İşkenceye Karşı Avukatlar ve Sağlıkçılar

Resmi ölüm raporlarına karşı bağımsız doktor ve hukukçular

Bu dönemde Kenya’daki etnik çatışmalar yoğun biçimde sürmekteydi ve işkenceyi hükümet içinde bulunan güçlü bireyler yürütüyordu. IMLU iletişim ağı, tutuklular için hazırlanan ve gerçeği yansıtmayan resmi ölüm raporlarına karşı mücadele eden bağımsız doktorlar ve hukukçulardan oluşuyor.

Bu grup, işkenceye dair şüphe içeren vakaları belgelemek için otopsi yapıyor ve işkenceden kurtulmuş kişilerle mahkumlara tıbbi ve hukuki yardım sağlıyor. Şüpheli biçimde ölen aile bireyine otopsi yapılmasını isteyen kişiler öncelikle bir Otopsi Talep Formu dolduruyor ve böylelikle IMLU’nun ülke çapındaki ağının yardımıyla mağdura en yakın yerde yaşayan doktor otopsiyi gerçekleştiriyor. Sonuçlar tıbbi ve hukuki tüzüklere uygun bir biçimde dikkatle belgeleniyor.

IMLU işkenceyle ilgili herhangi bir kanıta rastlandığında kişileri bu işi takip etmeleri konusunda cesaretlendiriyor. IMLU, çeşitli nedenlerle avukat bulamayanları, hukukçulardan ve hukuksal yardım hizmeti sağlayan STK’lardan oluşan bir iletişim ağına yönlendiriyor. Amaç işkencenin kullanımını engellemek için örnek teşkil edecek ve işkencecileri işkenceden caydırma konusunda mesaj içeren kamu yararıyla ilgili davaları takip etmek.

Lobi ve atölye çalışmaları

IMLU öncelikle profesyonel daimi kurulların görüş değiştirmesi yönünde lobi çalışmaları yürüterek iletişim ağını oluşturdu; Kenya Tabipler Birliği İnsan Hakları Daimi Kurulu ve Kenya Avukatlar Birliği İnsan Hakları Kurulu lobi çalışmasını gerçekleşen kurumlar.

Kurullar oluşturulduktan sonra IMLU, sağlık çalışanlarının ve hukukçuların özellikle işkence vakalarıyla ilgilenme konusunda kapasitelerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaları için kurul üyelerine yönelik atölye çalışmaları hazırladı.

Atölye çalışmaları bütün ülke çapında yürütülüyor ve IMLU belli başlı şehirleri her iki yılda bir ziyaret etmeye çalışıyor. Atölye çalışması, insan haklarının tanımlanması, cezaevi birimi ile ilişkiler kurmak, konuyla ilgili kişilerin ve hükümet yetkililerinin insan haklarıyla ilgili yasalar ve hak ihlalleri konusunda eğitimi gibi başlıkları içeriyor.

Mağdurlara ve mağdurların ailelerine ulaşabilmek için, IMLU ayrıca Kenya’daki birçok dini liderle ve grupla, hukukçularla, doktorlarla ve STK’larla da ilişki kuruyor.

İşkence vakaları mahkemeye taşınıyor

Bağış yapan çeşitli kişilerden ve gruplardan sağladıkları iyi maddi desteğe rağmen, talepler zaman zaman işkence mağdurlarını desteklemek için kullandıkları parasal kapasiteyi aşıyor.

IMLU’nun karşı karşıya olduğu bir diğer zorluk da avukatların büyük bölümünün Nairobi’de oturması nedeniyle kırsal bölgelerde yaşayan mağdurlara çabuk ve kolay ulaşamaması. IMLU, Hollanda Krallığı Elçiliği’nin yardımıyla, içinde kuruma bağlı avukatların da bulunduğu anında müdahale edebilecek bir çalışma grubu oluşturmayı tasarlıyor.

IMLU otopsi raporlarını hazırlarken polis müdahalesiyle ve gözdağıyla karşılaştı. Bu gibi durumlarda diğer STK’larla birlikte polisin verdiği gözdağını kınayan basın açıklamaları yapıyor ve bu gibi konuları kamuoyuna duyuruyor, mahkemelerden önce yasal eylemler düzenliyor.

Hükümetin değişmesiyle birlikte doktorlar şu an kendilerini biraz daha güvende hissediyorlar. IMLU da, doktorların kesinliği doğrulanmış kanıtlarla işkence yapıldığına dair basın açıklaması düzenlemelerini sağlamak için konuyla ilgili en yüksek standartları araştırıp belgeliyor.

IMLU’nun Kenya’da işkenceyi açığa çıkarmak için yürüttüğü çalışmalar sayesinde pek çok işkence vakası mahkemeye taşındı. Bu davalarla ilgili mahkumların koşullarının iyileştirilmesi konusunda geniş kamuoyu ilgisi sağlandı. Ayrıca cezaevi yetkilileri şu anda fiziksel şiddetin ve işkencenin kullanımının azaltılması ve cezaevi koşullarının iyileştirilmesi konusunda daha ilgili görünüyor. (ÇÖ/BB)

* The Independent Medico-Legal Unit-IMLU

Bağımsız Sağlık ve Hukuk Birimi

[email protected]

http://www.imlu.org

* Bu köşede yer alan taktikler “İnsan Hakları Mücadelesinde Yeni Taktikler” projesi kapsamında derlenen çalışmalardan oluşmaktadır.

Proje ile ilgili ayrıntılı bilgi için: www.newtactics.org

Helsinki Yurttaşlar Derneği www.hyd.org.tr