Orhanlı halkı JES’lere karşı kazandı

İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nün davacı, Doğa Derneği ve Orhanlı Köyü Derneği'nin müdahil olduğu davalarda mahkeme üç JES alanının ruhsatını iptal etti.

İstanbul

* Fotoğraflar: Doğa Derneği.

İzmir'in Seferihisar ilçesine bağlı Orhanlı Köyü sakinleri, yaşam alanlarına yapılmak istenen jeotermal enerji santrali (JES) projelerine karşı İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte açmış oldukları davaları kazandı.

Birden çok proje ruhsatının yer aldığı köy ve çevresindeki üç alanın JES ruhsatı tamamen iptal edilmiş oldu.

Mahkeme kararları, köy meydanında zeybeklerin halk oyunları gösterisiyle ve keşkek dağıtılarak kutlandı. Kutlamalara Seferihisar Belediye Başkanı İsmail Yetişkin de katıldı.

"Zeytin ağaçları yoksa biz yokuz"

Orhanlı Köyü sakinleri adına konuşan Orhanlı Köyü Kültür, Gençlik ve Spor Kulübü Derneği Başkanı Hasan Tahsin Akçil şöyle dedi:

"Köyümüz üreterek yaşayan ve yediden yetmişe kültürünü devam ettiren bir köy. Kadim Üretim Havzası olan köyümüz için kurdu kuşu doyuran zeytinlikler, aynı zamanda temel bir geçim kaynağı. Binlerce yıldır kadim yöntemlerle yaşıyoruz ve bu yöntem aynı zamanda ekosistemleri ve biyolojik çeşitliliği koruyor. Zeytin ağaçları yoksa, biz yokuz. Kurdun, kuşun, bizim hakkımız için jeotermal istemiyoruz."

Orhanlı Köyü, bölgede hayata geçirilmesi planlanan JES projeleri, jeotermal sondaj kuyuları ile yardımcı kaynak olarak rüzgâr enerji santrali (RES) ve güneş enerji santrali (GES) projeleriyle iki yılı aşkın süredir yaşam alanlarını korumak için hukuki olarak mücadele ediyor.

Zeytin ormanları hâlâ tehdit altında

Hayata geçirilmesi halinde İzmir Yarımadası'na özgü erkence türü zeytinlerden oluşan zeytin ormanlarına büyük zarar verecek olan JES projeleri, hem yörede geçimini sağlayan insanları hem de bu ormanlarda yaşamını sürdürmekte olan pek çok canlıyı tehdit ediyor.

Yüzlerce nadir bitki, kuş ve memeli türünün yaşadığı yöre, Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik açısından en değerli 312 Önemli Doğa Alanı'ndan birisi olan Kızıldağ Önemli Doğa Alanı (ÖDA) içerisinde yer alıyor.

Orhanlı Köyü bu tehdide karşı verdiği mücadelede kazanım elde etse de İzmir ve Ege'nin büyük bir bölümünde JES tehdidi devam ediyor.

Ne olmuştu?

Orhanlı köyündeki JES projesi kapsamında yürütülen sondaj faaliyetlerinin proje sahası ile ilgisi olmayan 2016 tarihli "Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerekli Değildir" kararı doğrultusunda ÇED sürecinin dışında bırakıldığını öğrenen 99 köylü ve Orhanlı Köyü Kültür Doğa Gençlik ve Spor Kulübü Derneği, 2020 yılında projenin iptali için dava açmıştı.

Köylülerin açtığı dava sonucu, İzmir 3'üncü İdare Mahkemesi tarafından atanan bilirkişi heyeti, projeyle ilgili bir rapor hazırladı.

Raporda, projenin yüzey ve yeraltı sularıyla tarımsal ürünlerin ve toprağın kirletme riski olduğu, sondaj alanının yerinin doğru olmadığı, sondaj kuyularının yerleşim yerlerine yakın olması nedeniyle ağır metallerin ve çıkan gazların çevreye ve halk sağlığına zarar verebileceği gibi tespitler yer aldı.

Mahkeme de bu tespitler ışığında JES projesinin ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında yapılamayacağını kaydetti ve 2021 yılında "ÇED Gerekli Değildir" kararını bozdu.

Mart 2022'de Danıştay 6'ncı Dairesi de verilen ÇED gerekli değildir kararının yerel mahkeme tarafından iptal edilmesi işlemini onayladı.

Son mahkeme kararı ile ise Orhanlı Köyü'nde 157 ada ve üç parsel içerisinde yer alan jeotermal sondaj kuyuları projesi tamamen iptal edilmiş oldu.

(TY)