2020 Bütçesine Muhalefetin İtirazları: Vatandaşa Yük Getiren Erkek Bütçesi
Fotoğraflar: AA
TBMM Genel Kurul'da 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi görüşmeleri devam ederken, muhalefet partileri söz alarak itirazlarını dile getiriyor.
Bütçe teklifi, Genel Kurul’a gelmeden önce 16 Ekim’de Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başladı.
TIKLAYIN - Merkezi Yönetim Bütçesi İlk Defa 1 Trilyon TL'nin Üzerine Çıkacak
4 Aralık’a kadar komisyon 25 kez toplandı ve komisyonda yer alan vekiller sık sık bütçeye karşı konuşmalar gerçekleştirdi.
TBMM’deki görüşmeler ise 9 Aralık’ta başladı, 20 Aralık’ta sona erecek.
Muhalefetin bütçeye itirazlarını derledik:
CHP: Vatandaşa yük getiriyor
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu: “Sayıştay raporunda, "2018 yılı merkezi yönetim hükümet bütçesiyle ilgili olarak 63 milyar 295 milyon 717 bin 486 lira ödenek üstü harcama tespit edilmiş, bu harcamaların onaylanması hususu yüce Meclis'in takdirine sunulmuştur" deniyor. Bu para nereye harcanıyor diye kendi vicdanlarınıza sormayacak mısınız?
“Evinize gidip başınızı yatağa koyduğunuzda bu ülkede milyonlarca fakir fukara var, onları düşünün. Anayasa'ya, yasaya aykırı yüzde 7,21 ödenek artışı var.
“Merkez Bankası verilerine göre, asgari ücretin altında ücret alan 2 milyon 136 bin, 1000 liranın altında emekli aylığı alan dul ve yetim 847 bin 643, kişi başına aylık geliri 673 liranın altında 8 milyon 647 bin 283 kişi var.
“2.000 liranın altında emekli aylığı alan kişi sayısı ise 6 milyon 850 bin,
"2002-2019 döneminde yabancılara ödenen faiz 173 milyar 55 milyon dolar.
“2019'un başından şimdiye kadar Türkiye Cumhuriyeti devleti bir saniyede 596 dolar faiz ödüyor. Türk lirası karşılığı 3 bin 362 lira. Bir ayda ödenen faiz 1 milyar 545 milyon 209 bin 370 dolar, Türk lirasıyla 8 milyar 700 milyon lira. Paralar nereye gidiyor?"
CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır: Bu bütçe vatandaşa yeni yükler öngörülüyor. Vergi gelirlerinde yüzde yirmi artış var. Bir yandan memura, emekliye yüzde 4 gibi bir zam yapıyorlar.
"Düşük gelirli, orta gelir düzeyinde vatandaşın cebine koyduklarının beş mislini vergi ile geri almayı planlıyorlar. Borçlanma maliyetinin 2013'te yüzde 7'den 2019'da yüzde 19'lara kadar çıktığını ve bu maliyet yükselirken borçlanma vadesinin ise 5,6 yıldan 2,6 yıla kadar düştüğünü bildiğimiz halde konuşmayalım mı?
HDP: Savaş, kayyım ve erkek bütçesi
HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan: “Kadına yönelik şiddetin bir diğer ayağı da ekonomik şiddettir. Biliyorsunuz Meclis’te bütçe görüşmeleri devam ediyor.
“Erkekler oturmuş bütçe yapıyor. Bu bütçe, planlamasından, hazırlanmasına ve içeriğine kadar tamamen savaş bütçesidir, erkek bütçesidir.
“Ne yaşama, ne refaha, ne de kadına ayrılan bir pay vardır. Tam tersine cinsiyetler arası eşitsizliği derinleştirecek faaliyetlere bütçe ayrıldığına tanık olmaktayız.”
HDP Eş Genel Başkanı Sezai Temelli: "2020 bütçesi, bundan önceki bütçelerde olduğu gibi halkın ihtiyaçlarından çok iktidarın, müteahhitlerin, aile efradının, silah tüccarlarının ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanmış.
