Adımlar dergisi bürosuna yönelik bombalı saldırıda köşe yazarı Ünsal Zor öldü. 23 gazeteci ve 9 dağıtımcı Nisan 2015’e cezaevinde girdi. Gazetecilerin 14’ü ve dağıtımcıların tamamı Kürt medyasını temsil ediyor ve TMK ile TCK kapsamında “örgüt” bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. Geçen yıl aynı dönemde, 35 gazeteci ve 15 dağıtımcı hapisteydi.
BİA Medya Gözlem Ocak-Şubat-Mart 2015 Raporu, Öldürülen gazeteciler, Gözaltılar, Saldırı, Tehdit ve Engellemeler, Soruşturmalar, Açılan / Süren Davalar, Kararlar, Hakaret, Kişilik Hakları ve Tazminat Davaları, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sıkıntısı, Yasaklamalar, Kapatmalar, Toplatmalar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ana başlıklarından oluşuyor.
Cinayetler/ Yargılama
Ünsal Zor cinayeti
Bombalı saldırıda köşe yazarı öldü: İstanbul Kağıthane’de Adımlar dergisi bürosuna yönelik bombalı saldırıda köşe yazarı Ünsal Zor öldü. Soruşturma sürerken saldırıyı Halk Savunma Birliği üstlendi (25 Mart).
Hrant Dink Cinayeti
Akyürek tutuklandı: Eski İstihbarat Daire Başkanı Ramazan Akyürek, Hrant Dink cinayetini önlemeyerek “İhmali davranış sebebiyle ölüme neden olduğu”, "Resmi evrakta sahtecilik yaptığı" ve "Görevi kötüye kullandığı” gerekçesiyle tutuklandı (27 Şubat).
İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Yargıtay kararından sonra Hrant Dink cinayeti sanıkları Ogün Samast, Erhan Tuncel, Yasin Hayal ve Ahmet İskender’i “suç örgütüne üyelik”ten yargılamaya devam etti (23 Ocak).
Mahkeme, İstanbul Emniyeti ile İstanbul İstihbarat Daire Başkanlığı, Seferberlik Tetkik Kurulu ve Özel Kuvvetler Komutanlığı’ndan Dink ve Agos ile ilgili bilgilerin, bir Özel Kuvvetler subayının MİT Müsteşarı Emre Taner’e hitaben yazdığı ihbar mektubunun istenmesi, Dink’in linç edilme sürecine katılanların belirlenmesi istemini reddetti.
Mahkeme, cinayet mahalliyle ilgili CD görüntülerinde görülen kişinin Yasin Hayal’in ağabeyi Osman Hayalolup olmadığının tespiti için TÜBİTAK’tan yanıt bekliyor. Dava, 28 Nisan’da.
Zenit amirlerden şikayetçi: Cinayetten tutuklanan Trabzon Emniyeti görevlisi Muhittin Zenit, cinayet günü yardımcı istihbarat elemanı Erhan Tuncel ile görüşmesini isteyen dört amirini suçladı: “Beni yem olarak kullanarak önce telefon görüşmesini yaptırdılar, sonra da basına sızdırarak cinayetin sorumlusuymuşum gibi göstererek, zan altında bıraktılar. Gerçek failler bu noktada kendisini kamufle etti” (23 Ocak).
Hayal “tanık” oldu: İstanbul Cumhuriyet Başsavcıvekililiği Terör Suçları Birimi Savcısı Gökalp Kökçü, Dink cinayetinin tutuklu sanığı Yasin Hayal'i tanık sıfatıyla dinledi (21 Ocak).
Zenit, Mumcu ve Demir tutuklandı: Hrant Dink cinayetini önlemedikleri gerekçesiyle ifadeleri alınan Trabzon Emniyeti istihbarat görevlileri Muhittin Zenit ve Özkan Mumcu (13 Ocak) ve Cizre Emniyet Müdürlüğü'ne getirilmiş olan Ercan Demir (19 Ocak) tutuklandı.
Gazete dağıtımcısı Kadri Bağdu cinayeti
Bağdu’nun katilleri IŞİD’den: Adana Emniyeti, Azadiya Welat gazetesi dağıtımcısı Kadri Bağdu’nun 14 Ekim 2014’te öldürülmesinden sonra T.G. ile kardeşi E.G.’nin Suriye’ye kaçarak IŞİD saflarına katıldığını belirledi. Bağdu Ailesi avukatı Tugay Bek, iki kişinin akrabaları savcılık ifadesinde Suriye’ye kaçış nedeninin “Bağdu cinayetini üzerlerine yıkılması” olduğu söylediler (26 Ocak).
