"Hrant 'Ayrık Otu'ydu, Toprağından Koparılan..."

*Sergide yer alan eserleri görüntülemek için tıklayınız.

19 Ocak 2007'de uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürülen Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni ve insan hakları savunucusu Hrant Dink'in anısına düzenlenen  "Ayrık Otu" isimli karikatür sergisinde, sanatçılar Ohannes Şaşkal ve Ümit Kartoğlu'nun uyum ve sınır temalı eserleri yer alıyor.

Taksim'deki Cezayir Toplantı Salonu'nda Dink'in 15 Eylül'deki doğumgününde açılan sergi, 24 Eylül'e kadar açık kalacak.

Karikatürleri Dink'in kurucusu olduğu haftalık Agos gazetesinde yayınlanan Şaşkal, 14 Eylül'de açılan sergiyle ilgili bianet'e "Hrant'ın öldürülme sebeplerinden biri de olan 'öteki' kavramını yaratan göç olgusuyla birlikte entegrasyon ve asimilasyon olgusunu işledik" dedi.

Dink'in imzalardan oluşan portresine dair ise Şaşkal şunları söyledi:

"Hrant öldürüldüğünde insanlar hep birlikte yürüyerek 'Hepimiz Hrant'ız' demişlerdi. Bu imzalı portresi de bunun bir ifadesi. Bir timsahın dişlerinin harflere dönüştüğü karikatürdeki 'Ayrımcılık' ve 'Irkçılık' yazısı da Hrant'ın bunlara karşı verdiği mücadeleyi temsil ediyor."

Serginin diğer çizeri Kartoğlu da sergiye neden 'Ayrık Otu' ismini verdiklerini bianet'e anlattı:

"Ayrık otu; genel uyum içinde büyümeyen, herkesin koparıp atmak istediği, daha tek düze çimenin görülmek istendiği yerde biten bir ot. Koparıldığında da tamamen yolunamayan, bir yandan çıkan bir bitki.

O toprağa ait bir ottur, farklı kökendeki insanların toplumlara renk katması gibi ayrık otları da o toprağa bir denge katar. Hrant da aslında bizim gözümüzde bir ayrık otuydu. Sonunda ait olduğu topraklardan koparılan..."

Ümit Kartoğlu kimdir?

Karadeniz'in Türkiye kıyılarında doğdu, çocukluğu kömür madenleri kenti çok kültürlü Zonguldak'ta geçti. Meslek olarak hekimliği seçti, simdi İsviçre Cenevre'de Dünya Sağlık Örgütü Genel Merkezinde çalışıyor. Diğer kültürlerle tam boyutlu entegrasyonu 1990larda Pakistan, Orta Asya ve güney Sudan'daki UNICEF görevleriyle başladı. Bu tarihten sonra Ümit'in Birleşmiş Milletler'deki görevleri onu dünyanın dört bir köşesine taşıdı.

Bir insan hakları savaşçısı olarak Ümit, Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu'nun kurucuları arasında yer almış, Uluslararası Af Örgütü ve İşkence Tedavi Merkezi ile yakın işbirliği içinde çalışmıştır. Bir iletişim adamı olarak uluslararası sivil örgüt olan Sağlık İletişim Ağı WEBCOM'un kurucusudur. Halk sağlığı, iletişim, anne sütü, AIDS, çevre, vahşi yaşam ve doğa ile ilgili birçok derneğe üye..

Ümit'in ilk karikatürü 1976'da yayınlandı.  Sonraları Cumhuriyet ve Demokrat gazeteleri ile Türkiye Yazıları ve KaraKare aylık dergilerinde çizdi. 1979-80'de Yeni Güney dergisinde politik karikatürleri yayınlandı. Çalışmalarını kitap ve kartpostal dizileri olarak yayınladı, Rain (yağmur) ve Zaman Zaman yayınlanan iki kişisel kitabıdır.

1980 darbesinden sonra Darwin'in biyoloji kitaplarından çıkartılması üzerine, "yoksun bırakılanlar" için İldeniz Kurtulan'la birlikte yazılı-çizili Darwin kitabını yaptı. Kitap bir yil icinde üç baskı yaptı. Hekimlik mesleği ile günlük yaşamın kültürel ve sosyal boyutlarını entegre etme uğraşı içinde Ümit televizyonda ana ve çocuk sağlığı üzerine bir programın sunuculuğunu üstlendi, TRT'ye sağlık konularında danışmanlık yaptı. Ümit'in sağlık konularında yayınlanmış 45 bilimsel yayını, ayrıca biri araştırma planlama diğeri iletişim konularında iki uluslararası ödülü vardır.*

Ohannes Şaşkal kimdir?

İstanbul'da doğdu, çocukluğu elmaları ve Yeşilırmak nehrinin iki yakasına kurulmuş eski evleri ile ünlü cok kültürlü Amasya'da geçti. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nden mezun olan Ohannes, profesyonel meslek yaşamını İstanbul'un yoksul bolgelerine hizmet vermeye adadı. İlk karikatürü Şubat 1978'de Cumhuriyet gazetesinde yayınlandı.

O tarihten sonra karikatürleri Cumhuriyet, Demokrat, ve Dünya gazeteleri ve çeşitli sanat kültür dergilerinde yayınlandı. 1979-80 yıllarında Ümit Kartoğlu ile birlikte Ankara, İstanbul ve Eskişehir'de ortak sergiler açtı.  Bu sergilerden K-Ömür, özellikle politik güncelligi ile maden işçilerinin sorunlarına odaklaştığından ilgi çekti. Sağlık sorunlarıyla ilgili Eskişehir sergisinden seçilmiş karikatürler kartpostal olarak yayınlandı.

Yurt içi ve yurt dışında birçok karma sergiye katıldı. Mayıs 1989'da İstanbul'da Kördüğüm adında bir sergi açtı. 1993'te ressam Artin Demirci ve Hamparsum Demircioğlu ile Paris'te ortak bir sergi açtılar. İlk dönemlerinde, ikisi uluslarası sekiz ödül kazandı. Çalısmaları birçok karikatür kitabında yer aldı. İki karikatür kitabı var: bkz. (1997) ve Karakutu (2001).

Değişik dergilerde karikatür üzerine yazılar yazdı, Ermenice yayınlanan günlük Marmara gazetesinde, haftalık Sokak dergisinde, Diyojen'de ve Yeni Evrensel gazetesinde çizgileri yayınlandı. Çağdaş Ermeni şairlerinden Zahrad'ın şiirlerini çevirdi, çeviriler üç kitap halinde yayınlandı: Yağ Damlası (1993), Yapracığı Gören Balık, (2002), ve Işığını Söndürme Sakın (2004). Simdi Hrant Dink'in kuruculuğu ve yayıncılığını yaptığı haftalık Agos gazetesinde karikatür çiziyor.* (BT)

*Sanatçıların yaşam öyküleri, Anadolu Kültür A.Ş.'den alınmıştır.