Gebeler için COVID-19 aşı notları

*Fotoğraf: Amina Filkins/ Pexels.

Kocaeli'nin Derince ilçesinde, 7,5 aylık hamile Aslıhan Kazın, koronavirüs nedeniyle tedavi gördüğü hastanede bebeğinin sezaryenle alınmasından kısa süre sonra hayatını kaybetti. Kazın'ın, bebeğinin zarar göreceği korkusuyla aşı yaptırmadığı öğrenildi.

Bu, son günlerde Türkiye'de çokça görülen hamile ölümlerinden biri. Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye'de gebe ölümleri 2020'de salgın öncesine göre yüzde 52 arttı. 

Hayatını kaybeden gebelerin yüzde 99'u aşısızdı. 

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden (CDC) alınan verilere göre, ABD'deki dört hamile kadından yalnızca biri aşılanmış, bu rakam ABD medyasında oldukça az olarak görülüyor ancak Türkiye'de net bir istatistik olmasa da aşılı hamile oranının çok daha düşük olduğu biliniyor.

Quartz sağlık kıdemli muhabiri Annalisa Merelli "Covid-19'a yakalanan hamile kadınların hastaneye kaldırılma olasılığı daha yüksek" diyor ve ekliyor: 

"Ve hamilelerin virüse bağlı komplikasyonlardan ölme olasılığı, Covid-19'u olmayan hamile kadınlara göre 22 kat daha fazla."

Ankara Şehir Hastanesi Kadın Doğum Bölümü Başhekimi Prof. Dr. Özlem Moraloğlu Tekin de, konuyla ilgili NTV Radyo'ya yaptığı açıklamada Türkiye'de ve dünyada son 1 ayda hamile ölüm oranının 22 kat arttığını söyledi.

"Ölüm riskini yüzde 70 artırıyor"

Güney Carolina Tıp Üniversitesi'nde doğum direktörü olan Dr. Rebecca Wineland, "Aşı yaptırmayarak kendi hayatınızı riske atma riski, doğmamış çocuğunuzun hayatını riske atmaya değmez" diyor. 

Wineland, hızla yayılan Delta varyantı ile enfekte olan annelerin ölü doğumlar, gelişmemiş bebekler ve dünya çapında anne ve bebek ölümlerinin önde gelen nedeni olan preeklampsi için daha büyük bir risk yarattığını söylüyor.

CDC'nin uyarılarını ilk elden gören doktor, COVID'e yakalanan annelerin yoğun bakım ünitesine yatırılma olasılığının iki kat daha yüksek olduğunu ve Covid'in hayatlarını kaybetme riskinin yüzde 70 arttığını bekliyor.

Wineland, "Aşı olmanız, COVID kapmanız durumunda kesinlikle hayatınızı kurtaracak ve hastaneye yatış riskinizi azaltacaktır" diyor.

Fetüse geçiyor mu? 

New York Times'ın haberine göre ise, pek çok uzman, hamile insanların bağışıklık sistemlerinin hamileliğin her aşamasında benzersiz şekillerde değişerek Covid-19'a karşı savunmasızlık pencereleri açtığını öne sürüyor.

Bu değişikliklerin yanı sıra, hamileliğin fiziksel talepleri – fetüsün diyafram ve akciğerlerdeki artan baskısı, kardiyovasküler sistem üzerindeki artan baskı – hamilelerin hastaneye yatırılma ve Covid-19'dan ölme riskini artırıyor.

Massachusetts General Hospital araştırmacısı Dr. Andrea Edlow, hamile ve emziren kadınlarda Covid-19 mRNA aşılarının neden olduğu bağışıklık tepkisinin bir koronavirüs enfeksiyonu tarafından üretilen tepkiden çok daha büyük olduğunu gösterdiğini söylüyor.

Ayrıca, uzmana göre, antikorların plasenta yoluyla ve ayrıca anne sütü yoluyla fetüse sağlam bir şekilde geçtiği tespit edildi.