Cihan Hayırsevener Cinayeti
Güney Marmara'da Yaşam gazetesi yayın yönetmeni Cihan Hayırsevener’in 18 Aralık 2009'da öldürülmesiyle ilgili dava Yargıtay kararını bekliyor. İstanbul 10. Özel Görevli Ağır Ceza Mahkemesi, 1 Ağustos 2013’te, tutuklu sanık İhsan Kuruoğlu'nu cinayeti azmettirmekten 17 yıla, silahlı suç örgütü kurmak’ ve ihaleye fesat karıştırmaktan da 10 yıl hapse mahkum etmişti.
Musa Anter Cinayeti
“Yeşil” için yakalama: Özgür Gündem gazetesi yazarı Musa Anter’in 1992’de Diyarbakır’da öldürülmesiyle ilgili yargılama Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde başladı. Dava JİTEM Davası’yla birleştirilince Ankara’ya alınmıştı. Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım için yakalama kararı çıkarken sanık Hamit Yıldırım tutuklu yargılanıyor. Dava 14 Mayıs’ta (23 Mart).
Yaşar Parlak cinayeti
Katilleri cezasız: Silvan Mücadele gazetesinin kurucusu, faili meçhul cinayetleri işleyen “Şehitler Şehri Silvan” kitabının yazarı Yaşar Parlak’ın 18 Ağustos 2004'te öldürülmesiyle ilgili soruşturma sürse de dosyada hiçbir gelişme yok. 28 Nisan 2005'te Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde açılan dava 23 Mayıs 2012'de kapatıldı. Oğlu Ferhat Parlak, Yargıtay’dan da sonuç alınmazsa AİHM’e başvuracağını açıkladı.
Ferdi Özmen cinayeti:
Şüphelileri yakalandı: Etkili İnterneti kullanmasıyla bilinen Ferdi Özmen’in 24 Ekim 2014’te Sarıyer’de öldürülmesiyle ilgili soruşturmada iki şüpheli, İnterpol yardımıyla Gürcistan’da yakalandı. Şüphelerin iadesinden sonra cinayetin gerçek nedeni aydınlanabilecek (25 Şubat).
Hapis Gazeteciler
Hapis gazeteciler tablosu için tıklayınız.
(Değerlendirmeye, gazetecilik faaliyetleri kapsamında veya Türk Ceza Kanunu veya Terörle Mücadele Kanunu kapsamında tutuklu bulunan gazeteciler/medya çalışanları alındı.)
23 gazeteci ve 9 dağıtımcı Nisan 2015’e cezaevinde girdi. Gazetecilerin 14’ü ve dağıtımcıların tamamı Kürt medyasını temsil ediyor ve TMK ile TCK kapsamında “örgüt” bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. Geçen yıl aynı dönemde, 35 gazeteci ve 15 dağıtımcı hapisteydi.
Rapor döneminde DİHA Uludere muhabiri Cüneyt Hacıoğlu tahliye oldu.
Hapisteki 23 gazeteciden 14’ü 'Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye' (KCK), 'PKK' ve 'DYG'; 2’si 'Marksist Leninist Komünist Partisi' (MLKP); 1’i 'Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi' (DHKP-C); 1’i 'Direniş Hareketi', 1’i ‘Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist’ (TKEP/L), 1’i İBDA/C, 1’i “Paralel örgüt”, 1’i gizli belgeleri kullanma davalarından hapiste. Biri de üç örgüte birden üye olmaktan (Ergenekon Örgütü Mersin Teşkilatı, Türk İntikam Birliği Teşkilatı ve İç Örgüt) yargılandı.
23 gazeteciden 19’u hükümlü, ikisinin davası, ikisinin de soruşturması sürüyor.
