Dünya Kömürü Terk Ediyor, Çin Yüzlerce Yeni Kömürlü Termik Santral Planlıyor

Küresel Enerji İzleme Merkezi (Global Energy Monitor), Greenpeace ve Sierra Club tarafından ortaklaşa yayımlanan rapor, dünya genelinde işletilen kömürlü termik santrallerinin sayısında üç yıldır süregelen düşüşü gösteriyor.

Bu yıl beşincisi yayımlanan Yükseliş ve Çöküş 2019: Küresel Kömürlü Termik Santral Stoku Takibi başlıklı rapor, kömürlü termik santrallerin yıllık analizini yapıyor.

Raporun sonuçları, dünya genelinde yeni işletmeye alınan kömürlü termik santrallerinde geçen senenin proje stokuna kıyasla yüzde 20 (önceki üç yılda yüzde 53), inşaat aşamasındaki santrallerde yüzde 39 (önceki üç yılda yüzde 84) ve ön lisans-lisans süreçlerindeki santrallerde yüzde 29’luk (önceki üç yılda yüzde 69) düşüş gösteriyor.

Trump'a rağmen ABD önde

Kömürlü santrallerin devreden çıkarılma hızında dünya önemli bir gelişim gösteriyor. Küresel ölçekte devreden çıkarılan santrallerin yarısından fazlası (17.614 MW / 45 ünite) ABD’de yer alıyor. Bu durum, Trump yönetiminin ekonomik ömrünü tamamlayan santrallerin kapanmasını engelleme çabasına rağmen devreden çıkarılan santrallerde ABD için yeni bir rekor anlamına geliyor.

Kömürlü termik santral sayısındaki düşüş, yüzü aşkın kurumun kömür finansmanını sınırlandırması ve 31 ülkede gerçekleşen kömürden çıkış stratejileri gibi kömür yatırımcılarının içinde bulunduğu politik ve ekonomik sınırlamaların bir yansıması olarak görülüyor.

Çin istisnası

Çin, küresel ölçekteki kömürlü termik santrallerin düşüş eğilimine aykırı gelişme gösteren istisnai bir ülke. Uydu fotoğrafları, askıya alınan düzinelerce santralin sessiz bir şekilde yeniden inşaata başladığını gösteriyor. 

Ülkenin elektrik üreticilerini temsil eden Çin Elektrik Konseyi (China Electricity Council) tarafından yayımlanan yeni bir rapor, ülkenin kömür kapasitesini 1300 GW ile sınırlayan bir kota öneriyor ve Çin’in mevcut kömür kapasitesine 290 GW’lık (ABD’nin tüm kömür portfolyosu 259 GW) kapasite ekleyebileceğinin mesajını veriyor. Bununla birlikte Çin’in finansal kurumları, ülke sınırları dışında da yeni kömür santrali finansmanında temel kaynak olma yolunda ilerliyor.

Yükseliş ve Çöküş 2019 Raporu, küresel iklim hedeflerine ulaşmak için yeni kömür santrallerinin bertarafı ve işletmedeki kömürlü termik santrallerin hızla devreden çıkarılması gerekliliğinin önemini anlatıyor.

Sherarer: Kömürlü santraller, küresel ısınmayı sınırlandırma hedefiyle uyumlu değil

Konuyla ilgili konuşan Küresel Enerji İzleme Merkezi araştırmacısı ve analisti Christine Sherarer, şu yorumda bulunuyor:

“2015 yılından bu yana kömürlü termik santral kurulu gücü miktarında yüzde 60 düşüş gerçekleşti. Halihazırda işletmedeki kömürlü termik santraller, küresel ısınmayı iki derecenin altında sınırlandırma hedefiyle uyumlu değil. Paris iklim hedeflerine ulaşılması için, önümüzdeki on yılda kömürlü termik santrallerin kullanımını radikal bir şekilde sınırlandırmalıyız."

Türkiye’de Çin finansmanı rol oynuyor

Raporun Türkiye kısmında ülkenin toplamda 37 GW’lık kömürlü termik santral projesinin ancak 6,5 GW’lık kısmının inşaatı için gerekli izinlerin aldığı ve sadece 800 MW’lık kısmının inşaatına başlanabildiği ifade ediliyor.

Türkiye’de 2010’dan beri yaklaşık 66 GW’lık kömürlü termik santral projesinin iptal edildiği de raporda yer alan ifadeler arasında.

Raporda bu düşük oranların temel sebebinin azalan fonlar ve yaygın yerel direnişler olduğuna dikkat çekiliyor.

Ayrıca, inşaat için gerekli izinlerin alındığı belirtilen 6,5 G’W’lık kapasitenin yüzde 40’ının Çin tarafından desteklendiği, bu nedenle Çin finansmanının Türkiye’deki kömürlü termik santral yatırımlarında rol oynadığı belirtiliyor.

Türkiye’deki mevcut merkezi hükümetin, yeni kömür madenleri ve kömürlü termik santrallerini desteklediği, 2018’de yapılan bir ulusal anket sonuçlarına göre, ankete katılanların yüzde 17’sinin Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynakları yerine kömüre dayalı elektrik kullanılması gerektiğini düşündüğü notu da raporda yer alıyor. 

Raporun tamamına Türkçe olarak buradan ulaşabilirsiniz.

*Fotoğraf: South African Tourism - Güney Afrika’da emekli edilen Orlando kömürlü termik santralinin soğutma kuleleri. Bugün, kuleler büyük duvar resimleri ve reklamlar, ve aynı zamanda bungee ve BASE jumping için kullanılıyor. 

**Ortalama bir kömürlü termik santral ünitesinin kapasitesi 350 MW olup, birçok santral iki ya da daha çok üniteden oluşuyor. (HA)