TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu'nun toplantısında bilgi veren Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sefa Mermerci bakanlığın çocuk cezaevleriyle ilgili yeni projesi hakkında bilgi verdi. Çocuk cezaevlerinin kapatılarak yerlerine "çocuk eğitim evleri" açılmasını öngören proje ilk olarak haziranda Ankara'da uygulanacak. Projenin iki - iki buçuk yılda bitirilmesi planlanıyor.
Mermerci'nin sadece çocukların banyo ve tuvaleti olan tek kişilik odalarda kalacağını, eğitim evlerinin eğitim, iyileştirme evi ve spor salonundan oluşacağını ve ailelerin çocuklarla kalabileceğini söylediği yeni projeyi Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği'nden Zafer Kıraç'a sorduk.
Kıraç tutuklu çocukların kapalı cezaevinde, hükmü kesinleşen çocuklardan daha kötü koşullarda kaldığını söyledi. "Hüküm almış çocuklar görece daha rahat bir yerde, eğitimevinde kalıyor. Buralarda okula gidiyor, işe gidiyor, aileleriyle görüşüyorlar, ancak akşam eğitimevine dönmek zorundalar."
Duvarın ardı eğitimevi gibi
Tutuklu çocukların koşullarının ağırlığından yıllardır rahatsız olduklarını anlatan Kıraç, bu konuyla ilgili yeni yasayı görmediğini ama sözü edilen projenin dört yıl önce konuşulduğunu söyledi.
Kıraç güvenlik sorununu da yadsımadıklarını ama çocuğun eğitiminden, ailesinden, oyun oynamaktan da geri kalmaması gerektiğini hatırlatarak güvenlik açısından kapalı ama işleyiş açısından eğitimevi gibi işleyecek bir cezaevinden söz ettiklerini belirtti.
"Dış güvenliği çok iyi olsun ama içeride çocuk özgürmüş gibi olsun; ailelerin gidip geldiği, kaldığı bir bina olsun, sivil toplum kuruluşlarının çok kolay girip çıkacağı mekânlar olsun, park olsun."
Çocuklar üzerinde baskı kurulabilir
Bu eğitim evlerindeki çocukların özel odaları olacağını ve yalnız kalabileceklerini de anlatan Zafer Kıraç, bununla birlikte bir noktanın ciddi sorun yaratabileceğine de dikkat çekti.
"Bu odalar merkezi sistemle kilitlenecek. Eğer yine sivil toplumun izlemesine, müdahalesine çok fırsat verilmezse bu, çocuklar üzerine bir baskı, bir cezalandırma yöntemi gibi kullanılabilir."
"Bunu önlemenin tek yolu yine izlemeye dayanıyor. Buraların sivil topluma ve üniversitelere açık olması, çocuklarla rahatça görüşmelerin yapılması, rahatça soru sorulması, anketlerin yapılması, sonuçların kamuoyuyla paylaşılması gerekir."
STK'lar rahat çalışabilmeli
Zafer Kıraç çocuğun kendisinin de rızası alınarak ailesinden bir ya da iki kişiyle o binada, o kompleksin içinde bir gününü geçirebileceğini de anlattı. "Bu durumda ailesiyle, annesiyle sarılabilecek, yatabilecek, sohbet edebilecek, oyun oynayabilecek."
Ancak ailenin kalmasının her gün mümkün olmayacağını, ayda bir gün ya da haftada bir gün olacağını tahmin ettiğini söyleyen Kıraç, proje yıllar önce konuşulduğunda infaz memurlarının üniformalı olmamasını istediklerini sözlerine ekledi.
Kıraç'ın üzerinde durduğu konulardan biri de bu eğitim evlerinde sivil toplum kuruluşlarının rahat çalışabilmeleriydi. "Sivil toplum kuruluşları çalışmalarını gerektiğinde çocukların odalarında yapabilmesi çok önemli." (YY)