Azadiya Welat gazetesinden 5 gazeteci hapiste; tamamı hükümlü; Dicle Haber Ajansı'ndan (DİHA) 2 gazeteci hapiste; biri eski çalışan ikisi hükümlü. Özgür Halk dergisinden 4 gazeteci hapiste, üçü hükümlü biri yargılanıyor; bir Radyo Dünya yetkilisi, bir Hevi Jine dergisi yetkilisi, bir Yeni Özgür Politika/Özgür Gündem gazetelerinin yazarı hükümlü…
KCK - PKK - DYG / Hükümlüler: Ali Konar (Azadiya Welat Elazığ temsilcisi/ 7 yıl 6 ay), Ferhat Çiftçi (Azadiya Welat Antep temsilcisi/ 22 yıl, 8 ay), Hamit Dilbahar/ Duman (Azadiya Welat yazarı/ 16 yıl), Kamuran Sunbat (DİHA Çukurova eski muhabiri/ 11 yıl, 11 ay), Kenan Karavil (Radyo Dünya Yönetmeni/19 yıl, 9 ay), Nuri Yeşil (Azadiya Welat Tunceli temsilcisi/1 yıl, 7 ay), Sevcan Atak (Özgür Halk dergisi editörü/ 7 yıl, 6 ay), Seyithan Akyüz (Azadiya Welat Adana temsilcisi/ 22 yıl, 6 ay), Şahabettin Demir (DİHA Van muhabiri/ 4 yıl), Mikail Barut (Özgür Halk dergisi editörü/ 7 yıl 6 ay), Yılmaz Kahraman (Özgür Halk dergisi editörü/10 yıl hapis), Gurbet Çakar (Hevi Jine dergisi yazı işleri müdürü/ 7 yıl 6 ay hapis), Özgür Amed (Yeni Özgür Politika ve Özgür Gündem gazeteleri yazarı).
KCK - PKK - DYG / Yargılananlar: Sebahattin Sumeli (Özgür Halk dergisi editörü).
DHKP-C/Hükümlü: Mustafa Gök (Emek ve Adalet dergisi Ankara temsilcisi - ömür boyu hapis).
MLKP /Hükümlüler: Erdal Süsem (Eylül Hapishane dergisi editörü - ömür boyu hapis) ve Hatice Duman (Atılım Dergisi sahibi ve yazı işleri müdürü - ömür boyu hapis).
Direniş/ Hükümlü: Erol Zavar (Odak dergisi yazı işleri müdürü).
Ergenekon Mersin/ Türkiye İntikam Birliği Teşkilatı (TİBT) ve İç Örgüt: Mikdat Algül (Mezitli FM genel yayın yönetmeni ): 65 yıl ceza aldı, dosyası Yargıtay’da. "Cemaat" yargıçlarını şikayet ettikten sonra Ankara Sincan Cezaevi'ne nakledildi. Şikayeti hala sonuçsuz.
TKEP/L / Hükümlü: Sami Tunca (Yeni Evrede Mücadele Birliği Dergisi yazı işleri müdürü)
“Paralel darbeci örgüt” yöneticiliği: Hidayet Karaca (Samanyolu Yayın Grubu başkanı)
İBDA/C / hürriyetten yoksun bırakmak/ Hükümlü: Yakup Köse (Milat gazetesi yazarı)
“Devletin gizli kalması gereken belgelerini tahrip etme/kullanma”: Mehmet Baransu (Taraf gazetesi muhabiri ve yazarı)
Dağıtımcılar-çalışanlar
Dağıtımcı ve çalışanların tablosu için tıklayınız.
9 dağıtımcı ve çalışanın tamamı ‘KCK-PKK-DYG’ davalarından cezaevinde bulunuyor. Dağıtımcıların 8’i hükümlü, 1’i yargılanıyor.
KCK-PKK-DYG / Hükümlüler: Cengiz Doğan (Fırat Dağıtım - Azadiya Welat Nusaybin çalışanı/ 3 yıl, 7 ay), Mikail Çağrıcı (Azadiya Welat Diyarbakır dağıtımcısı/ Ömür boyu hapis), Sibel Mustafaoğlu (Fırat Dağıtım Antep çalışanı/ 21 yıl, 6 ay), Veysi Arancak (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı/ 9 yıl, 8 ay, 15 gün), Salman Akpınar (Fırat dağıtım çalışanı/ İki kez ömür boyu hapis ve 7 yıl 8 ay), Neval Aydın (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı/ 7 yıl, 6 ay), Mevlüt Ayağ (Fırat Dağıtım Batman çalışanı/ 7 yıl 6 ay), Baran Karadağ (Azadiya Welat Erdiş Dağıtımcısı/7 yıl 6 ay).
KCK-PKK-DYG / Yargılananlar: Mehmet Emin (Azadiya Welat Diyarbakır çalışanı).
