AP Meşruiyetini İspat Edemedi

Avrupa Parlamentosu seçimlerini yorumlarken yüzde 50yi bile bulmayan katılım oranını ve AB karşıtı parti ve akımların seçimlerden güçlenerek çıkmasını dikkate almak önemli. AP meşruiyet krizi yaşıyor.

Gürsel Köksal

Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde, yaklaşık 350 milyon seçmenin yarısının bile sandık başına gitmemesi; yüzde 45.3'lük katılım oranının önceki seçimlere göre de düşük olması, bu kurumun ciddi bir meşruiyet krizi yaşadığını gösterdi.

1 Mayıs'ta yeni üyelerin katılımıyla üye sayısı 25'e çıkan Avrupa Birliği'nde, insanların günlük yaşamını doğrudan etkileyen birçok yasa ve yönetmeliğin çıkarılmasında belirleyici olan AP'nin yasama yetkisi yeni dönemde daha da genişleyecek.

Çeşitli ülkelerde AB karşıtı eğilimlerin güç kazanmış olması da, yaşanan meşruiyet sorununun önümüzdeki günlerde Avrupa çapındaki yasama ve yürütme süreçlerini etkileyeceğini gösteriyor.

Perşembe günü başladı

Avrupa Birliği'nde yaşayan 455 milyon insanı "temsil etmek" üzere gerçekleştirilen seçimler geçen Perşembe günü başladı.

Önce Hollanda ve İngiltere'de, Cuma günü İrlanda'yla Çek Cumhuriyeti'nde; Cumartesi, Letonya, Malta, İtalya'da ve nihayet Pazar günü de geri kalan 18 ülkede seçime gidildi.

Avrupa Komisyonu, bir ülkedeki seçim sonuçlarının diğer ülkeleri etkilememesi için, tüm sonuçların aynı zamanda açıklanması yolunda karar almıştı. Hollanda dışında tüm ülkeler bu karara uydu ve sonuçlar Pazar akşamından itibaren açıklanmaya başladı.

Hükümetlere seçmen darbesi

Katılımın çok düşük olduğu seçimlerde, hemen hemen bütün ülkelerde, iktidar partileri büyük oy kaybı yaşadılar. Almanya'da ve İngiltere'de sosyal demokratlar, Fransa'da muhafazakarlar, Hollanda'da da liberaller oy kaybetti.

İktidarda hangi eğilim varsa, karşıtları seçimleri kazandı; sonuç itibariyle AP'deki, sağcıların çoğunluğu oluşturduğu eski koltuk aritmetiğinde radikal değişiklikler olmadı.

SPD, üç seçmeninden birini kaybetti

Avrupa Parlamentosu'na 99 milletvekili gönderen Almanya'da ilk sonuçlara göre Sosyal Demokrat Parti SPD büyük oy kaybına uğradı. 23 partiden 967 adayın yarıştığı seçimde SPD'nin aldığı oylar yüzde 21.3'e geriledi. SPD'nin 1999'daki oy oranı yüzde 30.7 idi.

Muhafazakar koalisyon, Alman Hrıstiyan demokrat Partisi CDU ve Hrıstiyan-Sosyal Birliği CSU da 1999'a göre oy kaybına uğramasına rağmen birinci parti oldu. İlk belirlemelere göre CDU-CSU oyların yüzde 45-46'sını aldı.

Seçimden üç küçük parti ise oy oranlarını arttırarak çıktı. Yeşiller oylarını yüzde 11.9'a yükselterek büyük bir başarı kazanırken, liberal FDP ve Demokratik Sosyalist Parti PDS de yüzde 5 barajını aşarak AP'ye girmeyi başardılar.

AB'de 900 bin Türk kökenli seçmen

AB ülkelerinde tahminen 900 bin de Türk kökenli seçmen bulunuyor. Önümüzdeki dönem AP'de görev yapacak 732 milletvekilliğini kazanmak için çeşitli partilerden ve bağımsız binlerce aday arasında Türkler de yer aldı.

Başta Almanya olmak üzere sekiz AB ülkesinde çeşitli partiler, aday listelerinde Türklere de yer verdiler. İlk sonuçlara göre Almanya'dan SPD adayı Vural Öger'le, Yeşiller adayı Cem Özdemir ve PDS adayı Feleknas Uca Avrupa Milletvekili seçildiler.

SPD'den 28'nci sırada aday olan Ozan Ceyhun ise seçilemedi. Hollanda'daki Türk kökenli adayların durumu ise, tercihli oyların sayılmasından sonra kesinlik kazanacak. Tercihli oyların sayılmasından sonra Finlandiya, Belçika ve Danimarka'daki Türk kökenli adayların seçilemediği anlaşıldı.

Diğer adaylar ise zaten seçilme şansı olmayan sıralamalarda yer almışlardı.

Seçimlerinde Almanya başta olmak üzere sekiz Avrupa ülkesinde çeşitli partilerden 30'u aşkın Türk kökenli politikacı aday olmuştu. (EÜ/YS)

Gürsel Köksal