Gundikîlerin 300 Yıl Süren Geleneği

Balveren’de (Gundikê Melî, kısa adı ile Gundik*) sıradışı bir hareketlilik var.

Dün Gundik mezarlığı 'Temtemok'un etrafında binlerce kişi bir araya geldi. Bu gelenek 300 yılı aşkın süredir yaşatılıyor.

Farklı il ve ilçelere yerleşmiş Gundik’liler ‘’Temtemok'a Gidiş Günü’’ için beldeye yönelmiş. On kilometrelik Şırnak-Gundik yolu ise ölülere saygı gününde bomboş. Çünkü Şırnak’tan ne gelen var ne de giden...

Şırnak'ta yedi ay önce başlayan sokağa çıkma yasağı son dönemlerde ''şehre giriş-çıkış yasağı'' olarak devam ediyor. Şırnak artık terkedilmiş bir kent.

Şırnak'tan her yıl gelenlerin bir kısmı zaten Gundik'te misafir.

Aynı sofrada buluşma

Her sene Ekim ayının ilk Perşembesinde belde sakinleri mezarlıkta buluşuryor.

Her ailenin tenceresinde pişen yemekten doldurulan tabaklar yüzlerce metre uzunluğundaki sofralara diziliyor, yaklaşık 5 bin sakininin bulunduğu beldenin 400'den fazla hanesinden gelenler aynı sofrada buluşuyor.

Mezarlık onarılıyor, ölülerin hayırına çocuklara şekerler dağıtılıyor Kuran'dan sureler okunuyor.

Gelenek köye ilk yerleşen kişiden başlar. İmamlık yaptığı iki köy arasında bir ev yapıp yerleşen Mele Derwêş, bu geleneği başlatır. Yüzyıllar içinde aynı anne babadan, binlerce torunları olur. Beldenin nüfusu bu gün 5 bine yaklaştı. Belde dışına taşınan 2 binden fazla Gundikîli olduğu düşünülüyor.

Gundik'in geleneklerinden biri de okuma kültürü. Beldenin ilk camisinin medresesinde başlayan kitap okuma ve okutma çabası; bugün üç camide sürüyor. Gundik üniversiteye öğrenci yollama konusunda çevre yerleşimlerden çok ileride.

Kültüre de misafir

Şırnak'taki çatışmaların başlaması ile Balveren'e zorunlu misafir olan Ramazan Damar, mezarlık ziyaretine gidenlerden.

bianete konuşan Damar: ''Yedi aydır misafiriz. Gundikîler (Balverenliler) bizi kabul ettiler, bizleri yalnızca evlerine değil kültürlerine de aldılar. Gundikîler ölülerine de değer veriyorlar. Her sene buraya gelip onları anıyorlar. Dualar okuyorlar.''

Ya bomba patlatılırsa

Şırnak çevresinde artık düğünler halaysız ve sesiz yapılıyor. İnsanların aynı yere toplanmamasına özen gösteriliyor. İsmini vermek istemeyen bir belde sakini hayatında ilk defa mezarlığa gitmediğini dile getiriyor.

''Ya bir bomba patlatılırsa, ne yapacağız. Korkuyoruz.''

''Ben ölünce çocuklarım da...''

Çevre il ve ilçelere göç etmiş Gundikîler de, ''Temtemok'a Gidiş Günü'' mezarlıkta hazır bulunduklarını dile getiren Ferit Artuç geleneğin devam etmesini istiyor.

''Ben Silopi'de yaşıyorum. Nine ve dedelerimizi yad etmek için her sene buraya geliyoruz. Anne-babamlar bize böyle öğrettiler, ben ölünce çocuklarımın da ziyaretime gelmesini isterim.'' (MB/HK) 

Fotoğraflar: Neçirvan Bayram