İlköğretim Okullarında Kadın Yönetici Olmak
Bu verilerin ışığında araştırmanın, Ankara ilindeki resmi ilköğretim okullarında görev yapan kadın yöneticileri, yönetici olmaya güdüleyen etmenlerin belirlenmesi; görevlerini yaparken karşılaştıkları toplumsal cinsiyete dayalı sorun ve engellerin saptanması amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, Ankara'da resmi ilköğretim okullarındaki kadın yöneticilere "İlköğretimde Kadın Yöneticilerin Sorun ve Engellerini Belirleme Anketi" uygulanmıştır. Anketin dağıtılmasında Eğitim Sen Genel Merkezinin kararıyla Ankara şubeleri tarafından uygulama desteği sağlanmıştır.
Kadın yöneticiler kadın çalışmalarına ilgisiz
Araştırma sonucunda kadın yöneticilerin çoğunluğunun müdür yardımcısı olarak görev yaptığı, evli ve bir ya da iki çocuklu, eşleriyle öğrenim durumlarının genellikle eşit düzeyde, eşlerinin mesleklerinin eğitim gerektirir nitelikte olduğu, sınıf öğretmenliği branşında göreve başladıkları, 11 yıllık kıdemden sonra yöneticiliğe başladıkları, Milli Eğitim Bakanlığı dışında yöneticilik deneyimlerinin olmadığı saptanmıştır.
Yine bu kadın yöneticilerin herhangi bir kadın çalışmasında yer almadıkları, birlikte çalıştıkları okul müdürünün genellikle erkek olduğu ve çoğunluğunun sendika üyesi olmadığı görülmüştür.
Araştırmanın bir diğer bulgusuna göre kadın yöneticilerin sırasıyla güvenlik, sosyal, saygı ve kendini gerçekleştirme gereksinimleri nedeniyle yöneticiliği tercih ettikleri, ekonomik gereksinimlerle yöneticilik yapmadıkları saptanmıştır. Kadın yöneticilerin güvenlik gereksinimlerinin ilk sırada yer alması ilgi çekici bulunmuş ve alandaki norm kadro, sözleşmeli öğretmenlik v.b uygulamalarla iş güvencesini yönelik kaygı yaşandığı biçiminde yorumlanmıştır.
Bir diğer bulguya göre kadın yöneticilerin toplumsal cinsiyet farkındalık düzeylerinin "katılıyorum" derecesinde olduğu görülmüştür. Kadın yöneticilerin öğretmenler, diğer çalışanlar ve üsî yöneticilerle ilişkilerinde toplumsal cinsiyete dayalı daha fazla sorun ve engelle karşılaştıkları buna karşın öğrenci ve velilerle ilişkilerinde sorun ve engelle karşılaşmadıkları bulgulanmıştır.
Boşanmış yöneticiler daha çok sorun yaşıyor
Boşanmış-eşi ölmüş kadın yöneticilerin sorun ve engellerle karşılaşma düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. "Bir kadın yönetici olarak, karşılaştığınız en önemli sorun ve gerekçeleri konusundaki düşüncelerinizi kısaca belirtiniz" açık uçlu sorusuyla kadın yöneticilerin yaşadığı sorun ve engeller şu başlıklarda toplanmıştır:
"Toplumun erkek egemen yapısı, ev ve çocuk sorumlulukları, iyi yönetici, iyi anne, iyi ev kadını olma baskısı, zaman yetersizliği, kadınlara İlişkin olumsuz değer yargıları, olumsuz rol modelleri, kadın yönetici sayısının az olması, üst yöneticiler tarafından muhatap kabul edilmeme, çalışma ortamında kullanılan dil ve üslup"
Araştırmada elde edilen sonuç ve önerilerinden, Milli Eğitim Bakanlığı ve Eğitim Sen tarafından yararlanılması eğitimin ilk basamağı olan ve toplumsallaşma sürecinde önemli işlevi yerine getiren ilköğretim okullarında, toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle hareket edilmesi ve örgütsel olarak bunun yansıtılması, toplumda cinsiyet eşitliğine ilişkin uygulamaların çoğalmasını ve öğrencilerde olumlu, eşitlikçi toplumsal cinsiyet algısının pekiştirilmesine hizmet edebilecektir.
* Bu araştırma TODAİE Kamu Yönetimi Bölümünde yapılan yüksek lisans tezinden özetlenmiştir.
* Bu yazı Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası Kadın Dergisi'nden alınmıştır.
