Kültürümüz ve İnançlarımız Tehdit Altında

Tunceli'de "kadın garson"lar yüzünden birahane sahipleri arasında çıktığı iddia edilen kavga sonrasında, başka illerden gelen kadın garsonların ruhsatsız çalıştırıldıkları belirlendi. "Kadınlar garsonluk yapmıyor, aileler dağılıyor," diyen halkın tepkisi üzerine kentteki birahanelerde çalışan 18 kadın dün Tunceli'den ayrıldı.

Kadınların kendi istekleri ile mi yoksa yetkililerin uyarısı üzerine mi kentten ayrıldıkları henüz öğrenilemedi.

Sorun kadın garsonlar değil, yozlaştırma planları

Konuyla ilgili olarak bianet'e açıklamada bulunan, adını vermek istemeyen Tuncelili bir kadın, Pazartesi günkü yürüyüşün "kadın garsonlar"a değil Tunceli'deki yozlaşmaya karşı olduğunu söylüyor:

"Bu eylem garson olarak çalıştığı söylenen kadınlara yönelik değil, işsizlik ve göç sonucu onlar da geçim sıkıntısı nedeniyle mecburen garsonluk yaptıklarını söylüyorlar. Ama ben de dahil çoğu kişi bu kadınların barların önlerinde beklediklerini, çoğu ailede yaşanan sıkıntılar nedeniyle yıkılma tehlikesinde olduğunu biliyoruz. Burada kimse kadınların çalışmasına karşı değil, karşı olduğumuz başka adlar altında yapılan garsonluk gibi işlerle, daha önce bu tip olayların yaşanmadığı Tunceli'nin değiştirilmek istenmesi."

"Tunceli yüzde yüzü Alevi ve solcu olan bir kent , bu yapıyı bozmak için yukarıdan kasıtlı bir müdahale yürütülüyor."

Tepkiler Valiye yöneldi

Pazartesi günkü kavga sonrası bıçakla yaralan üç kişi Devlet Hastanesi'ne götürülmüş, ancak operatör hekim yerinde olmadığı için yaralı Elazığ Devlet Hastanesi'ne sevk edilmişti. Sevk sırasında meydana gelen kazada ambulans şoförü Zeki Yıldız ve yaralılardan Deniz Çınar öldü.

Belediye Başkanlığı, siyasi partiler ve sendikalar önceki gün bir ortak basın açıklaması yaparak "kadın çalıştıran birahaneleri" kınamış ve kentte "ahlaki çöküntü" yarattığını düşündükleri olumsuzlukların giderilmesini istemişlerdi. Basın açıklamasına katılan altı bin dolayında Tuncelili ise "kadın garsonların işi bırakmaları" talebiyle gösteriye girişmişti.

"Müşteri çekmek için kadınlar meta olarak kullanılıyor, kadınlar başka işler yapıyorlar," diyerek protestolarını sürdüren halka Belediye Başkanı Hasan Korkmaz "olumsuzluklar ortadan kalkıncaya kadar birahanelere gitmeme " çağrısında bulundu. Gösteriler sonrasında topluluk arasından iki kişi gözaltına alındı.

Kültürel ve düşünsel yapımız hedef alındı

Yürüyüş sırasında "Vali İstifa" ve "Cerrah İstifa" sloganları atan topluğun tepkisini Tunceli Kültür ve Sanat Vakfı şube müdürü Ekber Kaya şöyle değerlendiriyor:

"Tunceli'nin farklı kültürel yapısı bozulmak isteniyor. Bugün halkın tepki gösterdiği şey doktor yokluğu, birahanelerdeki denetimlerin azlığı ve bali çeken çocuklarla ilgilenilmemesidir. Tepkinin asıl nedeni kadınların garsonluk yapması değil, kadınların bu isim altında başka işlerde çalıştırılarak şehrin kültürel ve düşünsel yapısının çökertilmek istenmesidir"

"Olayların saptırıldığı"nı söyleyen vali Mustafa Erkal'ın Perşembe günü bir açıklama yaparak "kadın garson" çalıştırma konusunu aydınlatması bekleniyor.

