AYM: Rektörü eleştiren öğrenciye verilen disiplin cezası hak ihlalidir

Anayasa Mahkemesi (AYM), Ankara Üniversitesi eski Rektörü Erkan İbiş’i eleştirdiği ve protesto ettiği için öğrenci Umut Deniz Yorulmaz’a verilen bir aylık uzaklaştırma cezası için “eğitim hakkının ihlali” dedi. Yorulmaz’a 10 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti. 

Umut Deniz Yorulmaz, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Sümeroloji Bölümü öğrencisiydi. 17 Ekim 2017’de Yorulmaz dönemin Rektörü Erkan İbiş’i okuduğu fakülteye geldiğinde protesto etti.

Yorulmaz, İbiş’in yanına yaklaşarak ona "Yüzlerce akademisyeni ihraç ettiniz utanmıyor musunuz buraya gelmeye, yüzünüz kızarmıyor mu hala, ne yüzle Üniversiteye geliyorsunuz?" dedi.

Olaydan bir gün sonra da Yorulmaz, İbiş’in fotoğrafının bulunduğu bir karton maketi fakülte içinde gezdirdi ve "Gördük ki biz de bir hevesi var, okulumuzu gezmek istiyor bu arkadaş, gezemiyor. Korkudan galiba. Dün biz sorduk ‘Yüzlerce akademisyen ihraç edildi siz bu okulda nasıl gezebiliyorsunuz’ dedik, cevap veremedi, dili tutuldu. Biz de onun bu hevesini karşılayabilmek adına maketini yaptık, okulda Rektörümüz Sayın Erkan İbiş’i gezdireceğiz, öğrenciler çok fazla görmediği için birazcık gezdirelim okulumuzu" şeklinde konuştu.

Bu protesto üzerine üniversite yönetimi Yorulmaz’a disiplin soruşturması açtı. Soruşturma sonucunda da dekanlık yükseköğretim kurumu personelinin şeref ve haysiyetini zedeleyen eylemlerde bulunduğu gerekçesiyle Yolrulmaz’a bir ay uzaklaştırma cezası verdi.

Yorulmaz kararı yargıya taşıdı ama cezanın iptali istemiyle idare mahkemesine ve sonrasında istinafa yaptığı başvurular reddedildi.

İstinaf aşamasında bir hakim karara muhalif kaldı. Bir sözün tahkir edici olup olmadığının zamana, yere ve duruma göre değişebileceği vurgulandıktan sonra dava konusu sözlerin onur, şeref ve saygınlığı rencide edici değil rahatsız edici, eleştirel nitelikte olduğu değerlendirmesinde bulundu.

"Ceza orantılı değil"

Bunun üzerine Yorulmaz, dosyayı AYM’ye taşıdı. Yüksek mahkeme şu tespit ve değerlendirmeleri yaptı:

Başvurucu, ifade özgürlüğünü kullanması nedeniyle okuldan uzaklaştırma disiplin cezası ile cezalandırılmış ve eğitim hakkından yararlanamamıştır.

İfade özgürlüğünü kullanan başvurucuya verilen bir ay okuldan uzaklaştırma disiplin cezasının zorunlu bir ihtiyacı karşılamadığı gibi orantılı olduğu da kabul edilmemiştir.

Bu kapsamda mahkemelerin ileri sürdüğü gerekçeler, başvurucunun eğitim hakkına yapılan müdahale için ilgili ve yeterli görülmemiştir.

Başvurucunun Anayasa'nın 26. maddesinde korunan ifade özgürlüğünü kullanması nedeniyle üniversiteden uzaklaştırılmasının Anayasa'nın 42. maddesinde güvence altına alınan eğitim hakkının ihlali niteliğinde olduğunun kabul edilmesi gerekir.

Yüksek mahkeme sonuç olarak Yorulmaz’ın Anayasa'nın 42. maddesinde güvence altına alınan eğitim hakkının ihlal edildiğine hükmetti.

Kararın bir örneğinin eğitim hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara 14. İdare Mahkemesine gönderilmesine karar veren mahkeme ayrıca Yorulmaz’a 10 bin TL manevi tazminat ödenmesine
hükmetti.

(HA)