Futbol Yalnızca Futbol Değilmiş

Eduardo Galeano, Gölgede ve Güneşte Futbol kitabının girişinde "Yüzyılın sonlarını yaşadığımız bu günlerde futbol, işe yaramaz her öğeyi reddetmektedir; kâr getirmeyen her öğe de 'işe yaramaz' olarak kabul edilmektedir," diyerek günümüzdeki futbol endüstrisinin durumundan memnuniyetsizliğini dile getirir.

Bu durumun diğer yüzü de bugün "futbol endüstrisi"nin ihtiyaç duyduğu malzemenin nasıl sağlandığı. Futbol topları yoğunluklu olarak Pakistan'ın endüstri bölgesi Sialkot'ta üretiliyor. Bu sektörde, Hindistan'daki halı üretiminde olduğu gibi çok fazla çocuk emeği kullanılıyor. Spor Ürünleri Endüstrisi Dünya Federasyonu sektördeki çocuk emeği kullanımın önüne geçmek için çeşitli çalışmalar yürütüyor...

Futbol endüstrisinin ucuz işgücü

Resmi sivil bir örgüt olarak hizmet veren World Federation of the Sporting Goods Industry-WFSGI (Spor Ürünleri Endüstrisi Dünya Federasyonu), endüstri tedarikçileri, ulusal örgütler ve spor malzemeleri endüstrisine bağlı iş gruplarının oluşturduğu, Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından tanınan ve dünya çapında etkili bir organdır. Federasyonda yer alan katılımcılar üç bölgeyi temsil etmektedir: Avrupa, Amerika kıtası ve Asya/Okyanusya.

WFSGI ve The Sporting Goods Manufacturers Association-SGMA (Spor Malzemeleri Üreticileri Birliği) 1997 yılında, Pakistan'daki spor malzemeleri endüstrisini, Uluslararası Çalışma Örgütü'nü,(ILO) Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu'nu (UNICEF) ve Save the Children Fonu'nu kapsayan bir anlaşmayı; Pakistan'da Futbol Topu Endüstrisinde Çocuk İşçi Kullanımının Ortadan Kaldırılması için Ortak Bildiri'yi (Atlanta Anlaşması) yayınladılar.

Bu proje, el dikimi topların tüm dünyadaki yıllık satışının büyük bir bölümüne sahip olan Pakistan'da çocuk emeği kullanımının ortadan kaldırılması için çok önemliydi.

Ortaklık Pakistan'daki futbol topu endüstrisi için bağımsız bir denetleme sistemi kurulmasının yanı sıra, çalışmaktan kurtarılan çocuklara eğitim olanaklarının sağlanmasını öngörüyordu. Bu anlaşma, futbol topu endüstrisinde çocuk emeğinin kullanımına ciddi olarak son vermek isteyen katılımcı şirketler tarafından kabul edilen bir gönüllü yasayı temsil etmekteydi.

Çocuk emeği için alınan önlemler

14 Şubat 1997'de imzalanan Atlanta Anlaşması,imzacıları Pakistan'da Futbol Topu Endüstrisinde Çocuk Emeği Kullanımının Ortadan Kaldırılması Projesi'ni oluşturmaya çağırdı. Anlaşmanın amaçları aşağıdaki konuları kapsıyordu:

* 14 yaşın altında çocukların çalışmasını önlemek isteyen üreticilere yardım etmek,

* Üretimde çalıştırılan çocukları tespit ederek o ortamdan çıkarmak veya futbol toplarının toplanması ve çocuklara eğitim ve diğer konularda olanakların sağlanması,

* Üretimde çocuk emeğinin kullanılmaması konusunda toplumun ve ailenin bakış açısında bir değişim yaratmak.

Anlaşma aynı zamanda iki program sunuyor: Koruma ve Denetleme Programı ile Toplumsal Koruma Programı. Koruma ve Denetleme Programı, koşullara uymayı kabul eden her futbol topu üreticisine açık.

Futbol topu endüstrisinde çocuk emeği kullanımının ortadan kaldırılması noktasında kararlılıklarını göstermeleri için işletmelerden, üretici yararına dikimleri denetlemekten sorumlu olan anlaşmalı alt şirketlerin, habersiz olarak denetlenebilmeleri için tüm dikim alanlarının, çalışanların 14 yaş üzerinde olduklarının yazılı olarak belgelenmesi ile tüm çalışanların yasal olarak kaydedilmesi talep ediliyor.

2001 itibariyle WFSGI, Sialkot civarında (üretimin yaklaşık yüzde 90'ı bu bölgede gerçekleşiyor) 80 üreticinin Atlanta Anlaşması'nın şartlarına uyduğunu rapor etti. ILO'nun denetim raporu, dikim işlerinde çocukların kullanılmadığını doğruladı.

WFSGI aynı zamanda, futbol topu dikmek yerine okula giden yaşları yedi ile dokuz arasında değişen çocuk sayısında ciddi bir artış rapor ediyor. Bu girişimin başarısı, cerrahi malzemeler ve halı gibi sektörleri de içine alan benzer programlar için destek oluşturdu.

Atlanta Anlaşması ve denetim mekanizması

Atlanta Anlaşması'nın amaçlarından biri de, dikim merkezleri dışındaki çalışma koşullarının denetlenemediği yerlerde, futbol topu üretiminin önüne geçmek Kadınları dikim merkezlerine gelmeye ikna etmek başlıca sorun oldu. Pakistan'da dinsel sebepler kadınların erkeklerle yan yana çalışmasını engelliyor, ayrıca ev işleri yüzünden dikim merkezlerine gelmek için kadınların uzun yolculuklar yapması gerekiyor.

Atlanta Anlaşması'na katılan ortaklar, kadınların hem çalışıp hem de ev ve çiftlikleriyle ilgilenebilecekleri, köylere yakın küçük futbol dikim merkezleri kurdular. Bunun yanı sıra, sadece kadın işçilere yönelik olarak kurulan bu merkezler, kadınların evlerinden uzakta çalışmalarını sağladı. Kadın çalışma merkezlerinde, yine kadın denetçiler bulundu.

Diğer bir çaba da daha önce çocuklarını çalıştıran aileleri eğitimin önemine inandırmak oldu. Bu amaçla UNICEF tarafından yerel kişi ve toplulukların katılımına açık toplantılar düzenlendi. Atlanta Anlaşması fonları, okulların yenilenmesi ve her yaş ve düzeydeki öğrencilere eğitim programlarının uygulanmasına yönelik olarak kullanıldı. Sialkot'taki program, Hindistan'ın Jalandhar bölgesine kadar genişletildi.(NK)

[email protected]

http://www.wfsgi.org