Örnek Olmasın!

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Bursa Milletvekili Aykan Erdemir, daha önce Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) de giden, kimlik kartlarındaki din hanesi konusunda bir soru önergesi verdi.

Önergede, AİHM'in 2010 Şubat'ında, Türkiye aleyhine açılan dava sonucu, nüfus cüzdanlarında din ibaresinin yer almasının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili 9. maddesine aykırı bulduğunu hatırlatan Erdemir şöyle dedi:

"AİHM'in vermiş olduğu karar tarihinden yaklaşık 20 ay geçti. Hükümet konuyla ilgili hangi çalışmaları yürütmüştür? AİHM'in verdiği karar doğrultusunda nüfus cüzdanlarında din hanesiyle ilgili olarak, Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun ilgili maddesinde gerekli değişiklik ne zaman yapılacaktır?" diye sordu.

Soru önergesini yanıtlayan İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, "Kimlik kartı genel uygulamasına geçilmeden önce kimlik kartlarında hangi bilgilerin yer alacağı belirlenecektir" dedi.

Şahin'in cevabı şu şekilde:

"Vatandaşlık kartının pilot uygulaması ve yaygınlaştırılması ile biyometrik unsurlar da içeren elektronik vatandaşlık kartının kimlik doğrulama için kullanımının sağlanması ve tüm kimlik doğrulama fonksiyonlarının tek bir elektronik kartta toplanması öngörülmüştür.  Kimlik kartı hazırlık çalışmaları halen sürdürülmektedir. Kimlik kartı genel uygulamasına geçilmeden önce Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 41. maddesi kapsamında, kimlik kartlarında hangi bilgilerin yer alacağı belirlenecektir."

Şahin'in cevabı medyada, yeni kimlik kartlarına din hanesinin konulmayabileceği şeklinde yorumlandı.

Oysa, "akıllı kart" diye bahsedilen yeni çipli kimlik kartlarının Bolu'daki pilot uygulamasında 14 bin kişinin yeni kimlik kartı üzerinde din ve medeni hal bilgileri bulunuyor. Yani "örnek" kartlar uluslararası standartlara ve AİHM kararına uygun değil.

Parmak izinin de bulunacağı yeni kartlar hakkında "din hanesi kaldırılıyor" yorumunda bulunmak için henüz erken. Fakat Başbakanlık Genelgesi'nde "Halen kullanımda olan nüfus cüzdanının yerini alacak olan vatandaşlık kartı üzerinde sadece statik bilgiler yer alacak, değişken bilgilere yer verilmeyecektir. Kart içerisinde temel olarak kart sahibine ait kimlik bilgileri bulunacaktır" dendi.

Statik bilgi ne demek?

Yeni kimlik kartı, en azından Bolu'daki pilot uygulamada uluslararası standartlara uygun olma iddiasına uygun bir sınav vermiyor. Kimliklerin üzerinde "statik bilgi" olarak sayılamayacak din ve medeni hal gibi bilgiler bulunmaya devam ediyor.

Yeni kimlik kartları 10 yıllık kullanım ömrüne sahip olacak.

Yeni uygulamanın e-Devlet alt yapısını desteklemesi ve çok seviyeli kimlik doğrulamada tek merkez haline gelmesi amaçlanıyor.

Kimlikler, bir nevi "akıllı kart" olacak ve kişi hakkındaki tüm bilgileri çipin içinde biriktirecek.

AB ülkelerinde nasıl?

Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerde kullanılan kimlik kartlarının büyüklüğü, kredi kartı kadar. Kartın ön sol tarafında fotoğraf var. Kartın taşıdığı bilgiler: Kimlik numarası, ülke adı, kart numarası, kimlik numarası, isim, cinsiyet, doğum tarihi ve geçerlilik süresi ve imza.

Fransa'da, kimlik kartı üzerinde olan bilgiler şunlarla sınırlı: Kimlik no, isim, soyadı, cinsiyet, doğum tarihi, uyruk, boy, geçerlilik süresi ve kimliğin veriliş yeri.

Yunanistan'da, 2000 yılında kişisel verilere ilişkin bilgiler kartlardan çıkarıldı. Kimliklerde yalnızca imza, fotoğraf, isim-soyad, baba adı, soyadı, anne adı ve kızlık soyadı, doğum yeri ve tarihi, boy bilgileri bulunuyor.

Hangi ülkelerde din hanesi var?

Şubat 2010'da AİHM Türkiye'de nüfus cüzdanlarında din ibaresinin yer almasının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili 9. maddesine aykırı olduğuna hükmetmiş ve "din hanesi kalkmalı" demişti.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise AİHM'in bu kararını "Anormal değil" ifadesini kullanarak yorumlamıştı.

Dini bilgiler Endonezya, Mısır, Malezya, Sri Lanka ve Burma kimlik kartlarında  bulunuyor.

1992'de Pakistan hükümeti, kimlik kartlarına din hanesini gösteren bir ibare eklemek istemiş ancak büyük tepkilerle karşılaşınca uygulamadan vazgeçmişti.

İsrail'de ''etnik milliyet'' ibaresi bulunuyor. Bu kategoride yüzden fazla seçenek var. Bunlarda biri de ''Yahudi değil'' seçeneği.

Amerika Birleşik Devletleri'nde ise kimlik kartı almak zorunlu değil.

Yeni kimlik kartları bu yıl içinde yaygınlaşarak tüm ülkede olacak. (IC)