Korona Zamanında Hayat: Ve Arkadaşlarla Aile Oralı Değilse N'apabiliriz?

Danielle Renwick'in 16 Mart Pazartesi günü The Guardian'da yayımlanan An expert guide to social distancing – and what to do if friends and family aren't onboard başlıklı yazısını bianet için Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Yeşim Yasin Türkçeleştirdi. Teşekkürlerimizle yayımlıyoruz. 

Dünya genelinde yetkililer “sosyal mesafe”nin corona virus yayılımına engel olmak için en temel tedbir olduğunu söylüyorlar. Peki ya hala size ziyarete gelen arkadaşlarınız varsa veya söylenenleri hiç umursamayan biriyle beraber yaşıyorsanız? Üç uzmana görüşlerini sorduk.  

• Prof. Dr. Arthur L Caplan (NYU Tıp Fakültesi, Tıp Etiği Anabilim Dalı kurucu başkanı)

• Dr. Thomas Chin-Chia Tsai (Brigham ve Women’s Hastanesi ve Harvard TH Chan Halk Sağlığı Okulu’nda sağlık politikaları alanında araştırmacı ve cerrah)

• Prof. Dr. Jessica Justman (Columbia Üniversitesi, Irving Tıp Merkezi’nde öğretim üyesi, hekim) 

Şu anda en güvenli sosyalleşme yolları neler?

Dr. Thomas Chin-Chia Tsai: Kalabalıklardan uzak durun. Bu, insanların kendi kendilerini izole etmesi anlamına gelmiyor; tabii semptomları yok ve karantina altında değillerse. Dışarıda yürüyüşe çıkmakta bir sakınca yok. Hala restoranlardan eve götürmek için birşeyler alıp çıkabilirsiniz. Eğer herhangi bir semptomunuz yoksa, hala aile ilişkilerinizi sürdürebilirsiniz-sadece büyük gruplar olmasın. Mesele sadece etkileşim sıklığını olabildiğince azaltmak.

Dr. Arthur L Caplan: Şu anda ruh sağlığı ikinci planda olmalı. İçerde kalın, başkalarından olabildiğince uzak durun ve yiyecek alışverişinizi siparişle halledin. Dışarı çıkışlarınızı market ya da eczane alışverişleriyle sınırlayın. El antiseptiğiniz (ya da kolonyanız) hep yanınızda olsun ve her zaman kullanın. El sıkışmayın. Kağıt para kullanmayın. Çokça televizyon seyretmeye hazır olun. Evlerine kapanmış anne babalarınızı ve diğer tanıdıklarınızı telefonla arayın.

Arkadaşlarla biraraya gelmek güvenli mi?

Dr. Jessica Justman: Eğer küçük gruplarsa, kimlerin katılacağına bakılması koşuluyla genel olarak olabilir diyeceğim. Amerika’daki bazı rehberler, özellikle kronik sağlık sorunları olan yaşlı bireylerin kendilerini 10 kişiden az gruplarla sınırlandırmaları gereğinden bahsediyor. Avusturya’da yetkililer beş kişiden fazla birarada olmasın diyor. Ben samimiyetle bu rakamların çok da kesin olmadığını ve fakat insanların rehberlere ihtiyaç duyduklarını düşünüyorum.  

Tsai: Herkesin asemptomatik (açık hastalık belirtilerinin olmaması durumu) olduğunu varsayarak, büyük olasılıkla güvenli diyebiliriz. Ancak yine de sosyal etkileşim sınırları içinde ve hala sosyal mesafeyi koruyarak. Dokunulan ya da paylaşılan yüzeylere dikkat edin. Herkesin ellerini yıkamasını ve yüzeyleri temizlemesini sağlayın. El sıkışmayın. Sosyal ilişkileri sürdürmek hala önemli ama çok dikkat ederek.

(Pazartesi günü basılan rehberlerde Birleşik Krallık Hükümeti özellikle 70 yaş üzerinde, gebe ya da başka hastalıkları olanlara ev ziyaretleri konusunda karşıt görüş tavsiye etti.)

