Çin Dışişleri'nin Kürt Sorunu'nu "Kürt"ü telaffuz etmeden yorumlama "başarısı"

Erbil'den yayın yapan "Rûdaw Medya Grubu Çin Ofisi" sorumlusu Mehdi Ferec’in Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning ile Irak, Suriye ve her iki devletteki Kürtler'in statüsü ve sorunlarına ilişkin söyleşi sırasında Çinli diplomatın söyledikleri kadar söylemedikleri de Çin diplomasisinin "hassasiyetleri"ne ilişkin önemli ipuçları içeriyordu. 

Rûdaw'ın 9 Ekim internet yayınında yer alan söyleşide  Ferec ve Mao arasındaki soru ve yanıtlar şöyle gelişti. 

Ferec-Irak ve Kürdistan Bölgesi ile mevcut ilişkinizin düzeyini sormak istiyorum, son yıllarda Pekin'i ziyaret eden Irak Başbakanı ve Kürt liderini göremiyoruz. Bu konuda ne söylemek istersiniz?

Mao- Çin ile Irak arasında stratejik ortaklık var. Geçmiş yıllarda da ilişkilerimiz yakın düzeydeydi. 2019 yılında ise yeni gelişmeler kaydettik.

Çin-Arap zirvesi kapsamında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Sudani bir araya gelmişti. Bu görüşme ikili ilişkilerde yeni kapıların aralanmasına vesile oldu. Çin, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığı güçlendirmek için merkezi hükümet ve Irak'taki her düzeydeki diğer hükümetlerle yeni konularda anlaşmaya hazır.

Mao soruyu yanıtlarken "Irak Kürdistan Bölgesi" gibi Türkiye'nin yönetici kadrolarının sansürü altındaki kavramları kullanmaktan itinayla kaçınmakla birlikte, Ferec'in sorusunu tamamen işitmezlikten gelmektense "her düzeydeki diğer hükümetler"e yaptığı göndermeyle "Kürdistan Bölgesel Yönetimi"nin varlığı ve meşruiyetini de örtük olarak teyit etmiş oluyor. 

Çin, Ortadoğu'da önemli bir aktör Suriye ile güçlü bağlarınız olması ve yakın zamanda Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad' ülkede ağırlamanız bağlamında yola çıkarak bölgedeki sorunların çözümünde büyük bir rol oynayabilir. Suriye'de ülkenin egemenliği çerçevesinde Kürt sorununun çözülmesine nasıl yardımcı olabilirsiniz?

Çin ve Suriye'nin tarihi bir dostluğu var. 67 yıl önce diplomatik ilişkiler kurduğumuzdan bu yana ilişkiler istikrarlı ve gelişerek devam ediyor. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Asya Oyunları'nın açılış törenine katılmak üzere Huangho’ya geldi.

Başkan Şi Cinping  ile Esad bir araya geldi ve karşılıklı endişe yaratan önemli konuları görüştü. İki devlet başkanı stratejik ortaklık konusunda mutabık kaldı. Çin, karşılıklı güvenin yanı sıra genel koordinasyonu güçlendirmek ve Çin-Suriye ilişkilerinde yeni zirvelere ulaşmak için Suriye ile çalışmaya hazır.

Mao, doğrudan doğruya Suriye'nin Kürt Sorunu'na yönelik bu soruyu "karşılıklı endişe yaratan önemli konu" genellemesiyle kodluyor. "O işler için daha erken, diğer konuları hallettikçe sıra onlara da gelir" diye dolaylı bir yanıt bile vermiyor. "TSK saldırıları altındaki Rojava" konusunu kurcalayıp fincancı katırlarını ürkütmektense "yeni zirveler" muğlaklığına sığınmayı tercih ediyor. 

Türkiye Suriye’nin doğusunda Demokratik Suriye Güçleri’nin kontrolündeki bölgelerde operasyonlar düzenliyor, operasyonlar 6’ncı gününde. Çin’in bu konudaki tutumu nedir?

Çin her zaman uluslararası toplumda güç kullanılmasına karşıdır. Tarafların Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı göstermesi gerekiyor. Teşekkür ederim.

Mao, biraz önce yanıtlamaktan kaçtığı soru bu kez dümdüz yüzüne karşı sorulunca konuyu Türkiye-Suriye-ABD denklemine sıkıştırıp yanıtını "Kürtlerin kendi kaderlerini tayini" ve "özyönetim" gibi, Ankara'nın tüylerini diken diken eden konuların dışına taşıyarak, asıl mesajını Erdoğan rejimine  ulaştırmayı seçiyor: "Gördüğünüz gibi Bölgesel Yönetimin değil sizin 'Kürt hassasiyetiniz'e saygı gösteriyoruz ki, siz de bizim 'Sincan Uygur Bölgesi hassasiyetimiz'e saygı duymayı sürdürün." 

(AEK)