Metnin Arkasında Yatanlar...

Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu ve Yrd. Doç. Dr. Nebahat Akgün Çomak'ın derlediği ve bu alanda çalışan akademisyenlerin makalelerinden oluşan "Metin Çözümlemeleri" Ayrıntı Yayınları'ndan çıktı.

İki akademisyen, kitabın amacını öndözde şöyle açıklıyor:

"Şimdiye kadar ülkemizde kuram tanımlarına, kuramcıların yaşamlarına ve eserlerine ilişkin kitaplar yayınlandı ancak film, reklam, gazete haber başlıkları vs. üzerinden bu kuramların uygulama örneklerine nasıl uyarlanacağına dair lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine kılavuzluk edecek bir kitap adeta zorunlu bir gereksinim haline dönüşmiştü. İşte bu nedenle, böyle bir çalışma yapmanın bu alandaki önemli bir boşluğu dolduracağına karar verdik."

Kitap dokuz bölümden oluşuyor. İlk bölümde İnceoğlu ve Çomak, Teun Van Dijk'in eleştirel söylem çalışmalarını ele alarak bir yöntem geliştiriyorlar.

İkinci bölümün yazarı Prof. Dr. Nurdoğan Rigel. Rigel, Umberto Eco'nun "yankı fazlası" kavrmı üzerinden oluşturduğu yöntemle Casablanca filmini bir metin olarak ele alıyor ve analiz ediyor.

Ü.çüncü bölümde Doç. Dr. Emine Yavaşgel, Jürgen Habermas'a odaklanıyor. Yavaşgel, "Habermas, birbirinden giderek uzaklaşan söylem evrenlerinin çoğul bir nitalik kazanmasını özgül olarak çağcıl deneyimin getirdiği bir şey olarak yorumlar ve birbirinden farklı iki tür çoğulculuğu bir araya getirir" diyor.

Doç. Dr. Nilgün Tutal Cheviron'un kaleme aldığı dördüncü bölümün başlığı "Haber-Yorumdan Seyir ve Gösteriye". "Medya iktidara hiç yabancı değildir. Ama buna karşın, bir iktidar mercii de değildir" diyen Cheviron medyadan örneklerle yazısını sürdürüyor.

"Her şeyin seyir olmak zorunda olduğu medya evreninde, egemen yapı artık iletişim araçlarının klasik bilgilendirme işlevini günden güne geri plana iten bir dönüşüme uğramaktadır."

Sonraki bölümde Doç. Dr. Nilüfer Pembecioğlu, Şikago Okulu'nu mercek altına alıyor. Pembecioğlu, kendinden sonra iletişim alanında yapılan birçok çalışmaya zemin hazırlayan Şikago Okulu'nun pozitivist-ampirik araştırma yöntemini, araştırma başlıklarını, içinde yer alan araştırmacı ve kuramcıları derliyor.

Altıncı bölümün yazarı Doç. Dr. Halime Yücel. Yücel, 1967'den itibaren Belçika'das Liege Üniversitesi'nde göstergebilim, retorik, dilbilim ve görsel iletişim kuramları üzerine çalışmalar gerçekleştiren Groupe µ üzerine yazıyor.

Yrd. Doç. Dr. Altan Kar ve Dr. Sevgi Kesim Güven, "Cesur Yeni Dünya" başlıklı yazılarında medya, teknoloji, şiddet ve haz sarmalı konuları üzerine düşünüyor. İletişim teknolojileriyle toplumsal denetim arasındaki ilişkiye bakan akademisyenler "Özellikle televizyon ve internet gözetimin toplumsallaşmasında, başka bir deyişle gözetimin meşrulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır" diyor.

Son bölümün konusuysa "Birmingham Okulu". Doç. Dr. Seda Çakar Mengü ve Dr. Murat Mengü, İngiliz kültürel çalışmaları altbaşlığını taşıyan makalede ideoloji yada söylem yoluyla uygulanan hegemonyanın kültürel çalışmaların bir disiplin olarak belirginleşmesini sağlayan bir oldu işlevi de gördüğünü söylüyor.

* Metin Çözümlemeleri, Yasemin G. İnceoğlu, Nebahat A. Çomak, Ayrıntı, İstanbul, 2009, 378 sayfa, 25 TL.