Oda arkadaşım ya da eşim sosyal mesafe koymaya yanaşmıyorsa kendimi nasıl koruyabilirim?

Tsai: Ben size yine de sosyal mesafe kurallarına uymanızı öneririm. Nihai amaç enfeksiyon zincirini kırmak. Kendi sosyal mesafenizi korumaya özen gösterirseniz, sadece kişisel riskinizi azaltmakla kalmaz aynı zamanda sosyal çevrenizdeki diğer arkadaşlar ya da aile üyelerinize de bulaştırma riskini azaltmış olursunuz. Her bir kişi, bulaş zincirini kırmak açısından bir fırsat demek. Bu nedenle yakınınızdakiler bu kurallara daha az riayet etseler dahi çevrenizdekiler için elinizden geleni yapmak sizin için önemli bir kişisel sorumluluk.

Caplan: Mesafenizi arttırmak için elinizden geleni yapın. Belki aynı yatakta yatmayın. Cinsel teması en aza indirin. Diş fırçalarınızı paylaşmayın. Eşyalarınızı ayırın. Kucaklaşmayın ve öpüşmeyin. Ellerinizi sık sık yıkayın, öksürürken ve aksırırken hijyen kurallarına uyun. Yüzeyleri sık sık temizleyin. İyice yıkandığından emin olmadığınız sürece aynı çatal-bıçağı kullanmayın. Bu tip şeylere dikkat edin. Yaşadığınız alanı nasıl ayırabileceğinizi de tartışabilirsiniz- ama bunlar işe yaramazsa, uzaklaşın.

Justman: Sanırım ayırma senaryolarını en azından iki kategoride ele almalıyız. Diyelim ki bana eşinizin doktor olduğunu ve tüm gün hasta baktığını söylediniz. Daha genç ve sağlıklıysanız, sanırım size endişelenmemeye çalışmanızı ve eşinize eve girer girmez üstünü değiştirerek duş alması gerektiğini söylemenizi önerirdim. Tabii ateş ya da öksürük gibi belirtileri var mı diye gözünüzün onun üzerinde olması gerektiğini de eklerdim. Eğer Covid-19’a bağlı ağır zatürre geçirme olasılığı daha yüksek biriyseniz, o zaman evde mekanları ayırma yollarını düşünmenizi söyleyebilirdim. Veya işler düzelene kadar riski azaltmak için bir arkadaş ya da akrabanızın evinde kalabilirsiniz.

Diğer senaryo, kafe ya da spor salonlarına giden bir oda arkadaşı. Eğer yüksek risk grubundaysanız, bir süreliğine gidip kalabileceğiniz bir yer var mı diye düşünmenizi önerirdim. Sadece kendinizi korumak için. Tabii oda arkadaşınızla sohbet ederken, çok sık dışarı çıkmaz ve kalabalıklara karışmazsa kendinizi daha iyi hissedeceğinizi de söyleyebilirsiniz. Tabii bunlar zor konuşmalar. Ve sanırım kendinizi korumak için tedbirler almak başkalarının davranışlarını değiştirmelerini beklemekten çok daha kolay.

Eşimiz ya da oda arkadaşımızla sosyal mesafelendirmeyi nasıl konuşmamızı önerirsiniz?

Tsai: Amacın birçok insanın enfekte olma riskini azaltmak olduğunu açıklayın. Birey olarak Covid-19’un ilerlemesini durdurmak için yapılacak çok az şeyin olduğunu ama aynı zamanda da zincirin kırılması için çok somut ve önemli bir rolümüzün bulunduğunu söyleyin. Çünkü enfeksiyon kapan her bir insan yüzünden iki ya da üç insan etkilenecek. İşte sevdiğiniz iki ya da üç insanı veya arkadaşınızı bu enfeksiyondan koruma imkanınız var.  (DR/YY/APA)

Fotoğraf: Nadire Mater/bianet