Peru’da eski bakana gazeteciyi öldürmekten 12 yıl hapis cezası

Fotoğraf: Andrés Paredes / GEC

Peru mahkemesi 13 Nisan Perşembe günü emekli general, eski içişleri bakanı, kongre üyesi ve başkent Lima'nın başkan adayı Daniel Urresti'yi 1988’de gazeteci Hugo Bustíos'un öldürülmesindeki rolü nedeniyle 12 yıl hapis cezasına mahkum etti.

66 yaşındaki Urresti, Bustíos'un öldürüldüğü ve muhabir Eduardo Rojas'ın yaralandığı pusuda yer almaktan suçlu bulundu.

İki gazeteci de öldürüldüğünde hükümet birlikleri ile Shining Path (Aydınlık Yol) adıyla bilinen gerilla örgütü arasındaki çatışmayı takip ediyordu.

Kararın okunmasının ardından Urresti, başkent Lima'daki mahkeme salonundan kelepçeli olarak çıkarıldı.

Gazetecileri Koruma Komitesi’nin (CPJ) New York'taki program direktörü Carlos Martínez de la Serna, "Daniel Urresti'nin gazeteci Hugo Bustíos'u öldürmekten hüküm giymesi, Peru'da basına karşı işlenen suçların cezasız kalmasına son verme yolunda önemli bir adım ve adalet arayan aileler için uzun ve acılı bir yolun güçlü bir hatırlatıcısıdır" dedi. Serna "Hugo Bustíos'un ailesi ve meslektaşları yaklaşık 35 yıl sonra da olsa nihayet bir nebze olsun rahatladılar." diye konuştu.

Bakanlıktan cezaevine

Margarita Patiño, öldürülen eşi Hugo Bustíos'un fotoğrafının yanında (Fotoğraf: Oscar Medrano)

38 yaşındaki Bustíos, Peru'nun en etkili haber dergisi Caretas'ın muhabiri ve savaşın harap ettiği And Dağları kasabası Huanta'daki Ulusal Gazeteciler Birliği'nin başkanıydı. Sık sık hem ordu hem de gerillalar tarafından işlenen insan hakları ihlalleri hakkında yazıyordu.

Bustíos, 24 Kasım 1988'de Urresti'nin ordu istihbarat subayı olarak görev yaptığı Huanta'nın eteklerinde pusuya düşürülerek öldürüldü. Saldırıdan ilk başta Shining Path isyancıları sorumlu tutuldu ancak kısa süre sonra Bustíos ve Rojas'ın bir ordu devriyesi tarafından kasıtlı olarak hedef alındığı iddiaları ortaya çıktı.

Dava yıllarca askeri ve sivil mahkemeler arasında gidip geldi. 2007’de Huanta askeri üssünün komutanı ve bir başka subay Bustíos'u öldürmekten suçlu bulundu. Suçlu bulunan subaylardan biri 2011’de Urresti'yi resmen cinayetle suçladı. 2015’te de bir mahkeme Urresti'yi akladı, ancak Peru'nun yüksek mahkemesi 2019'da bu kararı bozdu ve yeniden yargılama yapılmasına hükmetti.

Cinayetle bağlantısına rağmen Urresti 2014-2015 yılları arasında Peru İçişleri Bakanı olarak görev yaptı, iki kez devlet başkanlığına adaylığını koydu ve geçen yıl neredeyse Lima belediye başkanı seçiliyordu.

Türkiye’de gazeteci cinayetleri ve cezasızlık

Türkiye tarihinde ilk gazeteci suikastı yaşandığında tarihler 6 Nisan 1909’u gösteriyordu. Serbesti Gazetesi’nin başyazarı Hasan Fehmi Türkiye’de öldürülen ilk gazeteci oldu. Ancak Hasan Fehmi’nin ölümü Türkiye’de son gazeteci cinayeti olmadı.

Bugüne kadar her siyasi görüşten Abdi İpekçi, Çetin Emeç, Muammer Aksoy, Musa Anter, Uğur Mumcu, Metin Göktepe, Ahmet Taner Kışlalı ve Hrant Dink gibi onlarca gazeteci, mesleği nedeniyle öldürüldü.

Öldürülen gazeteci sayısı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'ne (TGC) göre 66, Çağdaş Gazeteciler Derneği'ne (ÇGD) göre ise 78. En kanlı yıllar ise 90'lar. ÇGD'nin verilerine göre 1992'de 14, 1993'te 9, 1994'te 6, 1995'te ise 4 gazeteci öldürüldü. Birçoğu faili mechul kaldı.

1915'te ise Ermeni gazetecilere yönelik saldırılar vardı. Gazeteci Bülent Tellan'ın "Kanla Sansür" başlığını taşıyan dosyasına göre 1915'te 22 Ermeni gazeteci öldürüldü.

bianet’te Emel Gülcan'ın hazırladığı "20 Gazeteci 20 Hikaye: Öldürülen Gazeteciler ve Cezasızlık" yazı dizisine buradan ulaşabilirsiniz.

(HA)