Değişen-Dönüşen Kent ve Bölge

Kolokyumun ilk gününde yapılan oturumlarda, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim üyeliğinden bu yıl emekliye ayrılacak olan Tekeli'nin Türkiye'deki yapısal dönüşümleri birebir izleyen çalışmaları ve bu alanda şehir planlamacılığına yaptığı teorik katkılar vurgulandı.

Tekeli'nin 67. doğum günü ve emekliği onuruna ayrıca ODTÜ, Tarih Vakfı ve Türkiye Bilimler Akademisi işbirliğiyle "İlhan Tekeli'ye armağan" başlıklı bir sempozyum da düzenlendi.

1966'dan bu yana ODTÜ'de öğretim üyeliğini sürdüren Tekeli, görevini bıraktıktan sonra şehircilik bilimine ilişkin çalışmalarını sürdürmesinin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye ilişkileri üzerine hazırladığı geniş kapsamlı bir çalışmanın yayın hazırlıklarıyla ilgilenecek.

Tarih felsefesi ve eğitim gibi konularda da önemli incelemeleri olan Tekeli, ODTÜ'deki kolokyumun ilk günündeki konuşmasında, kendisi onuruna düzenlene kolokyum ve verilen plaketlerin aslında ODTÜ ve Şehir plancıları Odası'nda birlikte çalıştığı tüm şehir plancıları adına aldığını, bilimsel olarak gelişmesi ve çalışmalarının onlara bağlı olduğunu söyledi.

Tekeli, bianet'e yaptığı kısa açıklamada şehir plancılığının Türkiye'de çok geç kurumlaştığını ve meslek alanı olarak kabul edilmesinin uzun bir sürece denk geldiğini söyledi.

"Türkiye toplumunun ve dünyanın hızlı değişimleri şehir planlaması konusundaki teorik çalışmaları da ekiliyor. Türkiye'deki hızlı kentleşmeyi eleştirirken, bir yandan da bunu bir başarı örneği olarak görebiliriz. Avrupa ülkelerinde buradakinin dört katı bir zamanda, ayaklanma ve direnmelerle karşılaşılan kentleşme, Türkiye'de çatışmasız yaşandı. Artık 1960'ların anlayışıyla çok uzun bir zamanı kapsayan 20 yıllık nazım planlarına değil, iletişimsel rasyonelliğe, planlamadan etkilenenlerin fırsatları kullanmasına, demokratik katılımcılığa dayanan yeni bir planlama anlayışından söz edebiliyoruz. Ancak bu anlayışın kurumlar bazında yerleşip uygulanmaması sorun yaratacaktır."

İlhan Tekeli kimdir?

Prof. Dr. İlhan Tekeli, 11 Kasım 1937'de İzmir'de doğdu. İlk ve orta öğreniminden sonra İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nden mezun oldu (1960). Yüksek lisans çalışmalarını 1964'te ODTÜ'de Şehir ve Bölge Planlama'da, Bölge Bilimi üzerine ise University of Pennsylvania'da 1966 yılında tamamladı. Şehircilik, yerel yönetimler makro coğrafya, iktisat tarihi alanlarında çalışmalarını yürüten Tekeli, 1974 yılında UCLA'de (University of California, Los Angeles) dersler verdi. 1989 yılında Selim İlkin'le birlikte kaleme aldıkları Ege'deki Sivil Direnişten Kurtuluş Savaşı'na Geçerken Uşak Heyet-i Merkeziyesi ve İbrahim (Tahtakılıç) Bey kitabıyla Sedat Simavi Sosyal Bilimsel Ödülü'nü kazandı. Academy for Local Government and Democracy (Yerel Yönetim ve Demokrasi için Dünya Akademisi)'de Yürütme Kurulu'nun kurucusu ve üyesi olan Tekeli 1994'de Mustafa Parlar Bilim Ödülü'nü kazandı ve 1995'te Türkiye Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. Uzun yıllar Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı başkanlığını yaptı.Yönetim Kurulu Başkanı'dır.

Kırkın üzerinde kitaba imzasını atan Tekeli'nin Kitaplarından bazıları şöyle: O smanlı İmparatorluğun Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü (Selim İlkin'le), Türk Tarih Kurumu, 1993; Mimar Kemaleddin'in Yazdıkları (Selim İlkin'le), Şevki Vanlı Vakfı, 1977; Tarihyazımı Üzerine Düşünmek (Dost Yayınları, 1998) (ÖG/BB)