Kahve sektöründe devleşen şirketler ve emek sömürüsü

Starbucks, Nestlé, JDE Peet’s ve Lavazza gibi şirketler, kahveden yüksek kârlar elde ederken, bazı ülkelerdeki kahve çiftçilerinin yıllık kârı sadece 88 dolar.

İstanbul

Kahve sektöründe devleşen şirketler ve emek sömürüsü

* Fotoğraf: Anadolu Ajansı.

Kahve, büyük ölçüde elle hasat edilen, kaliteyi koruma amacı taşıyan titiz bir süreç gerektiren, emek yoğun bir ürün. Ve dünyada petrolden sonra en fazla ticareti yapılan ikinci ürün.

Siyasi ekoloji üzerine çalışmalarını yürüten Sjoerd Panhuysen ve Frederik de Vries'in hazırladığı "2023 Kahve Barometresi" kahve sektöründeki büyük şirketlerin kârına ve sektörde çalışan işçilerin yaşadığı hak gasplarına odaklanıyor.

Barometreye göre Starbucks, Nestlé, JDE Peet's ve Lavazza gibi önde gelen uluslararası kahve kavurma ve satış şirketleri her yıl milyarlarca dolarlık satış yaparak yüksek kârlar elde ediyor.

Kahve çiftçilerinin payına ise yıllık 88 dolar gibi bir kâr düşüyor, (Uganda).

Ayrıca sektördeki kadın işçiler, erkek meslektaşlarına göre daha düşük ücretlere çalıştırılırken, daha az para verildiği için de çocuk işçilerin sayısı hayli fazla.

Eşitsizlik

Barometrede öne çıkanlar şöyle:

Kahve üretiminin sınırlı sayıda ülkede yoğunlaşması, küçük çaplı kahve çiftçilerinin üretim ve kârda istikrar sağlamasını engelliyor.
Kahve yetiştirilen 10 ülkeden sekizinde çiftçilerin ortalama geliri asgari geçinme geliri düzeyinde veya bunun altında. Buna rağmen gübre ve pestisit maliyetleri de her sene artıyor.
Uganda'da ortalama bir kahve üreticisi kahveden yıllık 88 dolar kazanıyor.
Kahve sektöründe, toplumsal cinsiyetle ilişkilendirilen çeşitli görevler bulunuyor ve bu da kadınların hasat ve hasat sonrası işleme gibi görevlerde ağırlıkla yer almasına neden oluyor. (Kahve çekirdeklerinin kurutulması ve elle sıralanması gibi işlemler).
Kahve endüstrisinde istihdam edilen çalışan sayısı oldukça yüksek. (Örneğin Etiyopya'da 2.6 milyon, Endonezya'da 1.5 milyon ve Vietnam'da 1.44 milyon gibi), ancak işçilere adil bir yaşam ücreti sağlama sorunu büyük ölçüde göz ardı ediliyor.
Mevcut araştırmalar, kahve endüstrisinde çalışan işçilerinin temel ihtiyaçlarını yeterince karşılamayan ücretler aldığını gösteriyor.
Kadın işçiler, sektördeki toplam istihdamın neredeyse yarısını oluştururken, erkek meslektaşlarından önemli ölçüde daha az kazanıyor.
Yetişkin işçilerin maaşı daha yüksek olduğu için, genellikle çocuklar kahve çekirdeklerini toplamak zorunda kalıyor. Bu da sektördeki çocuk işçilerin oranını artıyor.

Barometrenin tamamını (İngilizce) okumak için tıklayın.

(TY)