Çavuşoğlu’ndan Pompeo’nun iddialarına yanıt: “Gerçek dışı bilgiler”

Kitapta hangi iddialar var?

2018-2021 yılları arasında eski ABD Başkanı Donald Trump'ın döneminde Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Mike Pompeo, Never Give an Inch: Fighting for the America I Love (Bir Karışından Bile Asla Vazgeçme: Sevdiğim Amerika için Savaşmak) adlı kitabında anılarını anlatıyor. Kitapta Türkiye ilişkin iddialar da var.

Gazeteci Ragıp Soylu, dün (25 Ocak) sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda, kitapta Türkiye ile ilgili iddiaları şu şekilde özetlemişti:

"Pompeo, Türkiye ile ilgili ilk meselenin 2017'de Rakka'nın alınması için yapılan müzakereler olduğunu söylüyor.

"Pompeo, ellerinde iki seçenek olduğunu birincisinin 'Kürtlerle' yani SDF-YPG ile çalışmak olduğunu, ikincisinin ise Türkiye ile çalışmak olduğunu belirtiyor. 'Mattis ve Dunford'un farklı bir endişesi vardı: Türkiye'nin ordusu IŞİD'i yenme kapasitesine sahip değildi.'

"Dunford, Türkiye içinde eğitim gören 'Türk işgal gücünü' görmeye gitti. Türkler bu ziyareti defalarca erteledikten sonra, nihayet birlikleri gözden geçirmesine izin verildi. Gördükleri onu, Türklerin yoğun ABD desteği olmadan IŞİD'i yenme şansının sıfır olduğuna ikna etti.'

"Başkan'a SDF ile çalışması gerektiğini açıkladık ve kabul etti. Bu durumda Türklere kötü haberi vermek bendeniz ve Ulusal Güvenlik Danışmanı McMaster'a düştü. Görüşme kötü geçti... Beyaz Saray'daki toplantıda IŞİD'i yenmek için Suriyeli Kürtlerle birlikte çalışacağımızı söyledik. Bir odada hiç bu kadar çabuk patlayan bir öfke görmemiştim. Kalın ve Fidan bağırdı-çağırdı ve ardından hızla odadan ayrıldı.'

Ekim 2019'daki görüşmede ne oldu?

"Pompeo'nun Ekim 2019'da zamanın ABD Başkan Yardımcısı Pence ile Türkiye'ye yaptığı ziyaret ise bayağı olaylı geçiyor. Trump'ın Erdoğan'a olur vermesinden sonra, Türkiye Suriye'ye giriyor. Ortalık karışınca ikili bir ateşkes yapmak için Ankara'ya geliyor.

"'Erdoğan'ın sarayına vardığımızda, Başkan Yardımcısı Pence ile "birkaç dakika" baş başa görüşmek istedi. Yaklaşık yarım saat sonra ev sahiplerimize başkan yardımcısını görmem gerektiğini söyledim. Nafile.'

"'Yirmi dakika daha geçti ve artık kararlıydım. İzinsiz koridorda yürüdüm ve Erdoğan ile Pence'in buluştuğu odanın kapısını iterek açmaya çalıştım. Kilitliydi.'

"'Daha sonra muhatabıma kapıyı kıracağımızı söyledim - Pence'in 2017'de Türkiye'ye CIA Başkanı iken yaptığım ilk ziyaretimde izlemek zorunda kaldığım 2016 darbesini anlatan aynı üç saatlik videoya maruz kalmasından endişelendim.'

"'2016 darbe videosu o kadar uzun ve o kadar iğrençti ki, bunun bir akıl sağlığı sorunu olduğunu düşündüm! Ayrıca gerçek zamanlı olarak ortaya çıkan hassas konuları da tartışmamız gerekiyordu. O yüzden içeriye girmeliydim.'

"'Kapıyı kırmak için gösterdiğim gerçek çaba, ekibimin Türk korumaların agresif bir tepki vermesinden endişelenmelerine yol açtı. Ama Türk korumalar hemen bana izin verdi ve sonunda müzakere etmek için hep birlikte odada oturduk.'

"'Ankara'daki müzakereler boyunca Kürt ortaklarımız bizimle sürekli temas halindeydi. İsteksizce bu "ateşkes" ile yaşayabilecekleri sonucuna vardılar. Rusların yakın zamanda geliştirdiğimiz bir hava alanından büyük olasılıkla faydalanacağını düşünürsek, en iyi anımız değildi.'

"'Müzakerelerde bir noktada haritaları bir masaya yaydık ve ABD'lilerin bulunduğu yerleri işaret ediyorduk. Erdoğan bize pozisyonumuzdan emin olup olmadığımızı sordu. Onayladığımızda, "Bana yalan söyledin" diyen bir bakışla ekibine dik dik baktı. Ekibi kısa bir mola istedi.'

Yunanistan-ABD ilişkileri

"Pompeo kitabında Yunanistan'la ilişkileri nasıl da derinleştirdiğini gurur duyarak anlatıyor: '1970'lerde kudurmuş bir şekilde ABD karşıtı olan ancak şimdi bizi ortak gören bir ülke olan Yunanistan ile bağlarımızı nasıl güçlendirdiğimizden özellikle gurur duyuyorum.'

"'Mitsotakis ile odak noktamın çoğu, Türkiye'nin Akdeniz'de yasadışı enerji aramasıyla ilgilydi. Tarihte ilk kez, 2019'da bir ABD dışişleri bakanı bölgede enerji arama çalışmalarını görüşmek üzere İsrail-Yunanistan-Kıbrıs üçlü toplantısına katıldı.'

"Kasım 2020'de daha önce yapılmayan bir şey de yaptım. Yunan dışişleri bakanına Yunanistan'ı bölgede bir "istikrar direği" olarak öven bir mektup yazdım. Türkiye'yi "hesaplı provokasyonlarına son vermeye ve Yunanistan ile derhal istikşafi müzakerelere başlamaya" çağırdım.'

"'Bir ABD dışişleri bakanı en son 1970'lerde Henry Kissinger zamanında ABD'nin Yunanistan'a verdiği desteği böylesine açık bir şekilde açıklamıştı ve Yunanlılar sözlerimden çok etkilenmişlerdi. Yunanistan'a yaptığım iki gezi de bu ilişkinin ABD için önemini pekiştirdi.'

2022 ziyareti: "Hükümet kiliseyi tehdit ediyor"

"Pompeo, kitapta Kasım 2020'de İstanbul'a yaptığı kriz yaratan ziyaretten de bahsediyor. Bu ziyaret sırasında Türk yetkililerin kendisiyle İstanbul'da görüşmesini istemiş, Türkler ise Ankara'ya gelmesini istemişti.

"'Kasım 2020'de Ortodoks kilisesinin başı Bartholomeos'u ziyaret ettim. Bu kiliseye dünya çapında 300 milyon kişi bağlı. Türk hükümeti kiliseyi tehdit ediyor, bu yüzden İstanbul gezimde hiçbir Türk hükümet yetkilisiyle görüşmemeye özen gösterdim.'

"'Bu basit bir mesajdı: bu kilise bağımsız, devletten ayrı ve özgür kalmalıdır. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu mutlu olmadılar ama Ortodoks dünyası, Amerika'nın Allah'ın verdiği inançlarını koruma haklarını desteklediğini anladı.'"