79'da İran'ın Fotoğrafı "Sakallı Erkek"ti Şimdi "Eğitimli Genç Kadın"

Sınır Ötesi Buluşmalar kapsamında dün akşam (1 Temmuz) "Diasporada Kadınlık, Erkeklik ve Cinsellik: Çoklu Anlamlar, Güç ve Kadınların Müzakereleri ve İran'daki Son Olaylar" üzerine konuşan İranlı etnolog Fataneh Farahani'yi yaklaşık 30 kişilik kalabalık dinledi.

İran'da seçim sonrası yapılan gösterilerde öldürülen Neda'nın fotoğrafının olduğu bir t-shirt giyen Farahani'nin seçimin ardından yaşananlar için yorumu şöyle:

"Aslında batılı basın şaşırmış durumda. Çünkü sokaklarda işçi, öğrenci ve kadın hareketi var ve onlar şiddetsiz gösteriler düzenleyip hukuk reformu talep ediyorlar. Oysa bizim gibi olayları yakından takip edenler şaşırmıyorlar. Çünkü İran'da 1 milyon imza kampanyası gibi pek çok mücadele uzun süredir devam ediyor." Bir Milyon İmza Kampanyası İran'da, kadının insan haklarını ihlal eden ayrımcı yasaların değiştirilmesini hedefliyor.

Farahani uluslararası yaygın medyanın şaşkınlığı ardında yatan nedenlerden birinin de İran'ın imajı olduğunu düşünüyor.

Kadınlar kendilerine alan yarattılar

"1979'da devriminin ardından kadınlar bedenleriyle varolan kadınlar şimdi sesleriyle de ön plandalar. Sadece taleplerine dile getirmekle yetinmiyor gösterilere de katılıyorlar. Ancak polisin şiddet uyguladığı göstericiye yardım ettikleri gibi göstericilerin şiddet uyguladığı polisi de kurtaran bir kadın portresi gözümüze çarpıyor. Kadınlar kendilerine alan yarattılar."

1979'da İran'ın orta yaşlı, bıyıklı ve sakallı bir erkek olarak resmedildiğini ifade eden Farahani "Şimdiyse İran'da yaşananları anlatmak için eğitimli, genç kadın fotoğrafı kullanılıyor" dedi.

Hükümetin bu kadınlara baskı uyguladığını söyleyen Farahani Neda'yı örnek verdi:

"Neda sadece gösteriler sırasından yoldan geçiyordu. Devlet onu korumakla yükümlüyken öldürdü."

Ahmedinecad, Musavi, Kerrubi ve Rezai'nin kadına yönelik radikal değişimleri öngörecek fikirleri olmadığını söyleyen Farahani ekledi:

"Seçimden önce kadınlarla konuşup adaylardan beklentilerini soran İranlı feminist bir yönetmen yaptığı filmi adaylara izletmek istedi. Ahmedinecad dışındakiler filmi izlediler. Belki içlerinde Musavi -ve o da karısından kaynaklı- hariç kadın sorunları üzerine söyleyecek kelimesi ya da planı olan yoktu."

Farahani kimdir?

Etnolog olan Farahani Stockholm Üniversitesi, Etnoloji, Karşılaştırmalı Din ve Toplumsal Cinsiyet Bölümü'nde öğretim üyesi.

Farahani'nin İsveç'teki İranlı kadınların cinselliği üzerine odaklanan doktora çalışmasının başlığı "Cinselliğin Diasporadaki Anlatımları: İranlı İsveçli Kadınların Kimlik Oluşumu".  Farahani bu teziyle 2007 yılında Stokholm Üniversitesi'nce verilen Beşeri Bilimler Dalı'ndaki en iyi tez ödülünü aldı.

Diasporadaki İranlı erkeklerin erkekliği ve cinselliği üzerine Stockholm, Sidney ve Londra'da karşılaştırmalı bir alan çalışması yapıyor. Farahani aynı zamanda Södertörn Ünivesitesi, Toplumsal Cinsiyet, Kültür ve Tarih ve York Üniversitesi, Kadın Çalışmaları bölümlerinde de postkolonyal teori, ulusaşırı feminizm, cinsellik, diaspora, feminist ve queer çalışmaları, 'beyazlık' çalışmaları ve Islam ve cinsellik üzerine dersler veriyor. (EZÖ)