KCK-PKK-DYG / Tahliye: Ahmet Boltan (Azadiya Welat Diyarbakır Dağıtımcısı),
Tutuklamalar
Baransu cezaevine: Balyoz darbe planı davasına zemin hazırlayan belgeleri haberleştirdikten sonra savcılığa teslim eden Taraf gazetesi yazarı Mehmet Baransu evi 10 saat süreyle arandıktan sonra “devletin gizli belgelerini tahrip etme, amacı dışında kullanma” ve “devletin güvenliğine ilişkin gizli belgeleri temin etme” şüphesiyle tutuklandı (2 Mart).
Amed tutuklandı: Yeni Özgür Politika ve Özgür Gündem gazeteleri yazarı Özgür Amed, Roboski katliamını protesto ederek “PKK adına suç işlemek” iddiasıyla Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği üç yıl bir ay 15 günlük hapis cezası onanınca tutuklanarak Diyarbakır D Tipi Cezaevi’ne gönderildi. Anayasa Mahkemesi’ne başvuruldu (23 Şubat).
Gözaltılar
Ocak-Mart 2015’te, aralarında ikisi uluslararası medyadan toplam 7 gazeteci ve bir sosyal medya aktörü gözaltına alındı. 2014’ün aynı döneminde 12 gözaltı yaşanmıştı.
Adliyede gözaltı: Çağlayan Adliyesi’ndeki rehin almayı görüntülemeye çalışan Birgün gazetesi muhabiri Ece Aydın gözaltına alındı. (31 Mart).
Atilla Taş’a gözaltı: Sanatçı Atilla Taş, Tweetlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşı etkisiz kalmakla eleştirdiği Başbakan Davutoğlu’a hakaret ettiği iddiasıyla gözaltına alındı (6 Mart).
Naneci’ye gözaltı: TMMOB çağrısıyla yapılan bir günlük eğitim boykotu sonrası İzmir’in Basmane Meydanı'ndaki eylemi izleyen Ege Meclisi internet sitesi muhabiri Eda Ebru Naneci gözaltına alındı (13 Şubat).
Dağ’a gözaltı: DİHA muhabiri Vedat Dağ, Diyarbakır Bağlar’daki evine düzenlenen operasyonda gözaltına alındı. Terörle Mücadele Şubesi’nde ifadesi alınan Dağ, serbest bırakıldı (13 Şubat).
Baransu’ya gözaltı: Taraf gazetesi yazarı Mehmet Baransu, İçişleri Bakanı Efkan Ala'nın kardeşi Atıf Ala'ya yönelik hakaret ve iftirada bulunduğu gerekçesiyle yargılandığı davada ifade vermediği için gözaltına alındı. Eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'a twitter üzerinden hakaret etmekten yürütülen bir soruşturmadan da ifadesi alınan Baransu serbest bırakıldı (28 Ocak).
Mecliste gözaltı: Ankara'da HDP'nin grup toplantısını izlemek üzere Meclis'e giden Yüksekova Haber gazetesi muhabiri İskender Kahraman, hakkında açılan bir davada ifade vermediği gerekçesiyle gözaltına alındı (13 Ocak).
İkinci Hollandalı gazeteci gözaltısı: Hollandalı gazeteci Mehmet Ülger, Türkiye'den Hollanda'ya dönerken, daha önce tutuklu Füsun Erdoğan’ın duruşmasında fotoğraf çekmekten açılan bir soruşturmada ifade vermediği gerekçesiyle Atatürk Havalimanı'ndan gözaltına alındı (6 Ocak).
Hollandalı gazeteciye gözaltı: Hollandalı gazeteci Frederike Geerdink, Twitter mesajları yoluyla “terör örgütüne destek verdiği” ileri sürülerek Diyarbakır'daki evinden gözaltına alındı; aynı gün serbest bırakıldı (6 Ocak).
Saldırı, Tehdit, Engelleme
Ocak-Mart 2015 döneminde 1 gazete yazarı öldürüldü, 10 gazeteci saldırıya uğradı, 1 sözlü saldırı yaşandı. 7 gazeteci ve 4 gazete tehdit edildi; 2 gazeteci evinde arama yapıldı. 2014’ün aynı döneminde 34 gazeteci, 1 gazete, 1 ajans ve 1 İnternet sitesine yönelik en az 40 fiili saldırı yaşanmıştı.
Habercilere darp: Çağlayan Adliyesi’ndeki rehin almayı basın odasından görüntülemeye çalışan Akşam gazetesi muhabiri Hilal Yıldırım darp edildi (31 Mart).
