Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Medya Özgürlüğü Temsilciliği, 15-16 Haziran günlerinde, Avusturya’nın başkenti Viyana’da “Çatışma Dönemlerinde Gazetecilerin Güvenliği, Medya Özgürlüğü ve Çoğulculuk” konulu bir bölgesel konferans düzenledi.
Birleşmiş Milletler (BM) İfade Özgürlüğü eski raportörü ve Robert F. Kennedy İnsan Hakları Merkezi icra müdürü Franck LaRue, Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (İFJ) eski başkanı ve Etik Gazetecilik Ağı (EJN) kurucusu Aidan White, AGİT Medya Özgürlüğü Temsilcisi Dunja Mijatovic, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği genel sekreter yardımcısı Ivan Simonovic ve AGİT Türkiye delegasyonu üyelerinin de katıldığı konferansta ana tema, Ukrayna’nın doğusunda Rusya ile yaşanan krizde propagandanın etkileri oldu.
Konferansta gazeteciler ve tarihçiler, tarih ve tarihe ilişkin yorumlar yoluyla devlet güdümlü propagandanın ne şekilde geliştirildiği, kötüye kullanıldığı ve bölgesel çatışmalara ve uluslararası ilişkilere etki ettiğini tartıştılar.
Etkinliğe, AGİT’in Danimarka, Norveç, İsveç, Kanada, Ukrayna, Çek Cumhuriyeti, Romanya, Britanya, Türkiye, ABD ve Polonya gibi ülkelerdeki delegasyonları, Ukrayna Ulusal Gazeteciler Birliği, Ukrayna Bağımsız Gazeteciler Sendikası, Rusya Gazeteciler Birliği’nin yanı sıra Freedom House (Özgürlük Evi), Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) ve Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) gibi gazetecilik hak örgütü temsilcileri de katıldı.
LaRue: Artık yolsuzluk haberleri dünyayı dolaşıyor
Franck LaRue, son 10 yılda yolsuzluk ve kültürel çatışmalar konusunda sosyal medyanın etkisini özetler gibiydi:
“Yolsuzluklara bulaşan hükümetlere dair bilgiler bundan 10 yıl önce bu kadar hızlı dünyayı dolaşmazdı. Bu etkinliğine karşılık sosyal medyanın daha hızlı şekilde kısıtlandığı da bir gerçektir. Dini ve kültürel farklılıkları bugüne kadar çözdüğümüzü sanıyorduk. Ancak sosyal medya bunları daha belirgin şekilde yeniden önümüze getirdi. Gazetecilerin önünde insanları birleştirici tutmak gibi bir görevi de var”.
White: Siyasi kaynaklı nefretle mücadele desteklenmeli
Gazetecilerin bir araya gelme koşullarını aramalarının önüne işaret eden Aidan White da, “AGİT, eğitimlere ve medya içi diyaloga daha fazla eğilerek, siyasi kaynaklı nefret söylemiyle mücadele eden gazetecileri destekleyebilir” diye konuştu.
Solovey: Çoğulculuğun olduğu yerde propaganda etkisiz
Moskova Uluslararası İlişkiler Enstitüsü öğretim üyesi Valery Solovey de, medya çoğulculuğunun sağlandığı ortamlarda propaganda yayıncılığının etkisiz kaldığını bildirdi.
Richter: Nefret yayıncılığını yeniden düşünme vakti
AGİT Medya Özgürlüğü Temsilciliği yetkilisi Andrey Richter de, katılımcılara “Savaş propagandasının yasalarla yasaklanması”na dair zorunluluğa işaret eden Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesi’nin 20. Maddesini anımsattı.
“Savaş propagandası ve nefret söylemiyle mücadele Avrupa’da yeterince ilgi görmedi. Ukrayna’daki durum ve IŞİD, bu yayıncılık konusunda yeniden düşünülmesi gerektiğini ortaya koydu”.
Ukrayna’da bir alternatif site: Hromadske
Yan etkinliklerden biri de, Ukrayna’da ticari ve ana akım medyaya olan güvensizlik nedeniyle, sansür, propaganda ve azınlık karşıtlığıyla mücadele için henüz kurulan Hromadske.Tv adlı haber sitesinin tanıtımına ayrıldı.
İnternete erişimin yüzde 52 düzeyinde olan Ukrayna’da 35 bölgenin 11’inde temsil edilen ancak Rusya’dan da yoğun izleyicileri olan sitenin kurucularından Maxim Eristavi, “Bağımsız medyanın olmaması, bizzat savaşın yaşanmasının nedenlerinden biridir” dedi.
Mijatovic: Gazeteciler korunmalı, taahhütler ortada
Konferans kapanışında AGİT Medya Özgürlüğü Temsilcisi Mijatovic, AGİT’e üye devletlere gazetecilerin can güvenliğinin korunmasına ilişkin taahhütlerini hatırlattı, koruma şartlarını da geliştirmelerini istedi.
Yerevan Basın Kulübü başkanı Boris Navasardyan, Bosna Hersek’de Saraybosna Medya Merkezi müdürü Boro Kontic, Rusya Gazeteciler Birliği yetkilisi Nadezda Azhgikhina, Rusya’da Dozhd TV yayın yönetmeni Mikhail Zygar, Amsterdam Üniversitesi Medya Hukuku Enstitüsü öğretim üyesi Tarlach Mc Gonagle, çatışma ortamında propagandanın etkilerinden söz ettiler.
Birçok katılımcı, Rusya'yı propagandayı desteklemeyi bırakıp medya özgürlüğü taahhütlerini yerine getirmeye çağırdı (EÖ).
