Bienal Küratörü Dört Kadın Toplumda Görülmeyeni Gösterecekler

2009 sonbaharında düzenlenecek 11. Uluslararası İstanbul Bienali'nin küratörlüğünü dört kadından oluşan Hırvatistan merkezli kolektif What, How & For Whom (WHW-Ne, Nasıl ve Kimin İçin) üstleniyor. 1999'da kurulan WHW'yi oluşturanlar Ivet Curlin, Ana Devic, Nataša Ilic ve Sabina Sabolovic. 

WHWyle İstanbul'da hazırlık çalışmaları yaptıkları sırada söyleştik... 

Bugün çağdaş sanatı nasıl değerlendiriyorsunuz? Sanatın kim için üretildiğini düşünüyorsunuz?

Sanatın bugün pazar tarafından, öte yandan birçok ulusal ve kültürel siyasetin temsili modelleri tarafından belirlendiği bir yana, sanatta kültürel üretimin ilerleyen modellerine yönelen çok geniş bir üretim ve enerji birikimi var. Biz sanatın bir yığın karmaşık konu hakkında geniş ölçekte konuşmayı mümkün kıldığını ve bu açıdan sanatın yeni tartışmaları tetikleyecek alternatif görüş açıları, hisler, olgular, sorgulamalar, eleştiriler ve öneriler sunacağına inanıyoruz.

Türkiye'deki çağdaş sanatı izlediniz mi? Türkiye'den sanatçıların işlerine aşina mısınız?

Türkiye'de sanat dünyasını 2004'ten beri izliyoruz, Türkiye'den birçok sanatçıyla birlikte Zagreb'de ya da başka yerlerde projelerde çalıştık. Gülsün Karamustafa, Aydan Murtezaoglu, Bulent Şangar, Oda Projesi, Şener Özmen, Erkan Özgen, Serkan Özkaya, Nasan Tur, çalıştığımız sanatçılardan bazıları...

11. İstanbul Bienali'nin odağı ne olacak? Nasıl bir çalışma süreci izleyeceksiniz?

Çalışmanın başlangıcında yerel bağlamdaki karmaşıklığı kavramaya ve Bienal'in yerel topluluk ve onu aşan noktada nasıl bir rolü olduğunu incelemeye çalışacağız . Başlangıçtaki araştırmamızın odağı Doğu Avrupa, Ortra Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgeleri üzerine. Yerel bölgede uzun süreli sanat olayları düzenlemek, iki sergi arasındaki zamanını düşünme ve tartışma süreci olarak belirlemek istiyoruz.

Bugün çağdaş sanatın yaşamımıza bir etkisi olduğu söylenebilir mi?

Bütün WHW çalışmaları çağdaş sanatın, toplumdaki yaygın ve baskın kültürel üretimin sürekli olarak görmezden geldiği hassas konuları ortaya çıkarmaya, ifade etmeye muktedir olduğu düşünerek yapılır, biz bu kıyıda kalanları kamusal söyleme dahil ederiz, sergi formatının bu meselelere kısa süreli fiziksel ve zihinsel alanlar açacağına, bu alanların çevrenin siyasi ve duygusal algısını dönüştürecek farklı ve denetlenmemiş bir toplumsal gerçeklik yargısı sunacağına inanırız.  Bu noktada sanatın tüm sorunları çözeceğini iddia etmiyoruz ancak önemli meseleleri özellikle sanatsal konumlanmalardan yansıttığına dair önemi vurgulacağında ısrarlıyız.

İstanbul dışında üreten küratörler olarak İstanbul'un sanattaki konumunu nasıl değerlendirirsniz?

İstanbul'da çok canlı sanat dünyası var, sanatçıklar farklı uluslararası projelerde yeralıyor ancak bu görünümün iç dinamiklerini ve burada gelişen farklı modelleri çok ilginç buluyoruz.

Bienal formatı kemikleşmiş bir yapı değil. Bu bağlamda küratörlerin rolü, bienali bir sanat olayı olarak temsili rolünü sorgulamayı ve yeniden tanımlamayı sağlayacak bir olanak olarak görülebilir, ama bienali olumsuzlamak ya da bir kenara bırakmakla daha çok profilini belirlemek, güçlendirmek ve sanat eserinin eleştirisi için koşullar yaratmak, bienali duvarda bir tuğla olarak iletişime sokmakla yapılabilir.

WHW 

Zagreb Üniversitesi'nde Sanat Tarihi ve Karşılaştırmalı Edebiyat alanında lisans ve yüksek lisans eğitimi alan WHW üyeleri 2003'ten bu yana Zagreb'de belediyeye bağlı ve kar amacı gütmeyen Nova Galerisi'ni yönetiyor.

WHW'nin küratörlüğünü yaptığı sergiler arasında, "All Dressed-up With Nowhere to Go" (TranzitDisplay Gallery, Prag, 2007); "Ground Lost" (Forum Stadtpark, Graz ve Gallery Nova, Zagreb, 2007); "Contemporary American Art" (Museum of American Art-Belgrade, MoAA işbirliğiyle); "Normalization, dedicated to Nikola Tesla" (Gallery Nova, Zagreb, 2006); "Collective Creativity" (Kunsthalle Fridericianum, Kassel, 2005); "Side-effects" (Salon of the Museum of Contemporary Art, Belgrade, 2004); "Looking Awry" (apexart, New York, 2003); "Project: Broadcasting, dedicated to Nikola Tesla" (Technical museum, Zagreb, 2002); "What, How & for Whom, on the occasion of the 153rd anniversary of the Communist Manifesto" (Kunsthalle Exnergasse, Vienna, 2001); "What, How & for Whom, on the occasion of the 152nd anniversary of the Communist Manifesto" (Association of Croatian Artists, Zagreb, 2000) yer alıyor.  (NZ)