“2020 bütçesi HDP için savaş, kayyım ve tecrit bütçesidir. Bu bütçeden sadece Kürtler değil ülkenin tüm yoksulları, emekçileri, kadınları, çocukları, yaşlıları, engellileri zarar görecektir.
“Savaşın toplumsal ve ekonomik maliyeti daha da artacaktır. Bütçe açığı artıyor. İktidar borçlanarak ve açık vererek kendisini ayakta tutmaya çalışıyor.
İYİ Parti: Kapsamlı bir program gerek
İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz: “Ekonomi bir yapısal tıkanma içinde. Bir borç kriziyle karşı karşıyayız. Bu borç krizi önceki krizlerimizde yaşadığımız gibi kamunun krizi değil, özel sektörün krizi ve maalesef bu realiteyle yüzleşmeyi reddeden bir iktidarla karşı karşıyayız. Bu yüzleşmenin bize elbette bir maliyeti var. Bu maliyeti ödedik.
“Kriz inkar edildi ve bugüne gelindi. Sayın Bakan diyor ki: 'Cari açık azaldı, ithalat sıfırlandı, cari fazla vermeye başladık. Dolayısıyla ekonomi dengelendi.'
“Hayır, sayın Bakan. Siz şununla övünüyorsunuz; 'Ekonomiyi büyütmedim, işsizliği artırdım, bu benim başarımdır.' diyorsunuz. 'Ekonomiyi küçülterek ben faizi yüzde 500 yaparım, kimseye yedirmem, içirmem ve enflasyonu sıfırlarım.' Bu, başarı değil. Böyle bir dengelenme söz konusu değil. Sizin ortaya koyduğunuz dengelenme ekonomiyi bitiren bir dengelenme."
“Paketlerle bu iş yürümüyor. Yapılması gereken şey, büyük, kapsamlı bir program. O program yapılmadan bu içinde bulunduğumuz koşullardan dışarı çıkılması mümkün değil."
İYİ Parti Adana Milletvekili Mehmet Metanet Çulhaoğlu: Yükü yine vatandaşımızın sırtına yükleyerek, ceza ve dolaylı vergilerle vatandaşımızı canından bezdiriyorsunuz. Yeter arkadaşlar.
Toplumun psikolojisini bozuyorsunuz, intihar olayları bile sizin vicdanınızın sesini duymanıza yetmiyor.
“Çeyrek altın alım gücüne göre memurun maaşını yüzde 685 düşürmüşsünüz. Görün memuru ne hale düşürdüğünüzü. Emeklinin, işçinin hali daha da vahim. Bir de bununla övünüyorsunuz. Elbette, memur da emekli de işçi de esnaf da bu rakamlarla oyun oynamanızın cevabını sandıkta verecektir.”
Baş: 13 bin sayfayı okudunuz mu?
TİP Genel Başkanı Erkan Baş: Şu gördüğünüz kitaplar 18 cilt ve 13.506 sayfadan oluşuyor. Çok merak ediyorum gerçekten, var mı arkadaşlar okuyan? "Ben okudum" diyebilecek bir kişi var mı? Bence yok, mümkün değil, bilimsel olarak bu mümkün değil. Dolayısıyla kimse okumadı. Yalan yok, ben de tümünü okuyamadım, önemli gördüğüm bölümlerini incelemeye çalıştım.
Şimdi, ben size şunu söylemek istiyorum: Okumadınız, ama okumadığınız bu bütçeyi savunuyorsunuz. İçinde ne olduğunu bilmiyorsunuz ama savunuyorsunuz, sonra yarın öbür gün geleceksiniz, diyeceksiniz ki "Kandırıldık."
Bakın, değerli arkadaşlar, 13 bin sayfa diyorum. Bundan en 600-700 tane basıldı, hepimize dağıtıldı. Yazık ya, memleketin ağacına yazık yani boşu boşuna o ağaçları katlediyoruz. Hiç kimse bunları okumuyor. Şimdi, böyle bir tartışma bence olmaz." (HA)
