Almanya'da Feminizm ve Naziler

Kalkedon Yayınları, Kadın Kitaplığı Dizisi’ne başladı. Dizinin ilk kitabı, “Alman Feminizmiyle Nazi yönetimi” arasındaki ilişkiyi de ele alan “Biyoloji Kader Olunca” çalışması.

Göksun Yazıcı

Kadın Kitaplığı Dizisi'ne Kalkedon Yayıncılık "Biyoloji Kader Olunca" başlıklı çalışmayla başladı. Dizinin ilk kitabı olarak seçilen bu kitap feministler arasında tartışma yaratacak bir soruya sahip. Kitabın editörleri, Renate Bridenthal, Atina Grossmann ve Marion Kaplan, çelişkili bir mesele olan Alman feminizmiyle faşizmin yükselişindeki pozitif ilişkiden söz ediyor. Editörler, "Alman feminizmi güçlü biçimde milliyetçiydi ama küçük ve önemli bir barışçı azınlık da yetiştirdi" diyorlar.

Editörler, kitabın oluşum sürecini şöyle anlatıyorlar: "Bu kitabı bir araya getirmek için dürtümüz hem siyasal hem de kişiseldi. 1960 sonlarından itibaren eylemci ve öğretim üyeleri olarak, öğrenci hareketlerinden ve Yeni Soldan ortaya çıkan feministler ve tarihçiler olarak kendi tarihlerimizden harekete geçtik."

"Kitaba, ekonomik krizin ve siyasal gericiliğin toplumsal refah kaynaklarını daralttığı ve 'yeniden üretim politikaları' tartışmasını keskinleştirdiği Reagan'ın ilk yıllarında niyetlendik."

Alman tarihi hakkındaki denemeler kadın ve aile konularının siyasallaşması -ve siyasal bakımdan tahrif edilişi- kadar, kadınların deneyimini de tartışıyor. Yoğun siyasal karışıklık ve ekonomik yeniden yapılanma dönemine odaklanan editörler, 1920'ler sırasında Alman ekonomisinin rasyonelleşmesi, 1930 başlarının Büyük Buhranı, Nazi zaferi, II. Dünya Savaşı'nın gelişi ve Holocaust temalı makaleler toplamış. Kitapta Nazizmin yükselişi ile sorular soruluyor:

"Almanya'da yanlış giden neydi? Weimar Cumhuriyeti ile Nazi Almanyası arasındaki kopukluklar ve devamlılıklar nelerdi? Weimar'ın vaadinin bu kadar çabuk yok edilip, Adolf Hitler'in şansölye olması nasıl mümkün oldu? Auschwitz nasıl mümkün oldu?"

"Bu sorularla özellikle takılıyoruz, çünkü bizler de Alman-Yahudi ailelerinin ve kimliklerinin yükünü taşımaktayız. Alman tarihi araştırmamız daima bu özel hikâyenin kendi bildiğimiz sonuyla gölgelenmiştir; bu bizim ya da ailelerimizin doğrudan yaşamış olduğu bir tarihtir."(GY)

*Renate Bridenthal (derl.), Biyoloji Kader Olunca, Çev. Cumhur Atay, Kalkedon Yayınları, 492 s.