehir belediyeleri ve ilgili STK’ların desteği ile bisikletin bir ulaşım aracı olarak algılanmasını artırmaya yönelik çalışmalar yapılacak. 

“Herkes için Bisiklet!” projesinde WRI Türkiye, söz konusu sekiz şehir ile iş birliği yaparak iyi yönetişimi güçlendirmeyi, bisikletle ilgili STK’ların yerel ve ulusal düzeylerde karar alma süreçlerine aktif katılımını artırmayı, STK’lar, yerel yönetimler ve merkezi yönetim arasında diyaloğu ve ortak strateji geliştirmeyi teşvik edecek.

Projede neler var?

1 Nisan’da başlayan “Herkes için Bisiklet!”, bir yıl sürecek birkaç aşamalı bir proje. Öncelikle sekiz şehirden yerel yönetim temsilcileri ile bisikletle ilgili STK’ların, merkezi yönetim temsilcilerinin ve proje ortağı Fietsersbond’ın katılımıyla düzenlenecek başlangıç toplantısında iyi uygulama örnekleri paylaşılacak. 

Bu şehirlerden toplam 32 STK ve belediye temsilcisine politika geliştirme, katılım, temsilcilik ve lobicilik faaliyetlerine odaklanan kapasite geliştirme eğitimleri verilecek. Eğitimin ardından, dört aylık bir mentorluk süreci ile STK’lar ve belediye temsilcileri kendi şehirleri için yerel eylem planı geliştirecek. 

Akabinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği gibi konu ile ilgili merkezi yönetim temsilcilerinin de katılımıyla her şehrin kendi taslak yerel eylem planını sunacağı bir çalıştay düzenlenecek ve hep beraber ulusal eylem planı hazırlanacak. Düzenlenecek kapanış toplantısıyla da ulusal eylem planı ve proje sürecinde edinilen deneyim konuyla ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılacak.

Bisikletin ulaşımdaki payı yüzde 2

Proje koordinatörü WRI Türkiye Kentsel Gelişim ve Erişilebilirlik Yöneticisi Dr. Çiğdem Çörek Öztaş, Türkiye’de bisikletin ulaşımdaki payının sadece yüzde 2 olduğunu belirterek projeyle ilgili şunları söyledi:

“En çok kullanan şehirlerde bile bu oran sadece yüzde 5. Avrupa ülkelerinde ise bu oran yüzde 45 civarında. ‘Herkes için Bisiklet!’ ile özellikle Covid-19 ile birlikte daha da önem kazanan kent içi ulaşımda sağlıklı, ekonomik ve çevreci bir alternatif olan bisikletin geniş kesimlerce benimsenmesini hedefliyoruz.”

Öztaş, sekiz şehri seçerken başlıca kriterlerinin bu kentlerde bisikletli ulaşım altyapısı, ileriye yönelik yatırımların ve bisiklet konusunda çalışan aktif STK’ların bulunması olduğunu belirtti.

“10 yıllık birikim”

WRI Türkiye Direktörü Dr. Güneş Cansız ise şunları söyledi:
“WRI Türkiye olarak bu yıl 15. yılımızı kutluyoruz, 10 yıldır özellikle kent içi bisikletli ulaşıma odaklandık. Sürdürülebilir kent içi ulaşımın önemli unsurlarından biri olan bisikleti her fırsatta anlatmaya, bisikletli ulaşım konusunda farkındalık oluşturmaya çalışıyoruz. Bisiklete dikkat çekmedeki amacımız bisikletin spor için değil, kent içi ulaşım için kullanılmasını sağlamak.

“Bugüne kadar Türkiye’de 15 kentte bisikletli ulaşımın geliştirilmesi konusunda strateji belirleme, altyapı çözümleri, yönetişim ve iletişim alanlarında çalıştık. Bununla birlikte Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ilk bisiklet regülasyonu hazırlığında, pilot bisiklet yolu planlaması ve personelin teknik kapasitesinin geliştirilmesinde destek verdik. ‘Herkes için Bisiklet!’ de çok önemsediğimiz ve Türkiye için yararlı olacağına inandığımız bir proje.”

WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler hakkında

Daha önce EMBARQ Türkiye olarak da bilinen WRI Türkiye, World Resources Institute (WRI) altında sürdürülebilir şehirler konusunda çalışan uluslararası bir araştırma enstitüsü. 

ABD, Afrika, Avrupa, Brezilya, Çin, Endonezya, Hindistan, Meksika ve Türkiye ofisleriyle hizmet vermekte olan WRI, “insan odaklı şehirler” düşüncesinden hareketle çevreyi ve insan sağlığını her geçen gün daha fazla tehdit eden kent içi sorunlara sürdürülebilir çözümler üretiyor ve bu çözümleri projelendirerek yerel ve merkezi yönetimlerle birlikte uygulamaya koyuyor.

Türkiye'de bisiklet kullanımı

Bisiklet Endüstrisi Derneği ve Cyclist Türkiye’nin 2020 tarihli araştırmasına göre, Türkiye’de 20 yaş altındakilerin bisiklet kullanım oranı yüzde 14. Bu oran, 20-34 yaş arasında ise yüzde 38.

Türkiye’de Konya, 515 kilometre uzunluğundaki bisiklet yolları ile zirvede yer alıyor. İstanbul 160 kilometreyle ikinci, Eskişehir’de de 65 kilometreyle üçüncü sırada bulunuyor. Bisiklet sayısı 30 milyondan fazla ama kullanım yüzde 6'nın altında kalıyor.

Dünyada ise durum daha farklı. Apexbike’ın verilerine göre, dünya genelinde bisiklet kullanımı en yaygın olan 10 ülkenin 8’i Avrupa kıtasında yer alıyor. Kişi başına düşen bisiklet sayısına bakıldığında ‘’Bisikletçiler Ülkesi’’ olarak bilinen Hollanda bu listenin en tepesinde yer alıyor. Listede Hollanda’yı (yüzde 99) takip eden ülkeler sırasıyla; Danimarka (yüzde 80), Almanya (yüzde 76), İsveç (yüzde 64), Norveç (yüzde 61), Finlandiya (yüzde 60), Japonya (yüzde 57), İsviçre (yüzde 49), Belçika (yüzde 48) ve Çin (yüzde 37).

(TP)