Dersim: Ayrıntılı Bilgi İçin Bkz.

Dersim Katliamı bir kez daha gündeme oturmuşken konuyla ilgili bilgi edinmek ya da çalışma yapmak isteyenler için Türkçede yayımlanmış eserlerden bir derleme yaptık.

42 kitap, iki tez, beş ansiklopedinin ilgili maddeleri ve önemli belgeleri barındıran birkaç arşivin ismini içeren derleme hiçbir şekilde eksiksiz olduğu iddiasında değil. Aksine, Cumhuriyet tarihinin üzerine en fazla çalışılan, yazılan konularından biri olarak Dersim Katliamı'na dair başka çalışmaların olduğu küçük bir çabayla kolayca anlaşılabilir. Ne var ki bu küçük çaba esnasında bile listede yer alan eserlerin önemini anlamak mümkün. İlginç olan, başlangıcı 1937'ye tarihlenen Dersim olayları üzerine listelenen kitapların en eskisinin bile, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmi Yayınları'ndan çıkan Türkiye Cumhuriyetinde ayaklanmalar (1924-1939) ile Sabiha Gökçen/Atatürk'ün izinde bir ömür böyle geçti dışında, 1992'de yayınlanmış olması...

Ayrıca ismi zikredilen çalışmaların büyük çoğunluğunun doğrudan Dersim Katliamı'nı merkezine alan eserler olduğu unutulmamalı. Dersim Katliamı'nı da içeren ancak sadece onun üzerine yapılmamış birçok değerli çalışma burada yer almıyor. Kapsamı daha geniş olmakla birlikte konuyla bağlantısı net olan, kimi belge niteliğinde az sayıda eser ise listede istisnai nitelikte bulunuyor.

Kitaplar

Akbulut Yılmaz, Dersim Dikeni, Cumartezleri Yayınları, 2011

Akekmekçi Tuba, Dersim Harekatı ve Cumhuriyet Bürokrasisi 1936-1950, Tarih Vakfı Yayınları, 2011

Akgül Suat, Yakın Tarihimizde Dersim İsyanları ve Gerçekler, Boğaziçi Yayınevi, 1992

Akgül Suat, Amerikan ve İngiliz Raporları Işında Dersim, Yaba, 2004.

Akyürekli Mahmut, Dersim Kürt Tedibi 1937-1938, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2011

Algör İlhami, Ma Sekerdo Kardaş - N'etmişiz Kardaş : Dersim 38 Tanıklıkları, Doğan Kitap, 2010

Aslan Şükrü, Herkesin Bildiği Sır: Dersim, İletişim Yayınları, 2010

Aybars Ergün, İstiklal Mahkemeleri, 1920-1923/1923-1927, Zeus Yayınları, 2006

Aygün Hüseyin, Dersim 1938 ve Zorunlu İskân, Dipnot Yayınları, 2009

Aygün Hüseyin, Dersim 1938 Resmiyet ve Hakikat, Dipnot Yayınları, 2010

Baykara Barbaros, Dersim 1937, Akyar Yayınları, 1975

Baykara Barbaros, Tunceli (Dersim) 1938, Akyar Yayınları, 1975

Beşikçi İsmail, Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi, Yurt Kitap, 1992

Bulut Faik, Dersim Raporları, Evrensel Yayınları, 1992.

Çalışlar İzzeddin, Dersim Raporu, İletişim Yayınları, 2010

Çem Munzur, Tanıkların Diliyle Dersim 1938, Peri Yayınları, 1999

Çetin Mehmet, Yas Kitabı: Dersim 38'i Yazdılar, Sur Yayınevi, 2010

Danık Ertuğrul, Dersim (Tunceli) Bibliyografyası, Kebikeç Yayınları, 1996. Demir Hasan, Dersim'den Tunceli'ye 38 Katliamı Tanıklıkları, Tarih Vakfı Yayınları, 2011

