İhracatçıların Yeni Gözdesi: Afrika Ülkeleri
Güney Afrika'da 50 Türk şirketi
Güney Afrika Büyükelçiliği Ticaret ve Enformasyon Dairesi'nin verilerine göre, Güney Afrika'da iş yapan 50 Türk şirketi bulunuyor. Bu şirketlerin 7'si üretime dayalı yatırım yaparken, diğerleri genel dış ticaret, inşaat, halı-kilim mağazaları, seyahat acenteleri ve restoranlar olarak sıralanıyor. Bölgedeki toplam Türk yatırımı ise 60 milyon dolar civarında.
Güney Afrika Büyükelçiliği Ticaret ve Enformasyon Sorumlusu Meryem Yıldız, iki ülke arasında ticaretin gelişmesi ve Türkiye'nin çıkarlarının korunması için Türkiyeli yatırımcılara görev düştüğünü belirtti. Türkiye'deki ihracatçıların önünün Güney Afrika'da açık olduğunu belirten Yıldız, büyükelçilik olarak ihracatçıları desteklemeye hazır olduklarını söyledi.
En cazip 10 ülke arasında
Yıldız, iki ülke ilişkilerini şöyle değerlendirdi:
* Şu anda Güney Afrika, ihracattan çok, cazip bir yatırım destinasyonu.
* Ekonomiye yeni katılan 30 milyonun üzerindeki siyah nüfusun artan konut, ev tekstili, elektrikli ev eşyaları ve benzeri ürünlere olan talepleri, bu tür mamulleri üretmek için gerekli her türlü hammaddenin yerinde temin edilebilmesi, Türkiye'nin 1/12 katı düşük elektrik fiyatları, ucuz iş gücü, cazip devlet teşvikleri, Güney Afrika'nın komşu pazarlara açılan bir köprü teşkil etmesi, ülkenin yabancı yatırımlar için en cazip 10 ülke arasında gösterilmesini sağlıyor.
* Güney Afrika, AB ile Serbest Dolaşım Ticaret Anlaşması olan tek Afrika ülkesi. Ayrıca, 14 ülkeden oluşan Güney Afrika Kalkınma Topluluğu'na(SADC) da üye.
* Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 1 Ocak 2001 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Afrika Büyüme ve Kalkınma Yasası (AGOA) çıkarttı. Bu yasa ile, Güney Afrika kaynaklı hammadde kullanarak bu ülkede imal edilen malların başta tekstil ürünleri olmak üzere, ABD'ye sıfır gümrükle ve kotasız ihraç edilmesine imkan sağlıyor.
* Güney Afrika'da üretim yapan Türk işadamları, özellikle tekstilciler ABD'ye kotasız ve vergisiz ihracat yapabiliyor.
* Güney Afrika otomotiv sektörü de en hızlı büyüyen sektör olarak görülüyor.
* Türkiye özellikle otomotiv yedek parça, ev tekstili, elektrikli ev aletleri ihraç edebilir.
* Güney Afrika altın, platin, manganez, krom cevheri, vanadyum, titanyum mineralleri ve aluminusilikatları bakımından dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer alıyor.
* Türk Hava Yolları'nın haftada iki gün Johannesburg ve Cape Town'a uçması, iki ülke arasındaki turist geliş gidişini kolaylaştırıyor.
Cezayir; Afrika'nın kapısı
İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi'nin (İGEME) Cezayir raporunda, bu ülke, Orta ve İç Afrika'ya açılan kapı olarak tanımlanıyor ve doğalgaz ile diğer hidrokarbon rezervleri açısından potansiyel hedef pazar olarak gösteriliyor.
Rapora göre, 50 Türk firması Cezayir'de şirket kurarak; gıda, elektrik-elektronik, inşaat malzemeleri, pamuk ipliği, kumaş, tekstil ve konfeksiyon, demir-çelik, otomotiv, çimento gibi alanlarda faaliyetlerini sürdürüyor. Artan ilişkiler kapsamında 8 Cezayir firması da Türkiye'de faaliyet gösteriyor.
Bu rakamların giderek artması bekleniyor. Bu beklentinin iki ana sebebi var. Birincisi; Türkiye-Cezayir ilişkilerindeki ticari dengesizliğin önüne geçmek, ikincisi de Cezayir'in önümüzdeki beş yıl içerisinde 12 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirecek olması.
15 yeni anlaşma
Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Büyükelçiliği Ticaret Ataşesi Messaoud Mehila, iki ülke arasında 15 anlaşma imzalandığına dikkat çekerek, Cezayir'in Türkiye'nin ilk Afrika partneri olduğunu belirtti.
