Maden şirketi elektrik için Kirazlıyayla'nın altını kazıyor

* Fotoğraflar ve Video: Onur Cingil

Bursa’nın Yenişehir ilçesine bağlı Kirazlıyayla köyünde, halkın tepkisine rağmen maden işleme sahasının inşaatına başlayan Lübnanlı şirket Meyra Madencilik, şimdi de köyün altını kazarak elektrik hattı geçirmek için çalışmalarına başladı.

6 jandarma ekibiyle birlikte bölgeye gelen şirket yetkilileri, önce elektrik direkleriyle getirdikleri elektrik hattını köyün girişine yerleştirdi.

Daha sonra evlerin 2 metre arayla dizildiği yolun ortasında kazı çalışmalarıyla elektrik hattını inşaat sahasına ulaştırmak için çalışmalara başladı.

Evlerinin yıkılacağı endişesiyle sokağa çıkan köylüler ise jandarma tarafından haklarında işlem yapılacağı gerekçesiyle tehdit edildi.

Konuya ilişkin bianet’e bilgi veren avukat Onur Cingil, Kaymakamlık nezdinde gerekli başvuruları yaptıklarını, hukuki süreci de en hızlı şekilde başlatacaklarını kaydetti.

“Yıkım ve patlama riski var”

Aldığı bilgi üzerine bölgeye giden Cingil şunları anlattı:

“Köyün tam dibine kadar gelen elektrik direkleri ile çekilecek elektrik hattı maden işleme sahasına kadar evlerin tam ortasında yer alacak şekilde köyün altından geçecek. Buradaki evler kerpiç ve yıkılma riski çok yüksek. Ancak daha ekonomik olsun ve maden şirketine de kıyak olsun diye 20 metre sağda ya da soldaki boş arazilerden değil de köyün tam altından geçiriyorlar.

“Tek risk evlerin yıkılması da değil. Yüzlerce voltluk enerjiden söz ediyoruz, yarın bir gün burada bir patlama da yaşanabilir. Öte yandan pandemi koşullarındayız. Evet, inşaat çalışmaları bu süreçte devam ediyor ama bu yapılan bir kamu işi değil tamamen keyfe keder bir çalışma.”

Talimat Ankara’dan gelmiş

Hukuki süreci en kısa zamanda başlatacaklarını söyleyen Cingil, çalışmalar başladığından beri yetkililerle yaptığı bütün görüşmelerde “Talimat Ankara’dan geldi” diye yanıt aldığını da aktardı. Cingil şunları söyledi:

“Bu resmen bir köyü bir madene heba etme çabasıdır. Zaten maden işleme sahası ile köyün havasını, suyunu, ağacını aldılar. Şimdi de yeraltını alıyorlar.”

Ne olmuştu?

2013’ten beri bölgede kurşun, bakır ve çinko ocağı işleten Meyra Madencilik, Kasım 2019'da Çinko-Kurşun-Bakır Zenginleştirme Tesisi ve Atık Barajı Projesi'yle tesisin yayıldığı alanı genişletmek istedi.

Ancak köylüler, kurşun bakır çinko flotasyon tesisinin ve 110 dönüm alanda kurulacak olan atık barajının Yenişehir Ovası’na, İznik Gölü‘ne ve burada yaşayanlara zarar vereceğini söyledi.

Projeyle ilgili hazırlanan raporlarda, tesisin yerleşim alanı olan Kirazlıyayla‘ya sadece 225 metre uzaklıkta olduğu, atık göletinin altının ise heyelan bölgesi olduğu belirtildi. Bölgenin ayrıca birinci derece aktif fay hattı olan İznik-Mekece fay hattına 3.5 km mesafede bulunduğu da hatırlatıldı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın ÇED olumlu raporuna karşı köylüler ile doğa ve yaşam savunucuları dava açtı. Ancak şirket, dava henüz devam ederken Nisan 2020'de proje alanında ağaç kesimi yaptı. Haziran 2020'de projeye karşı açıklama yapmak isteyen kadınlara jandarma engel oldu. Daha sonra şirketin şikayetiyle gözaltına alınan köylü kadınlar ifadelerinin ardından serbest bırakıldı.

Köylülerin açtığı dava kapsamında inceleme yapan bilirkişi heyeti, 10 Ağustos'ta verdiği kararla firmanın ÇED raporunu olumsuz değerlendirdi. Ancak maden firması, bölgede faaliyetlerini sürdürmeye devam etti. Bu sırada Orman Genel Müdürlüğü’nden gelen memurlar, şirketin proje kapsamında pompalarla suyu çekerek kuruttuğu Kamışlı Göleti’nin etrafındaki tescilli meşe ağaçlarını da kesti. 

Mahkeme, bilirkişi raporu doğrultusunda Eylül 2020'de yürütmeyi durdurma kararı verdi ancak kendi verdiği karardan bir hafta sonra vazgeçti. Köylüler mahkemenin bu kararına itiraz etti. Şu anda proje kapsamında orman bölgesinde yapılan faaliyetlere karşı Bursa 3. İdare Mahkemesi ile köylülerin itirazıyla birlikte Bursa 1. İdare Mahkemesi’nde devam eden iki davanın yanı sıra, projeye dahil olan herkes ve her kurum hakkında yapılan bir suç duyurusu var.

Kirazlıyayla köyü

2019 yılı itibariyle 125 kişilik bir nüfusa sahip olan köyde Osmanlı döneminde de işletilen bir maden ocağı vardı. Bu ocak Cumhuriyet yıllarında da işletilmiş fakat daha sonraları ekonomik bulunmadığı için 2009 yılı itibarıyla kapatıldı. 

Köy, Bursa şehir merkezine 60 km, Yenişehir ilçesine 13 km uzaklıkta. Köyün güneyinde Barcın köyü kuzeyinde Göllüce köyü doğusunda Beypınar ve batısında Reşadiye köyü bulunuyor.

Kirazlıyayla köyu ayrıca Yenişehir ile İznik'i ayıran tepelerin zirvesinde bulunuyor. Hem İznik Gölü hem Yenişehir hem de Uludağ manzarasına sahip olup İznik Gölü’ne 7 km mesafede.

(TP)