Küresel e-ticaret devi için bir "Kapkara Cuma"...

Fotoğraf: Bangladeş'de Amazon'a karşı eylem/Progressive International

İngiltere ve diğer 40 ülkedeki Amazon depo işçileri, şirketin yılın en büyük alışveriş günlerinden biri olan Kara Cuma satışları sırasında protestolar ve grevler gerçekleştirdi.

Amazon e-ticaret sitesinde işlemlerini sonuçlandırmak için kullanıcılardan "Pay" [Öde] seçeneğini işaretlemelerini isteyen şirkete 25 Aralık Cuma günü bu kez, en doğuda Japonya ve Avustralya'dan başlayıp Hindistan'a oradan Avrupa ve ABD'ye kadar onlarca ülkede işçiler gün boyu peş peşe gerçekleştirdileri eylemlerle, "Sen öde" dediler. Kampanya ücret artışı ve çalışma koşullarının iyileştirilmesini hedefliyordu.

ABD'de...

Missouri, St. Peters'daki işçiler iş bıraktı. Diğer çalışanlar, Amazon'un Whole Foods mağazalarında protestolar düzenledi. Alabama'nın Bessemer kentinde, Columbia, Maryland; Detroit, Michigan; Durham, Kuzey Carolina; Joliet, Illinois; Philadelphia, Pensilvanya; Portland, Oregon ve Washington, DC'de protestolar düzenlendi.

New York'ta işçiler, Amazon'un sahibi milyarder Jeff Bezos'un ikametgahı önünde bir protesto gösterisi düzenledi.

Make Amazon Pay, (Amazon'a Ödet) web sitesinde küresel eylemin nedenleri şöyle dile getirildi:

"İşçiler ve tüketiciler için her şeyin fiyatı artıyor. Ve herkes için küresel sıcaklık artıyor ve gezegenimiz stres altında. Ancak Amazon, işçilerini, topluluklarını ve gezegenini desteklemek yerine, elinden gelen her damlayı sıkıyor. Bizler coğrafyaya ve küresel ekonomideki rolümüze göre bölünmüş işçiler ve vatandaşlarız, ancak Amazon Pay'i adil ücretler, vergileri ve gezegen üzerindeki etkisi için yapma taahhüdümüzde birleştik. Amazon çok fazla alıyor ve çok az veriyor. Amazon'a ödetmenin zamanı geldi."

Küresel Sendika UNI'nin başını
çektiği uluslararası ittifak

Protestolara önderlik eden UNI Küresel Sendikası'nın genel sekreteri Christy Hoffman, yayınladığı bildiride "Kara Cuma'da, #MakeAmazonPay (Amazon'a Ödet) günü olarak adlandırılan eylemde, sendikalar, sivil toplum ve ilerici seçilmişler, Amazon'un işçilerin önderliğindeki sendika çabalarını öldürmeye yönelik milyonlarca dolarlık aşağılık kampanyalarını kınamak için kitlesel bir küresel eylem gününde omuz omuza duracaklar[ını]" söyledi. 

"Teknoloji devinin korkunç, güvensiz uygulamalarını derhal durdurmasının, yasalara saygı duymasının ve işlerini daha iyi hale getirmek isteyen işçilerle müzakere etmesinin zamanı geldi" dedi.

Bir sendikalar koalisyonu olan Stratejik Örgütlenme Merkezi'ne göre, 2021'de ABD'de depolardaki tüm yaralanmaların neredeyse yarısı Amazon'da meydana geldi. Bunun nedeni, yalnızca Amazon'un ülkedeki en büyük depolara sahip olması değildi. Sendikanın raporunda, "Amazon'un, ABD'deki tüm depo çalışanlarının üçte birini istihdam etti[ği], ancak depo sektöründeki tüm yaralanmaların yaklaşık yarısından (yüzde 49) sorumlu [olduğu]" dile getirildi. 

Amazon daha önce depolarındaki yaralanma oranları iddialarını reddemişti.

Bütün dünyada...

Grev düzenleyen diğer ülkeler arasında: Arjantin, Avustralya, Avusturya, Bangladeş, Belçika, Brezilya, Kamboçya, Kanada, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, Macaristan, Hindistan, Japonya, Hollanda, Polonya, Slovakya, Güney Afrika da vardı. 

Verdi sendikasına göre, Almanya'daki on sipariş karşılama merkezinde iş bırakmalar gerçekleşti. 