ABD'de 35 bin'den fazla hamile kişinin katıldığı yan etkileri analiz eden çalışma, hamile olmayan kadınlarla karşılaştırıldığında hamile kadınlar arasında aşı reaksiyonlarının benzer olduğunu gösterdi.

En sık görülen yan etkiler arasında hamile olmayan insanlarda olduğu gibi enjeksiyon bölgesinde ağrı ve yorgunluk görüldü.

"Yeterli bilgi alamıyoruz"

Maven Clinic tarafından ABD'de ulusal olarak temsil edilen 500 hamile kadınla yapılan bir ankete göre, bunların büyük çoğunluğu aşı hakkında net bilgi aldıklarından emin değil ve ertelemeyi tercih ediyor.

Bu durum Türkiye'deki pek çok gebe için de geçerli. 

Aşının etkileri hakkında yanlış bilgiler de yaygın. Gebe kadınların yalnızca %35'i aşının kısırlığa neden olmadığını biliyor ve sadece yüzde 30'dan azı gebelik sırasında Covid-19'a yakalanma riskinin arttığının farkında.

COVID-19'a yakalanan gebeler

Güney Carolina'da yaşayan bir aile, NPR ile zihinleri değiştirme umuduyla aşılanmamış hamilelik hikayelerini paylaşıyor.

Kimberly Grice, Temmuz ayı sonlarında kalabalık bir acil servise götürüldü ve altı saatlik bir bekleyişin sonunda COVID olduğunu ortaya çıktı. 

Kocası Tory, doktorun tekrar tekrar komplikasyon olması durumunda sorduğu soru da dahil olmak üzere hatırlayamadığı yolculuğun geri kalanını paylaşıyor. Bir şeyler ters giderse önce kimin hayatını kurtarmalılar, Kimberly'nin mi yoksa bebeğin mi?

Tory, "Söylemek istediğiniz şey her ikisi de. Ama cevap bu olamaz" diyor.

Doktorlar onu solunum cihazından çıkardıktan sonra acil sezaryen ameliyatı yapmayı düşündüklerinde Kimberly'nin karaciğeri kötü görünüyordu. Ama sonra sağlığı düzeldi ve bebeği dokuz hafta erken doğurmaya karar verdiler.

Kimberly kendine geldiğinde neredeyse Eylül ayıydı ve kafası karışmıştı. Charleston hastanesine nasıl düştü ve odasındaki doktorlar ve hemşireler kimdi?

Kimberly, "Doktorlar bana bir mucize olduğumu söylüyorlardı," diyor.

Vücudu yıpranmıştı. Ancak 22 Ekim'de Kimberly, iki buçuk kilo ağırlığında sağlıklı bir kız bebek olan Leilani Grice'ı doğurdu.

Ancak yine NPR'ın haberine göre Charleston'ın hemen dışında yaşayan Scott Baisley ve iki aylık oğlu Sullivan için mesaj çok geç geldi.

Scott'ın eşi Clair, Ağustos ayında COVID teşhisi konulduktan birkaç gün sonra evlerinin zeminine yığıldığında 33 yaşındaydı. Hızla hastaneye kaldırıldı.

Bir hafta sonra doktorlar Sullivan'ı sezaryen ile doğurtmaya karar verdiler. Clair'e solunum cihazına bağlandı ve yüzde 10 yaşama şansı verildi. Teşhisinin üzerinden bir aydan kısa bir süre sonra doktorlar umutsuzca onu kurtarmaya çalışıyorlardı.

Scott, "Ama hepsi bu kadar. Kandaki oksijenin düşmeye devam ettiğini gördüm. Kalp atış hızının arttığını izledim" diyor.

Aniden Clair gitti. COVID hayatını almıştı. Scott, bunun kimsenin katlanmak zorunda kalmasını istemediği bir acı olduğunu söylerken, hamilelere aşı olma çağrısında bulundu. 

(PT)