Ayrımcılığa Karşı Televizyon

Roman azınlığı, kendilerine yönelik ayrımcılığa karşı sesini yükseltecek veya diğerlerine kültürlerini anlatabilecekleri bir mecraya sahip değildi.

Önyargılar “medya” ile besleniyor

Roma azınlığı, Macaristan ve Romanya’daki önyargının başlıca öznesi. Genel kamuoyunun Romanlara karşı ciddi boyutlardaki olumsuz tutumu, büyük medyanın onlara her zaman yoksulluk ve suçu ön plana çıkararak yer vermesiyle besleniyor. Ayrıca medyaya erişme şanslarının olmaması, “çoğunluk kültürü”nde kendileriyle ilgili görüşle mücadele edecek bir sese sahip olmalarını etkin biçimde engelliyor.

Kamuoyunun Roman kültürü ve günlük yaşamıyla ilgili sahip olduğu bilgi eksikliğiyle mücadele etmek için, Black Box Vakfı, 1997’de, Romanlar için, televizyon yapımcılığıyla ilgili eğitim veren bir proje geliştirdi. Proje Romanların kendi topluluklarını etkileyen konularla ilgili hem Roman hem de Roman olmayan yerel televizyon izleyicilerini bilgilendirmek üzere program hazırlamasına ve programın yayınlanmasını sağlamaya destek oluyor.

Televizyon ekipleri ve “ayrımcılık” eğitimi

Vakıf çağrısı üzerine başvuru yapanlar arasından beş kişilik ekipler oluşturuyor. Ekiplerin kurulmasının amaçlarından biri topluluklar arası işbirliği modelleri oluşturmak olduğu için ekipte Macarlar, Romanlar ve Romanyalılar yer alıyor.

Vakıf çalışanları önce ekip üyeleri arasında güvenli ilişkilerin kurulması, kişisel bakış açıları üzerine tartışılması ve programda yer alması gereken hassas konuların belirlenmesi için çalışıyorlar. Ekipler daha sonra Budapeşte’de gerçekleştirilen bir eğitime katılıyor. Bu çalışmada temel televizyon yapımcılığı eğitimi ile beraber azınlık konusunda uzmanlar tarafından danışmanlık sağlanıyor.

Eğitimin son üç gününde ekipler ilk filmlerini yapıyor. Ardından kendilerine yerel televizyonlarda yayınlanmak üzere yapacakları aylık programlarını gerçekleştirmeleri için ihtiyaç duyacakları kamera, ışık, mikrofon ve diğer gerekli malzeme sağlanıyor.

Ekip üyeleri metin yazarlığı, kameramanlık, muhabirlik, yönetmenlik, editörlük ve sunuculuk yapıyor. Black Box Vakfı, bu sürece nezaret ediyor ve eğitimden altı ay sonra projeyi denetliyor.

Vakıf aylık programlar için yayın saati almak üzere yerel televizyon kanallarıyla görüşmeler yapıyor. Fakat yapım ekipleri bağımsız çalışıyor ve kaynaklarını toplulukları içinden kendi kendilerine bulmakla sorumlular. Tamamlanmış programlar ekibin yerel televizyonlarında yayınlanıyor ve ayrıca her ülkenin ekipleri arasında program değiş tokuşu oluyor.

12 bölgede 150 kişiye eğitim

Black Box Vakfı, Macaristan ve Romanya’da 12 bölgede yaklaşık 150 kişiye eğitim verdi. Çalışmanın sonucu kendini çeşitli biçimlerde gösteriyor. Ekiplerin bir bölümü hâlâ yerel televizyonlarda düzenli olarak program yayınlıyor. Bir ekibin üyeleri de bir yerel televizyonda çalışmaya başladı. Diğer ekipler televizyon yayınına devam etmese de kendi insan hakları örgütlerinin düzenlediği etkinlikleri kaydetmek için edindikleri beceriyi ve malzemeyi kullanıyorlar.

Uzun ve karmaşık bir süreç olsa da, programlar bölgede azınlıklara yaklaşımın ve davranış biçiminin değişmesine katkıda bulundu ve etnik kökenli gerilimlerin ve önyargıların azalmasını sağladı. Proje ayrıca insan hakları savunucularının sadece basit bir video yapımı eğitimi vererek insan haklarıyla ilgili konuların tartışılmasını yaygınlaştırmak amacıyla televizyonu güçlü bir mecra olarak kullanabileceğine örnek oldu. (BB)

Bu köşede yer alan taktikler “İnsan Hakları Mücadelesinde Yeni Taktikler” projesi kapsamında derlenen çalışmalardan oluşmaktadır.

Proje ile ilgili ayrıntılı bilgi için: www.newtactics.org

Helsinki Yurttaşlar Derneği www.hyd.org.tr