Eşitlik Komisyonu Ayrımcılığı Doğrudan Cezalandırabilir

İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP) ve Azınlık Hakları Grubu (MRG) için "Ayrımcılık Yasa Taslağı"nı hazırlayanlardan Hacettepe Üniversitesi'nden Dr. Levent Korkut, İçişleri Bakanı Beşir Atalay'ın sözünü ettiği, "Ayrımcılıkla Mücadele Komisyonu"nun ne olduğuna açıklık getiriyor.

bianet'in görüştüğü Korkut, bunun bir Meclis Komisyonu olmadığını, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin hepsinde var olan, yönetimi merkezi devlete bağlı olmayan bir kamu otoritesi olarak tasarlanan "Eşitlik Komisyonu" olduğunu anlatıyor.

Hükümetin orta vadeli planı

Atalay, 13 Kasım'daki "demokratik açılım" görüşmelerinde, atılacak orta vadeli adımlardan biri olarak komisyonda söz etmişti. Daha sonra, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Milletvekili Burhan Kuzu, komisyonun bağımsız olacağını açıklamıştı.

Korkut, eşitlik komisyonuyla ilgili şu bilgileri veriyor.

Neden gerekli: Ayrımcılığa karşı yasaların uygulanmasında eşitlik komisyonlarının büyük önemi var. AB ülkelerinin hepsinde birer eşitlik kurumu var.

Bağımsız: Bağımsız bir kamu otoritesidir. Yönetimi merkezi devlete bağlı değildir. İçinde sivil toplum

örgütleri etkin şekilde yer alır. Bu kurum karar organıdır. Bireylerin şikayetlerini inceler. Devlet organlarının uygulamalarını, yargıya gitmeden inceleyip idari cezalar verebilir. Rekabet Kurumu nasıl haksız rekabetle ilgili cezalar verebiliyorsa, eşitlik kurumu da ayrımcılık tespit ettiğinde ceza yetkisine sahiptir.

Ayrımcılıkla mücadeleyi inceler, düzenler: Düzenleme ve incelemeler yapabilir. Kamu kurumlarını, özellikle kolluk kuvvetlerini; belli dönemlerde incelemek, rapor istemek, kurumların ayrımcılıkla mücadele stratejilerini hazırlamak gibi yetkileri olabilir. Devletin ayrımcılığı önlemekle ilgili pozitif yükümlülüklerini yerine getirmesi için, kurumlara önerilerde bulunabilir. Ayrımcılık karşıtı faaliyetleri destekleyip toplumda bilinç oluşmasına ve yükselmesine yararlı olabilir.

Olmazsa olmaz nitelikleri: İçinde mutlaka sivil toplum etkin şekilde temsil edilmeli. İdari ve mali özerkliğe sahip olmalı. Bireysel şikayet alıp karara bağlayabilmeli. İdari yaptırım yetkisi olmalı.

"Yasa olmadan işlevsiz kalır"

Korkut, ayrımcılığa karşı bir yasa olmaksızın, böyle bir komisyonun işlevini yerine getiremeyeceğini vurguluyor:

"Yasa olmadan böyle bir komisyon işe yaramaz. Çünkü tanımlar, kavramlar tanımlanmış olmayacak. Diyelim bir işyeri sahibi, örneğin bir pastane, ayrımcılık yaparak sizi içeri almadı. Yasa olmazsa şu an yapabileceğiniz bir şey yok. Ancak Ceza Kanunu'na dayanabilirsiniz, orada da ayrımcılığı ispat etmeniz gerekir ki, bu çok zor. Oysa ayrımcılık alanında asıl önleyicilik, ceza hukuku değil, tazminat hukuku yönünden çalışır."

* Yarın: Türkiye'de yasalar ayrımcılığı önlemede neden yetersiz?