“İklim değişikliği bir insan hakları meselesidir”

Birleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliği ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi tarafından hazırlanan ve Altıparmak Hukuk Bürosu tarafından Türkçeye çevrilen "İklim Değişikliği, Yerinden Edilme ve İnsan Hakları" bilgi notu, iklim mülteciliği ve insan hakları konusundaki tartışmalara bir kapı daha aralıyor.

TIKLAYIN - 2050'ye kadar 1,2 milyar insan iklim mültecisi olabilir

Yerinden edilme bağlamında iklim krizi, tüm dünyada gittikçe artan şekilde insan hakları boyutuyla tartışılıyor ve ele alınıyor. İklim krizinin etkileri yaşam, su ve gıda, sağlık ve yeterli barınma hakları dahil olmak üzere insan haklarından yararlanma konusunda büyük engel oluşturuyor.

İklim krizinin olumsuz etkileri, kırılganlık, insan hareketliliği ve yerinden edilmeye katkıda bulunarak yerinden edilmiş kişilerin insan hakları için de artan bir risk teşkil ediyor.

İklim mülteciliği

İklim krizi nedeniyle yerinden edilen insanlara ve iklim mülteciliğine dikkat çekilen bilgi notunda öne çıkan başlıklar:

• İklim krizinin insan haklarından yararlanma konusundaki etkileri,
• İklim değişikliği ve afetler bağlamında yerinden edilmiş kişilerin korunmasına yönelik uluslararası yasal çerçeve,
• Sudan Alganaa mülteci kampında meydana gelen su baskınları,
• Su hakkının hayata geçirilmesi için yenilikçi teknolojiler,
• İklim değişikliği bağlamında yerinden edilmiş kişilerin insan haklarının korunması.

Öneriler

Bilgi notunda iklim krizi nedeniyle yerinden edilenlerin haklarının korunmasına yönelik öneriler ise şöyle:

• Tüm iklim eylemlerinde insan merkezli bir yaklaşım sergilenmesini sağlamak ve iklim değişikliğinin olumsuz etkileri nedeniyle yerinden edilen bireylerin onurlarının, güvenliklerinin ve haklarının güvence altına alınarak, insan haklarına dayalı bir yaklaşım izlenmesinin sağlamak.
• İklim değişikliği ve felaketler bağlamında bireylerin sınır aşan yerinden edilmeleri söz konusu olduğunda, uluslararası korumaya ihtiyaç duyabilecek kişilere mevcut mülteci ve insan hakları araçlarını uygulamak.
• Bireylerin yerinden edilmelerini önlemek ve iklim değişikliğine uyum sağlanmasını arttırmak için düzenli göç yollarını kolaylaştırmak.
• Özellikle iklime karşı en kırılgan ülkelerin ve toplulukların özel ihtiyaçları dikkate alınarak, yerinden edilmeyi engellemek, en aza indirmek ve ele alabilmek adına gerekli tüm önlemlerde hareketi ve desteği arttırmak.
• İklim eylemlerinin, yerinden edilmiş kişiler ve onlara ev sahipliği yapan topluluklar da dâhil olmak üzere, istikrarsız ve ulaşılması zor bölgelerde yaşayanlara ulaşmasını sağlamak.
• Yerinden edilmiş kişilerin sığındığı veya yerinden edilmelerinin ardından güvenli bir şekilde geri dönmeyi umdukları ülkelerde ve ev sahibi topluluklarda, iklim değişikliğinin etkilerine karşı hazırlıkları arttırarak ve dayanıklılık oluşturarak iklim eylemlerine uyum finansmanını ve desteğini arttırmak.
• En kötü durum senaryolarını önlemek için Paris İklim Anlaşmasında belirtilen hedefleri ulaşılabilir tutmak ve sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik taahhütleri ivedilikle arttırmak ve uygulamak. İklim değişikliği bağlamında yerinden edilmiş bireylerin korunmasını sağlamak için uluslararası işbirliği yapmak.

(TY)