Dünya Sosyal Forumu: Söz mü Hareket mi?

Dünya Sosyal Forumu'nun (WSF) 10 yıllık deneyimini değerlendiren açılış seminerine sosyal hareketlerin somut sonuçlara yönelecek daha aktif bir rol üstlenme çağrısı damgasını vurdu.

Brezilya'nın ana sendikal konfederasyonu olan Central Única dos Trabalhadores (CUT) başkanı João Antonio Felicio "Eğer forum üzerinde uzlaşmaya varışmış anti-emperyalizm, zenginliğin finansallaştırılması ve Kopenhag iklim değişikliği konferansının başarısızlığı gibi konularda pozisyon alan bir deklarasyon yayınlarsa ileriye doğru bir adım atmış oluruz" dedi.

Sendikacıya göre, bir ortaklaşma sosyal hareketleri güçlendirecek ve sağın başkanlık seçimlerini kazandığı Şili'de yaşandığı gibi siyasi gerilemeyi önleyecek "daha çekici kitle hareketlerine" yol açabilir.

Felicio "sol hareketlerin geleneksel olarak öne sürdüğü gibi asgari müştereklerde birleşen bir programdan değil, uzlaşıya dayalı ve hareketi güçlendirecek bir platformdan bahsettiğini" vurguladı.

Brezilya'nın Topraksızlar Hareketi (MST) bölgesel koordinatörlerinden ve küresel çiftçi hareketi Via Campesina'nın ülke başkanı João Pedro Stédile de "Dünyayı değiştirmek için kitle hareketleri vazgeçilmez; oyun ancak sahaya çıkarsanız kazanılabilir" dedi.

Stedile'e göre "kitle hareketleri toplumun elinde gerçekliği dönüştürmek ve hükümetlerle diğer iktidar sahiplerini baskılamak için bulunan yegane araç".

"Forum olarak kalmalıyız"

Başlangıçta dünyanın siyasi ve ekonomik liderlerini Davos'ta bir araya getiren Dünya Ekonomik Forumu'na alternatif olarak ortaya çıkan ve ilk kez 2001'de düzenlenen WSF'yi organize eden isimlerden Oded Grajew'e göreyse forum hali hazırda kitle hareketlerini kışkırtıyor.

Bunu en geniş ölçekte dünyanın farklı yerlerinden örgütleri ve hareketleri bir araya getirerek, koalisyonların oluşmasının ve işbirliğinin önünü açarak yapıyor.

"Dünya Sosyal Forumu aktivistlerin bağ kurup kendi hareketlerini işbirliği içinde güçlendireceği bir zemin olarak düşünüldü. Harekete geçmeyi önerenler bunu yapabilir ve yola koyulabilir; kimse onları durdurmuyor. Ama kimse de belli şekilde hareket etmeye zorlanamaz.

Bir diğer WSF organizatörü ve Adalet ve Barış için Brezilya Katolik Komisyonu temsilcisi Chico Whitaker da "Herkesin tartışmaya katılabileceği ve kimseyi dışlamayan bir forum olarak kalmalıyız" dedi.

Brezilya Sosyal ve Ekonoik Analiz Enstitüsü yöneticisi Cándido Grzybowski de bir uzlaşı belgesinin çıkmasını zor gördüğünü ama "denemenin meşru olduğunu" söyledi.

Forumun sınırları

2005'teki Dünya Sosyal Forumu'nda bir grup entelektüel bir manifesto yayınlamış fakat sert eleştirilerle karşılanmıştı.

Grzybowski "Dünya Sosyal Forumu'nun bir buluşma alanı olmaktan ve yeni fikirler ortaya çıkarmaya yardımcı olmaktan dolayı kaçınılmaz sınırları var. Forum fakir değişimi için bir olanak sunuyor ama gerçekten 'başka bir dünya' yaratmak için somut olarak harekete koyulmak forum sınırları dışında kalıyor" dedi.

"Medeniyetin krizi, sosyal adalet sorunu olduğunu söylediğimiz ve üretimi artırmanın diğer sorunları çözeceğini öne sürdüğümüz geçmiş fikirlerimizi de sorgulanmaya muhtaç hale getirdi. Bugün sosyal adaleti ekolojik adalete bağlamak zorundayız ama bu 2001'deki tartışmada yer almıyordu."

Geçen yıl Belem'de yapılan toplantıya katılanların yüzde 34'ünün 24 yaşın altında olduğunu da belirtti.

Uruguaylı feminist Lilian Celiberti'yse forum içinde eski ve yeni olanlar arasında bir kültürel çatışma olduğunu söyledi ve 2001'deki çoğulcu yapının çoğu insanı ürküttüğünü vurguladı.

"Mücadelelerin hiyerarşiye tabi tutulması anti-emperyalizm gibi meseleleri öne çıkarıyor ama cinsiyetçilik, ırkçılık, patriyarka karşıtlığı gibi sorular da var. Ortak bir gündemi dayatmak çoğulculuğu azaltmak demek olur."

Bu yıl Dünya Sosyal Forumu'nda tek ve merkezi bir buluşma olmayacak. Buna karşılık farklı ülkelerde yıl boyunca 27 ulusal, tematik ve yerel etkinlik düzenlenecek. Etkinlik takvimi 10 Yıl semineriyle başladı.

Bu hafta Brezilya'da yapılacak etkinlikler arasında Dünya Ekonomik Dayanışma Fuarı, 10. Kıtalararası Gençlik Kampı da var.(EÜ)

* Mario Osava'nın IPS'te yayınlanan makalesini Erhan Üstündağ Türkçeleştirdi.