Bombalı saldırıda köşe yazarı öldü: İstanbul Kağıthane’de Adımlar dergisi bürosuna yönelik bombalı saldırıda köşe yazarı Ünsal Zor öldü; yayın yönetmeni Ali Osman Zor ile yazarlar Cem Türkbiner ve Cüneyt Karan yaralandı (25 Mart).
İki gazeteci evinde arama: Adana’da polis, Twitter yoluyla “Cumhurbaşkanı’na hakaret” etmekle suçlanan gazeteciler Abdullah Özyurt ve Aytekin Gezici’nin evinde arama yaptı. Bilgisayar ve cep telefona el konuldu. Gazetecilerin Emniyette ifadeleri alındı (18 Mart).
Erkek gazeteci şiddetine protesto: Kadın gazeteciler, StarTV’de çalışan bir erkek kameramanın şiddet girişimini ve ayrımcı tavırlarını sosyal medyada #StarTvKadınlardanÖzürDile ve #ErkekŞiddetineHayır hashtagleri ile protesto etti (18 Mart).
Aygül’e tehdit: DİHA Bitlis muhabiri Sinen Aygül kimliği belirsiz kişilerce ölümle tehdit edildi. Muhabir suç duyurusunda bulundu (17 Mart).
Dündar tehdit altında: Polis, Sözcü gazetesi yazarı Uğur Dündar’a Suriye/Esad rejimi ve THKP-C Acilciler örgütünün tehdidi altında olduğunu bildirdi (2 Mart).
SPK yazı işlerinde: Sermaye Piyasası Kurulu uzmanları, denetlemelerini Taraf gazetesi yazı işleri toplantısının yapıldığı mekânda yaptı (26 Şubat).
İki gazeteciye tehdit: İstihbarat Daire Başkanlığı, “Suriye/ Esad rejimi ve THKP/C Acilciler terör örgütü ile irtibatlı Mihraç Ural’ın Türkiye’de bir dizi eylem planladığını bildirdi. Polis de, hedefler arasında Cumhuriyet gazetesi muhabiri Ahmet Şık ve Posta gazetesi yazarı Nedim Şener’in de olduğunu savundu, koruma teklif etti (20 Şubat).
Muhabire darp: Polis, İstanbul Gülsuyu semtinde zorunlu din dersini protesto edenleri izleyen İleri Haber muhabiri Meryem Yıldırım’ı darp etti, Başbakanlık’tan verilmediği gerekçesiyle TGS’nin verdiği İFJ’ye ait basın tanıtına el koydu (13 Şubat).
Muhabire polis baskısı: Malatya Güneş TV ve malatyahabersaati.com.tr sitesi muhabiri Mehmet Yalman, izlediği basın açıklamalarının metinlerini polise vermediği gerekçesiyle polis baskısıyla karşılaştığını açıkladı (8 Şubat).
Gazete Kadıköy hedefte: Haber 7, Akit, Yeni Şafak ve Sabah gazetesi, Kadıköy Belediyesi’nce yayınlanan Gazete Kadıköy’ün 16 Ocak tarihli sayısında, Charlie Hebdo’ya saldırıyı konu alan “Yaşasın Mizah/Karikatür” haberinde, “Hz. Muhammed’e dair karikatürlerin yayımlandığını” iddia etti. Gazete Kadıköy iddiaları reddetti (26 Ocak).
İki yazar için ölüm tehdidi: Özgür-Der Başkanı Rıdvan Kaya, Charlie Hebdo saldırısının ardından Muhammed Peygamber'in yer aldığı dergi kapağını köşelerinde yayınlayan Cumhuriyet gazetesi yazarları Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya'ya silahlı saldırıyı azmettirmeyeceğini ama olmasına da üzülmeyeceğini söyledi (26 Ocak).
Beş haberciye saldırı: Mersin Büyükşehir Belediyesi’nden işten çıkarılan işçileri haberleştiren İHA muhabiri Kıymet Gökçe, Mersin İmece gazetesi muhabiri Soner Aydın, Sabah gazetesi muhabiri Adnan Açıkgöz, Akdeniz gazetesi muhabiri Necdet Taş ve Haberci gazetesi muhabiri Taylan Candar bir grubun saldırısına uğradı (20 Ocak).
Charlie’yi destekleyenlere tehdit: Yeni Şafak yazarı Hikmet Genç, “Je Suis Charlie” diyerek Charlie Hebdo dergisine destek verenleri tehdit etti (19 Ocak).
