Anayasa Mahkemesi: "301"de Bakanlık İzni Anayasa İhlali Değil!

Anayasa Mahkemesi, Ceza Yasası'nın (TCK) 301. maddesinden soruşturma ve kovuşturma yürütülmesini Adalet Bakanı'nın iznine tabi kılınmasını esas görüştüğü oturumda düzenlemenin iptalini reddetti.

Bu durumda yargı bağımsızlığına Bakanlık eliyle siyasi müdahaleye kapı araladığı yolundaki eleştirilere rağmen, 30 Nisan 2008'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edilen ve 8 Mayıs'ta yürürlüğe giren 301 değişikliğine uygun olarak, bu maddeden soruşturma yürütmede ve dava açmada Adalet Bakanı'nın izni aranmaya devam edilecek.

159. maddenin uzun yıllar düşünce sahiplerini baskı altında tutmasının ardından 1 Haziran 2005'ten itibaren yürürlüğe giren 301. madde, binlerce kişinin üç yıl hapisle yargılanmasına neden oldu.

Şubat 2009'a kadar 301'den 309 kişi mahkum

Mart 2008'de eski Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin, 2006 yılında 301. maddeden 12'si çocuk toplam bin 533 kişiye 835 dava açıldığını, 2006'da ve 2007'nin ilk üç ayında 14 çocuğun yargılandığını açıklamıştı. Şahin, 2007'nin ilk üç ayında, toplam bin 189 kişiye 744 dava açıldığını belirtmişti.

Şubat 2009'da bir başka soru önergesini yanıtlayan Şahin, verdiği yanıtta, 2006 ve 2007'de bu maddeden toplam 742 dava açıldığını, bunlardan bin 42 kişinin yargılandığı bilgisini vermişti.

Şahin'e göre, bu dönemde 301'den 309 kişi mahkum edildi; bunlardan altısını yine çocuklar oluşturuyordu. 742 davadan sadece bir tanesi Diyarbakır'da açılmıştı. Bu davada da toplam 9 kişi yargılandı ancak ceza almadı.

8 Mayıs 2008'de yapılan değişiklikle "Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama" başlığını alan, ceza üst sınırı iki yıla indirilen 301. maddeden işlem yapılmasına Adalet Bakanlığı izni getirilmişti.

BİA: 2008'de altı 301 mahkumiyeti

13 Mart'ta yayımlanan Bağımsız İletişim Ağı (BİA) Medya Gözlem Raporu ise, 301. maddenin yol açtığı zararlara işaret ediyordu: 2008'de yayıncılar Ragıp Zarakolu ve Fatih Taş, yazar Emin Karaca, gazeteci Aziz Özer, hukukçu Eren Keskin ve iş müfettişi Niyazi Uslay yerel mahkemelerde mahkum edildiler. Dosyaları Yargıtay aşamasında bulunuyor.

Bakanlık keyfiyetiyle sorun çözülmüyor

BİA'nın 1 Mayıs'ta yayımladığı Ocak-Şubat-Mart 2009 Raporu'ndaysa 11'i gazeteci toplam 26 kişinin 301'den hakim karşısına çıktığını, Bakanlık izni şartının sorunu çözmediğini gösteriyordu.

Şahin'in "yargılansınlar" dediği Eskişehir'deki 10 aktivisti aklansa da, 301'in kaldırılması için mücadele veren yazar Temel Demirer halen yargılanıyor., Prof. Dr. Baskın Oran ve Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu'nun davaları ise karşı oldukları "bakanlık lutfu" sayesinde düştü.

Bunun dışında Abdurrahman Dilipak, Mustafa Kemal Çelik, Aytekin Dal, Mehmet Sadık Aksoy, Mehmet Reşat Yiğiz, Nedim Arslan, Mustafa Seven'in dosyaları Bakanlıkta bekliyor.

Ahmet Sami Belek ve Şahin Bayar'ı yargılayan Şişli 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nin başvurduğu Anayasa Mahkemesi, bu kararıyla son 301 değişikliğinde hukuka aykırı bir yön görmemiş oldu. Bundan böyle 301 dosyalarında yeni Adalet Bakanı Sadullah Ergin'inm görüşü ağır basacak. (EÖ)