"İstanbul ve Ankara'da sis değil duman kirliliği yaşanıyor"

* Fotoğraf: AA

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Son günlerde Ankara ve İstanbul’da sis olarak görülen hava olaylarını Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Buket Atlı ile konuştuk.

Atlı, sis olarak lanse edilen durumun aslında kirli havanın çökmesi sonucu “smog” da denilen duman kirliliği olduğunu söyledi. 

Özellikle solunum ve kalp hastalıkları olanları, yaşlı, çocuklar gibi kırılgan grupları kirli havaya karşı uyaran Atlı, hava kirliliğinin Covid-19 virüsünün vücuda girişini kolaylaştırdığını da belirtti. 

TIKLAYIN - Kirlilik İstanbul ve Ankara'da yeni limitlerin de çok üstünde

Öte yandan, İstanbul Valiliği 8 Kasım'dan itibaren "sis"in biteceğini söylemişti ancak hala etkisini sürdürüyor.

Londra örneği: 5 günde 4 binden fazla kayıp

Atlı, İstanbul ve Ankara’da yaşanan smog durumuna ilişkin önlemler alınması konusunda uyardı ve önlem alınması gerektiğini söyledi:

“Smog durumunda sisin içinde taşıdığı kirli havanın bölge üzerinde uzun süre kalması ciddi sağlık etkileri de doğuruyor. Örneğin, Londra'da 1952 yılında beş gün süren duman kirliliği sonucunda solunum ve kalp rahatsızlığı çeken yaşlılar başta olmak üzere 4 binden fazla insan yaşamını yitirdi. İngiltere'de pek çok kişinin hayatını kaybettiği duman kirliliği sonucunda temiz hava aksiyon planları ortaya konuldu. 

“Türkiye'nin de benzer bir şekilde artık ulusal bir 'Hava Kirliliği ile Mücadele Stratejisi' ortaya koyması gerekiyor.  Hava kirliliğinin daha yüksek olduğu bölgelerde Covid-19 vaka sayılarının daha yüksek olduğunu gözlenmişti. Covid-19 hastalığı pandemisi ile mücadele için hava kirliliğini azaltacak önlemlerin alınması şart.

Türkiye’de hava kirliliği

Temiz Hava Hakkı Platformu’nun raporlarına da değinen Atlı, Türkiye’de 2017-2019 yılları arasında hava kirliliğinin trafik kazalarının en az 6 katı kadar can aldığını söyledi ve şöyle devam etti:

“Kara Rapor 2021 verilerine göre, 5 yıldır Iğdır, Maraş, Manisa, Ağrı ve Düzce’de aşırı hava kirliliği kronikleşmiştir. Ayrıca, 2020 yılında Türkiye’deki illerin yarısından fazlasında (42 il) kanserojen olan ince partikül madde (PM 2,5) seviyesi yeterli düzeyde ölçülmedi. 

“Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) önerdiği kılavuz sınır değerleri aşağıya çektiğini duyurmasına karşılık Türkiye’nin hava kalitesi mevzuatında hala kanserojen olan PM 2,5 için yıllık ve günlük sınır değerler belirlenmedi. 

“Ayrıca çevre yatırımlarını tamamlamayan kömürlü termik santraller çalışmaya devam ediyor. Maraş'tan her gün vatandaşlar siyah dumanların çıktığı video ve fotoğraflar paylaşıyor. Maraş'taki santralden çıkan kir Sivas ve Ankara gibi illere de taşınıyor.”

Smog nedir?

Smog, özellikle büyük şehirlerde havaya karışan çeşitli emisyon gazlar ile oluşmuş hava kirliliğini tanımlarken kullanılan bir kavram. İnsan sağlığına zararlı olan smog, belirli zararlı gazların sıcaklık terselmesi gibi sebeplerle bir noktada yoğunlaşması ile meydana geliyor. 

Smog, sıcaklık inversiyonu ile toksik sanayi emisyonlarının varlığı altında oluşuyor. Sıcaklık inversiyonu üstteki hava tabakalarının yere yakın hava tabakalarından daha sıcak olması durumuna deniyor. Sıcaklık yükseldikçe azalması gerekirken artıyor. Böyle bir durumda hava kütlesi yukarı doğru değil aşağı doğru hareket ediyor ve taşıdığı tüm kirleticiler insanların soluma mesafesinde yer almaya başlıyor.

(TP)