Belediye Başkanlığı'nda dün birahane ve otel sahipleriyle bir görüşme yapılarak ruhsatsız işçi olarak çalışan kadın garsonlar konusunda uyarılarda bulunuldu ve halk arasında konuşulan suçlamalar tartışıldı.

Talepler ve öneriler

Bianet'e açıklamada bulunan kent sakinleri, belediye binası önünde okunan basın açıklaması sonrası Valiyi ve hastaneye gelmeyen cerrahı istifaya çağıran ve kent merkezinde sloganlar atarak yürüyen 6 bin kişinin tepkisinin kentteki ahlaki çöküntü, doktor yokluğu, birahanelerde kadın garson çalıştırılması, çetecilik, hırsızlık, bali ve uyuşturucu kullanımına karşı olduğunu söylediler.

Önceki günkü ortak basın açıklamasına katılan Belediye Başkanı Hasan Korkmaz ile kitle örgütleri temsilcileri kentteki olumsuzluklar ve alınmasını gerekli gördükleri önlemleri şöyle sıraladılar:

* Kadın çalıştıran birahaneleri belirttiğimiz olumsuzlukları ortadan kaldırıncaya kadar gitmeyerek kınamalıyız.

* Sokakta kavga eden balici ve çetelere karşı hep birlikte tavır sergileyip, çevreye ve insanlara verdikleri zararlar karşısında birlikte hareket edip, teşhir yoluna gitmeliyiz.

* Hırsızlık yapan, bali çeken uyuşturucu kullanan ahlaksız ve yoz ilişki içinde olanların aileleri görüşüp, düzelmeleri için kendilerine destek sunmalı, söz konusu olumsuzlukları devam ettirdikleri takdirde, ilişkileri kesip, kendilerine yöre geleneğimize uygun olarak "düşkün muamelesi" yapmalıyız.

* İlimizde bali ve uyuşturucu kullanan gençlerin tedavi edileceği bir rehabilitasyon merkezi açılmalıdır.

* Köylere dönüş olanağı sağlanarak, insanların tekrardan üretime yönelmelerinin önü açılmalıdır.

Köye dönüş asıl çözüm

Belediye Başkanı Hasan Korkmaz'a göre Tuncelililerin talepleri ilde son iki yılda yaşanan gelişmelere dayanıyor:

"En ufak adli bir olayın yaşanmadığı Tunceli'de son iki üç yıldır hırsızlıkları, sokak çetelerini, bali kullanan çocukları herkes fark ediyor. İşsizlik ve göçün yarattığı boşlukta bu olaylara çözüm getirilmesi için bu basın açıklamasını yaptık. Kültürüne ve onurlu geçmişine sahip çıkan Tunceli halkı için köylere dönüş ve iş imkanları yaratılması gibi net çözümler gerekiyor."

Korkmaz birahaneler de dahil kadın garson çalıştırmanın normal olduğunu, ancak halkın gözlemlerine göre anlatılanlara bakarak kadınların işine son verilmesini istediklerini söylüyor.

Genel çözüm isteği

Eğitim-Sen Tunceli Şubesi başkanı Murat Halat ise kısa vadede kadınların işine son verilmesi, bali kullanan çocukların tedavisi için merkez kurulması gibi çözümler önererek, kadın garsonlara yönelen tepkinin genel olarak artan ahlaki değişimlere dayandığını söylüyor. Halat'a göre garson olarak çalışan kadınların meta olarak kullanıldığını halkın gözlemlerine ve duyduklarına dayanan bir gerçek.

Emeğin Partisi (EMEP) Tunceli Merkez İlçe Başkanı Murat Üldeş de tepkiyi bilinçli olarak göz yumulan ahlak dışı olaylara bağlıyor:

"Halkın yürüyüşü yetkililere bir uyarıydı. Olağanüstü Hal koşullarında yaşayan halkın son yıllardaki ahlaki çöküntüye karşı tepkisinin ardında göç ve işsizlik gibi sorunlar, genel bir çözüm isteği var." (ÖG/EK)