AIDS ve Yoksulluğa Karşı İşbirliği

Doktorlar ve eczacıların iletişim ağı

Moraka Kampanyası’nın amacı, bütün Güney Afrikalıların reçeteyle satılan ucuz HIV/AIDS ilaçlarını elde edebilmesini kolaylaştırmaktı. HIV/AIDS taşıyan Güney Afrikalılara satılan kaliteli ve ucuz ilaçları sağlayan doktorlar ve eczacılardan oluşan bir iletişim ağı kuruldu.

Kampanyanın bir sonucu olarak, TAC, AIDS taşıyan Güney Afrikalılar için ucuz tedavi olanağı sağlama konusunda gittikçe artan bir destek ve siyasal iltimas kazandı. Hükümeti hastaların yararına adım atmaya zorladı.

Ucuz HIV/AIDS ilaçları

Treatment Action Campaign (TAC), 2000’in Haziran ayında başlattığı Christopher Moraka Muhalefet Kampanyası ile Güney Afrika hükümeti üzerinde, belli başlı HIV/AIDS ilaçlarını uluslararası patent yasasından muaf tutma konusunda açıklama yapması için, baskı kurmak üzere harekete geçti.

Bunun amacı bütün Güney Afrikalıların ucuz HIV/AIDS ilaçlarına ulaşabilmelerini sağlamaktı. Kampanya, Brezilya ve Tayland gibi ülkelerin markasız, ucuz HIV/AIDS ilaçlarını uluslararası patent yasasının yasal boşluklarından faydalanarak satmasından yararlanmayı amaçlıyor.

Kampanyada Güney Afrikalı avukatlar, sendika üyeleri ve inanç temelli hayırsever kurumlar da yer alıyor. Bu bileşenler, kampanya çerçevesinde halkının yüzde 10’u HIV’den etkilenmiş ve yüzde 60’ı ayda 60 dolardan daha az bir parayla geçinmek zorunda olan bir ülkede patent meselesini kötüye kullanarak AIDS üzerinden vurgunculuk yapmaya çalışan ilaç şirketlerine karşı mücadele veriyor.

Ayrıca, Güney Afrika hükümeti ecza tekellerine zorunlu lisans düzenleme konusunda başarısız oldu, böylece Güney Afrika’da daha ucuza satılacak markasız ilaçların üretilmesi konusunda diğer üretici firmalar için yol açılmış oldu.

TAC’ın Muhalefet Kampanyası çerçevesinde diğer ülkelerde satılan markasız ucuz HIV/AIDS ilaçlarına ihtiyaç duyan Güney Afrikalıların ilaçları elde etmesini sağlayan doktorlar ve eczacılardan oluşan bir iletişim ağı kuruldu.

Dünya Sağlık Örgütü ve Sınır Tanımayan Hekimler

Reçete ile verilen markasız ilaçlar ithal edilmeden önce, TAC’in bileşenleri, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Sınır Tanımayan Hekimler (MSF) ile birlikte bir dizi çalışma yaptı.

HIV/AIDS için üretilen markasız ilaçların hastalar için güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi olduğunu ortaya koymak için üretim, kalite kontrolü ve biyolojik denklik çalışmaları yürüttüler.

TAC, Sınır Tanımayan Hekimlerle, ucuz, markasız HIV/AIDS ilaçlarının satıldığı ülkelerden ithal edilmesi ve ülkede satılması için bir sistem oluşturmaya çalışıyor.

Kampanya yapılan bağışlardan; HIV tişörtlerinden ve videolarından elde ettiği gelirle uluslararası seyahatlerde bulunurken, MSF de belli başlı ilaçların maliyetini karşılamayı kabul etti. Böylelikle kampanya için çalışan gönüllüler Cosatu ve Oxfam’ın desteğiyle Güney Afrika dışındaki ülkelere gidebiliyor.

TAC ve MSF bu etkinlikten doğabilecek herhangi bir yasal sorumluluğu üstlenmeyi kabul etti.

Siyasal, bilimsel, tarihsel çözümlemeler

Christopher Moraka Muhalefet Kampanyası’nın bir sonucu olarak TAC, HIV/AIDS taşıyan Güney Afrikalılar için ucuz tedavi yöntemleri geliştirme konusunda gittikçe artan bir destek ve siyasal iltimas kazandı.

Hatta kampanya, başka türlü olsa hükümetin farklı bir tavır alacağı markasız ilaçların piyasada dolaşımı konusunda hükümetin baskıcı kararlar almasını zorladı. Örneğin, Güney Afrika hükümeti TAC’ın uyguladığı baskı nedeniyle 2000 yılının Kasım ayında markasız Fluconazole’u yasadan muaf tuttu.

TAC, bu kampanyanın HIV/AIDS ile yaşayan insanlarla bir arada hareket ederek başarılı olabileceğini ortaya koyuyor. TAC ayrıca, avukatlar, sendikalar ve hayırsever kurumlar arasında yerel stratejik ortaklıklar kurmanın başarı için gerekli bir adım olduğuna inanıyor.

Sonuç olarak, insan haklarının savunulmasında var olan STK’lar ve diğer örgütler tarafından kullanılan geleneksel yaklaşımları zorlayan yaratıcı yaklaşımlar oluşturmanın anahtarı siyasal, bilimsel ve tarihsel çözümlemeler yapmakta yatıyor. (BB)

Treatment Action Campaign (TAC)

[email protected]

http://www.tac.org.za

* Bu köşede yer alan taktikler “İnsan Hakları Mücadelesinde Yeni Taktikler” projesi kapsamında derlenen çalışmalardan oluşmaktadır.

Proje ile ilgili ayrıntılı bilgi için:

www.newtactics.org

Helsinki Yurttaşlar Derneği