Dersimi Mehmet Nuri, Kürdistan Tarihinde Dersim, Doz Yayınları, İstanbul, 2004

Dersimi Mehmet Nuri, Hatırat, Doz Yayınları, 1997

Genelkurmay Belgelerinde Kürt İsyanları 2: Pülümür-Dersim İsyan ve Harekatları Alınan Dersler, Kaynak Yayınları, 2011

Günel Necmi, Dersim İsyanı, Paraf Yayınları, 2011

Hakan Sinan, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kürtler ve Kürt Direnişleri, Doz Yayınları, 2007

Hallı Reşat (albay), Türkiye Cumhuriyetinde ayaklanmalar (1924-1938), Genelkurmay Harp dairesi Yayınları, Ankara, 1972

Jandarma Genel Komutanlığı, Dersim Raporu, Kaynak Yayınları, 2000

Karataş Haydar, Gece Kelebeği, İletişim Yayınları, 2010

Kalman Mehmet, Belge ve Tanıklarıyla Dersim Direnişleri, Nujen Yayınları, 1995

Kaya Ali, Dersim Yazıları, Can Yayınlan, 2002

Kaya Ali, Tunceli (Dersim) Kültürü, Can Yayınları, İstanbul, 2004

Opuz Sinan, Dersim Gerçeği, Senfoni Yayınevi, 2002

Öztürk Saygı, İsmet Paşa'nın Kürt Raporu, Doğan Kitap, 2008

Sılan Necmeddin Sahir, Doğu Anadolu'da Toplumsal Mühendislik (Dersim-Sason 1934-1946), Tarih Vakfı Yurt Yayınları / Necmeddin Sahir Sılan Arşivi, 2010

Solgun Cafer, Dersim Dersim, Timaş Yayınevi, 2010

Taş Cemal, Dağların Kayıp Anahtarı - Dersim 1938 Anlatıları, İletişim Yayınları, İstanbul, 2010

Telli Ozan, Dersim Destanı, El Yayınevi, 2006

Uğurlu Nurer, Kürt Milliyetçiliği : Dersim 1937 Seyit Rıza İsyanı, Tarih Vakfı Yayınları, 2011

Uluğ Naşit Hakkı, Derebeyi ve Dersim, Kaynak Yayınları, 2009

Verel Oktay (anıları kaleme alan), Sabiha Gökçen/ Atatürk'ün izinde bir ömür böyle geçti, Türk Hava Kurumu, 1981

Yıldız Celal, Dersim sile Geldi (1938'in Çocukları Konuştu), Su Yayınevi, 2010

Zelyut Rıza, Dersim İsyanları ve Seyit Rıza Gerçeği, Kripto Yayınevi, 2010

Belgeler

T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi

T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi

A.Ü. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi

TBMM Arşivi

Tezler

AKSIN Ahmet, XIX. Yüzyılda Harput (1833-1876), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Elazığ, 1995

DOĞAN Sadık, Keban ve Baskil İlçelerinde Meskûn Aşiret ve Kabileler, Fırat Üniversitesi, Yayınlanmamış Bitirme Tezi, Elazığ, 1984

Ansiklopediler

Türk Ansiklopedisi, Dersim Maddesi C.13, syf. 109, MEB Yayınları Ankara, 1966

Türk Ansiklopedisi, Dersim Maddesi C.31, syf. 495, MEB Yayınları Ankara, 1982

Türk Ansiklopedisi, "Kalan" Maddesi, C.21, syf. 129, MEB Yayınları Ankara, 1974

Türk Parlamento Tarihi, III. Cilt, Milli Mücadele, TBMM. I. Dönem 1919-1923, TBMM Vakfı, Ankara, 1993

İslam Ansiklopedisi; "Kürtler" Maddesi C.6 syf. 791 - S. 1089, MEB Yayınları, Ankara 1977 (YY)

* Fotoğraflar: Hasan Saltık Arşivi