2001'de iki ülke arasındaki ticaret hacminin 1.5 milyar dolardan fazla olduğunu vurgulayan Mehila, sözlerini şöyle sürdürdü:
* Cezayir, Kuzey Afrika'nın en büyük pazarı ve 7 Afrika ülkesi etrafında bulunuyor. Güney Avrupa'ya, Fransa, İspanya ve İtalya'ya, da çok yakın.
* Tüm bunlar Cezayir'i çekici kılıyor.
* En önemlisi Cezayir'in henüz bakir bir pazar olması. Güçlü pazar koşulları ve rekabet henüz oluşmadığı için, pazara şimdi giren ileride büyük avantajlar kazanmış olacak.
Fas'ta yeni olanaklar
Fas geçmişte Türkiye için zor bir pazar olarak değerlendiriliyordu. Fas'ta bu ülkenin geleneksel ticaretinde etkili olan Fransız ve İspanyol şirketlerinin fazla olması, Türk girişimcilerini olumsuz etkilemiş ve Fas pazarına ilgi duymalarını engellemişti. Ancak ülkenin doğal kaynakları ve ekonomik gelişmeler, Fas'ı giderek daha cazip bir ülkeye dönüştürdü:
* Petrolü olmayan tek Kuzey Afrika ülkesi olan Fas, dünyanın en büyük fosfat rezervlerine sahip.
* Elektronik, kimya-ilaç, yarı mamul tekstil ürünleri, demir-çelik, çimento, tarımsal gıda, makine, oto yan sanayi, inşaat malzemeleri gibi sektörler Türk firmaları için önemli ticari imkanlar sunuyor.
* Devlet Liman İşletmeleri'ne (ODEP) ait liman altyapı ve ekipmanlarının yenilenmesi için 262 milyon dolar değerinde 5 yıllık bir yatırım programı planladı.
* Toplu konut projeleri ve Kazablanka metro projesi Türk taahhüt firmaları açısından önem taşıyan fırsatlar.
Turizm gelecek 10 yılın temel taşı
Fas'ta turizm, gelecek 10 yılın temel büyüme hedef sektörü olarak görülüyor.
İthalatta, tarım ve sanayiye yönelik yatırım malları birinci sırayı; demir-çelik, kimyasallar, plastik ve kağıdın kullanıldığı yarı mamul ürünler ikinci sırayı; otomotiv, otomotiv yan sanayi, ilaç ve kumaşın kullanıldığı tüketim ürünleri üçüncü sırayı alıyor.
Fas'a yapılacak ihracatlara, Eximbank'ın aracılık etmekte olduğu İslam Kalkınma Bankası bünyesindeki finansman programlarından finansman desteği sağlanıyor. Bu kapsamda 1999 yılında 10.8 milyon dolar, 2000 yılında 9.8 milyon dolar, 2001 yılının ilk üç ayında da 2.3 milyon dolarlık sevkıyat sigorta kapsamına alınmış durumda.
Ticaret hacmi 150 milyon dolar
İki ülkenin 150 milyon dolarlık ticaret hacmine sahip olduğunu belirten Türkiye-Fas İş Konseyi, Fas'ın Türk firmaları için sunabileceği yeni olanakların iyi değerlendirilmediğini vurguluyor.
Konseyin yazılı açıklamasında şu noktalara dikkat çekiliyor:
* Fas ile Türkiye arasında, Serbest Ticaret Anlaşması müzakereleri devam ediyor.
* Görüşmelerin tamamlanması ile ticari ilişkiler büyük artış gösterecek.
* Fas'ta azami gümrük oranı yüzde 35. Bazı sanayi ürünlerinde ise ya hiç gümrük uygulanmıyor ya da yüzde 20 seviyelerinde uygulama var.
* Bu ülkede bulunan önemli miktarda Libya ve Suudi sermayesi, çok taraflı ortaklıklar bazında kullanılabilir.
Hangi ülke, hangi sektörleri bekliyor?
* Güney Afrika: Tekstil, otomotiv ve otomotiv yedek parça, makine ve ekipman, kimyasallar, ilaç.
* Cezayir: İnşaat sektörü, demir-çelik, makine aksam ve parçaları, örülmemiş giyim eşyaları.
* Fas: Turizm, elektronik, kimya-ilaç, yarı mamul tekstil ürünleri, demir-çelik, çimento, tarımsal gıda, makine, oto yan sanayi, inşaat malzemeleri. (BB)
