Kevik İsmine Ne Zaman Kavuşacak?

Urfa'da Bozova ilçesine bağlı Güvercinli ve Alanlı köylerinin birleştirilerek isminin "Kevik" olması BDP'li meclis üyelerinin kararıyla il meclisinde kabul edildi.

Ancak bu kararın mecliste kabul edilmesi yetmiyor. Çünkü daha önce de birçok kez meclis kararıyla yerleşimlere eski Kürtçe isimlerinin verilmesi kararı alınmış ancak valilikler bunu reddetmişti.

Son olarak geçen ay, Hakkari İl Genel Meclisi köy ve mezraların isimlerinin Kürtçe olarak yazılmasına ilişkin hazırlanan önergeyi kabul etmişti. Ancak valilik bu tür yerleşim yerlerinin isimlerinin değiştirilmesinin İçişleri Bakanlığı'nın onayı ile olacağını belirterek talebi reddetmişti.

Kanun teklifi komisyonda

Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) milletvekili İdris Baluken, Türkiye'de ismi değiştirilen mezra, köy, bucak, ilçe, il ve coğrafi yerler ile yerleşim birimlerinin eski adlarının iadesi hakkında 2012 yılının sonunda 6 maddelik kanun teklifi vermişti.

 Kanun teklifi hala İçişleri Komisyonu'nda.

Süreçle isimlerin iade edileceği umudu var

bianet'e konuşan BDP Hukuk Danışmanı Yusuf Buzğan, barış süreciyle birlikte bu teklifin kabul edileceğini umut ettiklerini söyledi.

"Bundan önce de yerel halk tarafından bazı başvurular oldu. Ancak bu talepler her seferinde mevcut mevzuata, kanuna dayanmadan İçişleri bakanlığının görev alanında denerek reddedildi. Gerekçe olarak da Türkçe alfabesinde kullanılmayan x,w,q harfleri gösterildi. Yani tamamen politik bir tutum nedeniyle reddedildi. Barış süreci ile beraber bu kanun teklifinin kabul edileceğini ve yer isimlerinin iade edileceğini umud ediyoruz."

Başbakanın köyünün adı da Potamya

Türkçeleştirmeden en çok etkilenen iki bölgeden biri Doğu Karadeniz, diğeri de Güneydoğu Anadolu bölgesi.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül 2009'da, "Kürt açılımı"ndan kısa bir süre önce Bitlis'teki Güroymak'a gerçek adı Norşîn ile hitap etmişti. O günden beri de yerleşim yerlerinin eski adların iade edileceği hep gündemdeydi. Ancak bugüne kadar bir adım atılmadı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın memleketi Rize'nin Güneysu İlçesi'nin eski adı da Potamya.

30 bin yer ismi değiştirildi

Kanun teklifine göre, 1921 yılından itibaren 30 bin 280 yerleşim yerinin adı Kütçe, Ermenice, Rumca, Lazca, Çerkesçe, Ermenice ve Arapça olduğu için değiştirildi. Bu yerleşim yerlerinin 12 binden fazlası köy.

Teklifte,  yer isimlerinin değiştirilmesinin İçişleri Bakanlığı'nın 1940 tarihli 8589 sayılı genelgesi ile resmileştiği ve "Yabancı dil ve köklerden gelen ve kullanılmasında büyük karışıklığa yol açan yerleşme yerleri ile tabii yer adlarının Türkçe adlarla değiştirilmesi" uygulamasının resmen hayat geçtiği belirtiliyor.

Kürtçe yer isimlerinin 1980-83 yılları arasında sistemik bir şekilde değiştirildiği belirtilen teklifte, halkın hala eski isimleri kullandığına da dikkat çekildi.

Babugoy sıçanhöyük oldu

Teklifte, değiştirilen yer adları eski adlarından farklı anlamlar içerdiği gibi bazılarının da onur kırıcı ifadelere karşılık geldiğine dikkat çekildi.

 “Yaka Hasenek” olan belde adı “Yakasinek”; Çerkesçe “Babugoy”olan köy adı “Sıçanhöyük”; Kürtçe “Hecixano-Hacıhano” olan ve “Hacı Evi” anlamına gelen köy adı “Ağılbaşı”; Ezidiler’in “Kivax” adını verdikleri köy “Mağara”, Kürtçe olan “Harapşeref” adı “Dirsekli”, Ermenice “Çrig” olan köy adı “Çürük”; Kürtçe “Hespist” olan köy adı “Yarbaşı "olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca Kürtçe “Hezex” adı da tarihsel bir bağı olmadığı halde “İdil” olarak değiştirilmiştir. (NV)