Rusya-Ukrayna savaşı | Cannes’da “iptal kültürü” tartışması

* Etkinliğe katılan bazı misafirler Ukrayna bayrakları taşıdı. (Foto: AA)

Rusyalı yönetmen Kirill Serebrennikov'un filmi "Tchaikovsky's Wife" (Çaykovski'nin Eşi), 75. Cannes Film Festivali'nde prömiyerini yaptı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaş sebebiyle Rusya'nın resmi devlet delegasyonlarının katılımının yasak olduğu 75. Cannes Film Festivali'nde Rusyalı bir yönetmenin filminin gösterilmesi ve ana yarışmaya dahil edilmesi Ukraynalı sinemacıların tepkisiyle karşılaştı.

Serebrennikov'un filminin ana yarışmaya katılacağı duyurulduktan sonra da Cannes Film Festivali özellikle Avrupa'dan pek çok film festivali ve kültür kuruluşunca eleştirilmiş, söz konusu kişi ve kuruluşlar festivale "Rusya sinemasını boykot etme" çağrısında bulunmuştu.

Tepkiler karşısında Rusya'nın resmi devlet delegasyonları ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ilişkisi bulunan kişiler festivalden men edilmiş, Serebrennikov gibi sinemacıların katılımına izin verilmişti.

Serebrennikov, her ne kadar muhalif bir sanatçı olarak kabul edilse de Cannes'ın bu kararını pek çok Ukraynalı sinemacı yeterli bulmadı.

"Rus kültürünü iptal etmek"

Festivaldeki "Rus Kültürünü İptal Etmek: Rus Propaganda ve Savaşının Aracı Olarak Sinema" panelinde konuşan yapımcı Andrew Fesiak şöyle dedi:

"Özellikle Avrupa'daki bazı kişiler, kültür ve sporu siyasetten ayırmak istiyor. Fakat Rusya bunları askeri güç kadar güçlü olan bir yumuşak güç silahı olarak kullanıyor. Rus ordusu Ukrayna'da savaş suçları işleyip soykırım yaparken Rus olan her şeyin iptal edilmesi gerektiğine yürekten inanıyoruz.

"Rus sinemacılar filmlerini mutlu mesut uluslararası izleyicilere sunarken bizim kaç sinemacımız daha bu savaşta öldürülecek?"

Serebrennikov'un "tüm kariyerinin hükümetin parasıyla finanse edildiğini" de iddia eden Fesiak, "Muhalif olan kişileri finanse etmiyorlar... Rusya'daki gerçek muhelefet öldürülüyor" yorumunda bulundu.

Serebrennikov'dan eleştirilere yanıt

Rusyalı yönetmen Kirill Serebrennikov da "tüm Rusların Cannes Film Festivali'ne katılımını yasaklama" çağrılarının ve kendisine yönelik eleştirilerin ardından dün (19 Mayıs) basın toplantısında konuştu.

Rusya Kültür Bakanlığı'ndan aldığı parayı savaş başlamadan önce aldığını söyleyen Serebrennikov, savaşı "tam bir felaket" olarak niteledi.

Boykot çağrılarını reddeden ve "bir ulusun kültürünü yasaklama çabalarının imkansız olduğunu" söyleyen yönetmen özetle şöyle konuştu:

"Boykot çağrısı yapan insanları anlayışla karşılıyorum. Onları anlıyorum çünkü ülkelerinde olanlar yüzünden çok acılı ve yaralılar... Dili boykot etmememiz gerektiğine inanıyorum; Dostoyevski, Çehov, Çaykovski'yi boykot etmemeliyiz. İnsanları müzikten, tiyatrodan, sinemadan mahrum bırakmamalıyız. İnsanlara yaşadığını hissettiren budur."

Öte yandan, "Çaykovski'nin Eşi" filmi çekilirken Rusyalı oligark Roman Abramoviç'in Kinoprime film fonundan da yararlanılmıştı. 

Bazı Rusyalı gazetecilere akreditasyon verilmedi

Hollywood Reporter'ın aktardığına göre, Cannes Film Festivali, "Cannes'ın Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşa ilişkin tutumuna uymayan yayınlar ile ilişkili Rusyalı gazetecilerden" gelen akreditasyon taleplerini geri çevirmişti. Bir festival sözcüsü "festivalin savaş karşıtı tutumu ile uyumlu birkaç Rus basın kuruluşundan gazetecilere" onay verdiğini söyledi.

"Yeni sansür yasaları sebebiyle Putin rejimine açık bir şekilde muhalefet etmenin hem zor hem de tehlikeli olduğuna" dikkat çeken haber sitesi, Cannes'ın bu seneki film festivalini takip etmek üzere herhangi bir Rusyalı gazeteciye akreditasyon verilip verilmediğini söylemediğini yazdı.

Zelenski açılış töreninde konuştu

Fransa'nın Cannes kentinde 17 Mayıs-28 Mayıs tarihleri arasında devam edecek olan 75. Cannes Film Festivali'nin açılış gecesinde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski de bir konuşma yapmıştı.

Kendisi de tarih öğretmeniyken Ukrayna Devlet Başkanı olan birini canlandırdığı "Halkın Hizmetkarı" televizyon dizisiyle bilinen Zelenski, Putin ile Charlie Chaplin'in Nazi Almanyasının lideri Adolf Hitler'e atıfta bulunduğu "Diktatör" filmi arasında benzerlik kurarak, "Dünyanın, yeni diktatörleri anlatmak için yeni bir Charlie Chaplin'e ihtiyacı var" dedi.

Ukrayna halkına desteğin işareti olarak iki Ukraynalı yönetmenin filmi festivalde farklı bölümlerde gösterilirken Litvanyalı yönetmen Mantas Kvedaravicius'un çekimleri sırasında öldürüldüğü "Mariupol 2" de festival izleyicisiyle buluştu. Kvedaravicius, "Mariupol 2"de Rusya kuşatması altındaki liman kentinde yaşananları anlatıyordu.

Öte yandan, France24'ün aktardığına göre, "Mariupol 2" filmini tamamlayan ekip Tom Cruise'un yeni filmi "Top Gun: Maverick" için Fransa Hava Kuvvetlerinin yaptığı gösteri uçuşunu eleştirdi.

Öldürülen Litvanyalı yönetmen Mantas Kvedaravicius'un partneri Hanna Bilobrova, eleştirisini şu sözlerle dile getirdi:

"Mariupol'den yapımcı bir arkadaşımla birlikteydim. Sekiz yıldız savaşı yaşıyordu. Balkondaydık ve jetlerin uçtuğunu duyduk. Neredeyse yere yatacaktık. Arkadaşım ağlamaya başladı. Tepkisinden çok utanmıştı. Utanacak bir şey olmadığını söyledim. Hala hayattayız." (SD)