Cargille Af Yasası Meclisten Aynen Geçti

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Bursa'da işletmesi bulunan Cargill'i kast ederek "özellikle bir yabancı şirketin sorununu çözmek amacı taşıyan" diye niteleyerek Anayasa'ya aykırı bulduğu ve yeniden görüşülmek üzere Meclis'e geri gönderdiği "Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"un 6. maddesi de, tamamı da dün (31 Ocak) Meclis Genel Kurulu'ndan aynen geçti.

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Bursa Milletvekili Altan Karapaşaoğlu'nun teklif ettiği yasa değişikliği, tarım arazileri üzerinde izin alınmadan kurulan tesislerin işlemlerini tamamlaması için ek süre verilmesini öngörüyor.

Sezer'in, bu kararın ardından, yasa değişikliğini Anayasa'ya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne götürme olanağı bulunuyor.

Karapaşaoğlu: Cargill'in peşini bırakmıyorlar

Dün Meclis Genel Kurulu'ndaki görüşmelerde söz alan yasa teklifi sahibi Karapaşaoğlu, şöyle konuştu:

"Cargill'le ilgili mesele onuncu ayda gündeme gelmiştir. Onuncu ayda Cargill'in kapatılması değil, Cargill'e yasal yollarla izin veren idarenin eylemleri durdurulmuştur, iptal edilmiştir. Eylemleri durdurulan, iptal edilen Cargill de, dolayısıyla yasal bir altyapıdan yoksun kalmıştır. Bu yasa teklifi gündemde olduğu için de, gelip buraya sarılmıştır.

"Tabii, Anayasamızın hükümlerine göre, bu memlekette icrayı faaliyette bulunan her türlü vatandaşımız, her türlü kurum ve kuruluş yasalardan eşit oranda istifade ederler. Bunun önüne geçmenin imkânı yok. Bu yasada, efendim, Cargill'e bu uygulanmasın da denemez, ama benim kendi şahsi kanaatim, Cargill'in daha yargıda işi bitmemiştir, daha devam edecektir, çünkü davacı olanlar Cargill'in peşini bırakmazlar, bırakmıyorlar."

Ergin: Başbakanlığı Cargill'in karargahı haline getirdiniz

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Milletvekili Gürol Ergin de konuşmasında "Başbakanlığı Cargill'in karargahı haline getirdiniz" dedi: "Cargill temsilcisiyle Başbakanlık Müsteşarı ve ilgili, ilgisiz bütün bakanlar orada toplandılar 'Cargill'i nasıl kurtarırız' diye ve Başbakanlık, Tarım Bakanlığına yazdığı bir yazıyla 'şöyle şöyle yaparsanız Cargill'i kurtarırız' diyor."

Ergin, Milliyet gazetesinde 5 Ekim 2006'da yayınlanan Önder Yılmaz'ın "Başbakan Erdoğan'dan Cargill'e özel ilgi" başlıklı haberini anımsattı. Haberde şöyle deniyordu:

"Edinilen bilgilere göre, Erdoğan, ABD gezisine çıkmadan önce Cargill konusunda Ankara'da bir dizi temas yaptı. Şirket yetkilileri ile bürokratlar, ABD temaslarında gündeme gelecek olan Cargill konusunda çözüm yolu bulunması için bir araya geldiler. Bu amaçla hazırlanan Cargill dosyası Erdoğan'ın çantasına konuldu.

"Erdoğan, geçen cumartesi New York'ta Cargill yetkililerine, çözüm için atılan adımları anlattı. Şirket yetkilileri, hukuki sorunun çözümü ve kota uygulamasının esnekleştirilmesi talebinde bulundular. Erdoğan, görüşme sonrasında ABD'den Ankara'ya talimat vererek 'kesin çözüm' istedi. Hafta sonu olmasına rağmen Dinçer, Coşkun, Pepe ve bürokratlar Başbakanlık'ta toplantı yaptı."

Baro: Hükümetler yargı kararlarının hiçbirini uygulamadı

Cargill'in Bursa'da birinci sınıf tarım arazisi üzerinde tarım dışı etkinliği, Danıştay'ın yürütmeyi durdurma kararının çok sonrasında durdurulmuştu.

Bursa Barosu, daha önce Cargill hakkında 8 yıl içinde idare mahkemelerinde ve Danıştay'da 6 iptal davası açıldığını, ilk 4 davanın iptalle sonuçlandığını, son 2 davadaysa yürütmenin durdurulmasına karar verildiğini bildirmiş, ancak hükümetlerin bu kararların hiçbirini uygulamadığına dikkat çekmişti.

Sezer: Yargı kararları etkisiz kılınıyor

Sezer iade gerekçesinde, yasanın "kamu yararıyla bağdaşmadığını", "yargı karalarını etkisiz kıldığını" ve düzenlemenin "ayrıcalık" tanıma niteliği taşıdığını belirtmişti.

Yasa'nın 6. maddesiyle 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası'na eklenen geçici 3. maddenin, özellikle bir yabancı şirket ya da varsa belirli şirketlere ilişkin, tarım arazilerinde kurulu kimi sanayi tesislerine, izin, onay ve ruhsatlarının yargı kararıyla iptal edilip edilmediğine bakılmaksızın üretim etkinliklerini sürdürme olanağı getirildiğini ifade etmişti.

Sezer, "Böylece, izin, onay ya da ruhsatı yargı kararı ile iptal edilerek hukuksal dayanaktan yoksun kalan sanayi tesislerine yasal geçerlilik tanınıp yargı kararları etkisiz kılınmaktadır" demiş ve eklemişti:

"Hukuk devleti, tüm etkinliklerinde hukuka ve Anayasa'ya uyan devlettir. Anayasa'nın egemenliği ve bağlayıcılığı yanında yasa koyucunun uymak zorunda bulunduğu ilkeler ve evrensel hukuk kuralları vardır.

"İncelenen Yasa'nın, özellikle bir yabancı şirketin ya da varsa belirli şirketlerin tarım arazilerinde kurulu sanayi tesislerinin sorununu çözmek amacı taşıyan 6. maddesindeki düzenleme, yasaların genel, soyut ve nesnel olmasını gerektiren evrensel hukuk kurallarıyla ve Anayasa'nın hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmamaktadır."

"Hukuka aykırı bir etkinlik üç yıl koruma altına alınıyor"

"İncelenen Yasa'nın 6. maddesiyle yapılan düzenlemelerle, hukuka aykırı bir etkinliğin 3 yıl süreyle koruma altına alınarak sürdürülmesi sağlanmaktadır" diyen Sezer, ulusal çıkarlara ve kamu yararına aykırı olduğu yargı kararlarıyla hükme bağlanmış, hukuka aykırı bir etkinliğin, ilgili kamu yönetimlerince hiç geciktirilmeden durdurulmasının hukuk devleti ilkesi ile Anayasa'nın 11. ve 138. maddeleri uyarınca zorunlu olduğunun altını çizmişti.

Tanınan "ayrıcalık" eşitlik ilkesine aykırı

Anayasa'nın, herkesin, ayırım gözetilmeksizin yasa önünde eşit olduğu belirten 10. maddesini hatırlatan Sezer, "Yasa'nın 6. maddesiyle, bir yabancı şirket ya da belirli şirketlerin hukuka aykırı durumları ve etkinlikleri Yasa'nın güvencesi ve koruması altına alınmış olmaktadır ki, böyle bir düzenlemenin 'ayrıcalık' tanıma niteliği taşıdığı ve Anayasa'nın 10. maddesine aykırı düştüğü kuşkusuzdur" diyordu. (TK/EZÖ)