Verdi'nin Amazon işçilerinin temsilcisi Monika di Silvestre, "Amazon'un ilk kez uluslararası bir grev günü var. Bu çok önemli çünkü Amazon gibi büyük bir küresel şirketle tek başına yerel, bölgesel veya ulusal olarak yüzleşilemez." dedi.

İngiltere'de 200 bin işçi grevdeydi

GMB sendikasının yüzlerce üyesi, İngiltere'nin başkenti Londra'nın Coventry semtindeki sipariş karşılama merkezi dışında bir protesto  ve bir dizi Amazon deposunda grev ve protesto gösterileri düzenledi. 

Posta çalışanları da e-ticaret şirketlerinin zayıf karnı "Kara Cuma"da güçlerini gösterdiler. CNN çoğunluğunu posta çalışanlarının oluşturduğu  200 bin işçinin Kara Cuma'da grevde olduğunu haber verdi.

Kıdemli GMB örgütçüsü Amanda Gearing, "Bugün Amazon'a, imparatorluğunuzu sürdürmek istiyorsanız, işçilerin ücretlerini ve çalışma koşullarını iyileştirmek için GMB ile görüşmeye oturun [diyoruz]" dedi. "Amazon işçileri aşırı çalışıyor, düşük ücret alıyor ve [Amazon'un] artık yeter diyorlar."

Şirketin İngiltere'de istihdam ettiği 75 bine yakın işçininyarısından fazlası grubun depo ve lojistik operasyonu Amazon Services UK'de çalışıyor. Bu birim geçen yıl kârlarını yüzde 60 artırarak 6 milyar poundun da üstüne çıkardı.

İşçiler, hayat pahalılığı krizi hane halkı bütçelerini vururken, ücretlerin saatte 10,50 sterlinden 15 sterline yükseltilmesini talep ediyorlar.

İrlanda'da

İrlanda'nın başkenti Dublin'de ekolojik eylem inisyatifi "Yokoluş İsyanı" (Extinction Rebellion), Amazon ofislerinin dışında saat 13.00'ten itibaren bir protesto gösterisi düzenledi.

Göstericiler, "Amazon Paranı Öde" kampanyası kapsamında işçiler için daha iyi ücretler ve Amazon'un daha iyi çalışma koşulları sağlamasını talep etti.

İlerici Enternasyonal tarafından yönetilen kampanya, küresel e-ticaret devinin "sürdürülemez çevresel" uygulamalarını ve işçilerin çalışma koşullarını teşhiri amaçlıyordu.

"Kara Cuma'nın kendisini protesto ediyoruz"

Protestoculardan Dylan Murphy, 'Amazon'a Ödetelim" çağrısına katıldıklarını söyledi ve "Kara Cuma'nın bir bakıma, Amazon'un icat ettiği bir gün" olduğunu hatırlattı.

"İnsanların web sitelerinde daha fazla harcama yapmalarını sağlamak için tüketicilere yönelik büyük bir çağrı 'Kara Cuma'. Bunu Kara Cuma'da günün kendisine karşı bir protesto olarak yapıyoruz," ded  ve ekledi: "Daha fazla tüketmemize gerek olmadığını, olaylara daha sürdürülebilir bir yaklaşım benimsememiz gerektiğini söylüyoruz.

Diğer perakende satış mağazalarında da grev

İngiltere'de Amazon dışında da prekande satış markaları, Kara Cuma haftası boyunca grevlerle karşı karşıya. Londra'da, Harrods giyim mağazasında güvenlik görevlileri ve CCTV operatörleri, festival dönemi boyunca 12 günlük eylemin birinci günü Kara Cuma'da, lüks Knightsbridge mağazasının dışında bir protesto gösterisi düzenleyerek greve başladılar. 

Katar Varlık Fonu'nun sahip olduğu Harrods, geçen yıl 51 milyon sterlinlik bir kâr bildirdi, genel müdürünün maaşını iki katından fazla artırarak 2,3 milyon sterline çıkardı ve Covid desteği kapsamında hükümetten yaklaşık 6 milyon pound destek aldığını açıkladı.

Unite sendikasının genel sekreteri Sharon Graham, "Harrods ve sahipleri, bu işçi ücretlerine hayat pahalılığını karşılayan bir zam yapabilieler" dedi.

Bu arada, Ulusal Demiryolu, Denizcilik ve Ulaştırma İşçileri Sendikası Genel Sekreteri Mick Lynch, Perşembe günü ulaştırma bakanı Mark Harper ile yapılan ilk uzlaştırma görüşmesinin ardından grevlerin devam edeceğini söyledi.

(AEK)