Mizah dergilerine tehdit: Fransa’da Muhammed Peygamber karikatürleri nedeniyle Charlie Hebdo dergisinin silahlı saldırıya uğramasından sonra Penguen ve Leman dergileri de tehdit telefonları aldı (7 Ocak).
İki yazara tehdit: Yeni Akit, Milli Gazete ve Yeni Şafak gazeteleri, Charlie Hebdo’nun Muhammed Peygamber'li kapağını köşelerinde yayınlayan Cumhuriyet Gazetesi yazarlarından Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya’yı hedef aldılar. Tehdit sosyal medyada sürdü (14 Ocak).
Fox TV’ye saldırı: Fox TV'nin canlı yayın aracı, Muhammed Peygamber karikatürleri nedeniyle silahlı saldırıya uğrayan Charlie Hebdo ile dayanışma gösterildiği süreçte Ankara’da taşlı saldırıya uğradı (14 Ocak).
Yazardan Penguen’e tehdit: Vahdet gazetesi yazarı İbrahim Yörük, Fransa’da Charlie Hebdo dergisine baskınla ilgili mesajında, “#CharlieHebdo Bak milletin inançlarına hakaret edilerek mizah yapılmaz #penguen @penguendergi gör bunlaru..” diyerek Penguen dergisini sosyal medyada tehdit etti (7 Ocak).
Kadın spikerlere sözlü saldırı: Sosyal Doku Vakfı Başkanı Nureddin Yıldız, erkeklerin kadın spiker izlemesinin caiz olmadığını açıkladı (5 Ocak).
Soruşturma, Dava, Karar
Ocak-Mart 2015 döneminde 6 gazeteci TMK uyarınca 413 yıl hapis istemiyle yargılanıyordu veya haklarında yeni davalar açıldı; bunlardan 2’si beraat etti. 2 gazeteciye TCK’daki hakaret hükümler uyarınca toplam 4 bin 420 TL para cezası verildi, 9’u halen yargılanıyor; 6’sı beraat etti. 3 gazeteciye “gizliliği ihlal ve yargıyı etkilemeye teşebbüs”ten dava açıldı, 17 gazeteci hakkında “kin ve düşmanlığa tahrik”ten yeni şikayetler yapıldı. Hukukçu ve gazeteci Eren Keskin, 301. maddeden 10 ay hapis cezası verildi. İftira iddiasıyla 1 gazeteci 1 yıl 15 gün hapse mahkum oldu, 1 diğeri beraat etti.
Demokratik Ulus’a 18 dava: Demokratik Ulus gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Arafat Dayan, Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) “Bölücülük propagandası” ile ilgili 7/2 maddesine muhalefetten yeni açılan 18 dava kapsamında 9 Haziran’da hakim karşısına çıkacak. Yargılamalar İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapılacak (31 Mart).
Özgür Gündem müdürüne 10 dava: Özgür Gündem gazetesi sorumlu müdürü Reyhan Çapan da, 21 Şubat-29 Mart 2014 döneminde çıkan haberler için TMK’nın 6/2 veya 7/2 maddelerinden açılan 9 dava kapsamında 2 Haziran’da İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi’ne çıkacak. Çapan, Yargıtay’ın bozduğu 2 yıl 1 aylık hapis cezasına dair bir dosya da aynı mahkemede görülecek (30 Mart).
Erdoğan ve 14 gazeteci için şikayet: CHP Milletvekili Mahmut Tanal, “Kabataş” olayıyla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan, gazeteciler Hayrettin Bektaş, Emir Somer, Ahmet Kekeç, Abdülkadir Selvi, Yasin Aktay, Merve Şebnem Oruç, Kemal Öztürk, Murat Çiçek, Ersoy Dede, Halime Kökçe, Ardan Zentürk, Kenan Alpay, Mahmut Övür, Fuat Uğur ve Sabah gazetesinin sorumluları hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama”, “görevi kötüye kullanma”, “iftira” ve “suç uydurma” suçlarından suç duyurusunda bulundu (27 Mart).
Büro baskını AYM’de: Hükümet sarsan 25 Aralık 2013 operasyonuna yönelik yayınlar nedeniyle 30 Eylül 2014’te “gizliliği ihlal” şüphesiyle polis baskınına uğrayan Karşı Gazete haber sitesi, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu (27 Mart).
Gazeteciye tehdide ceza: Bakırköy 6. Asliye Hukuk Mahkemesi, gazeteci İsmail Saymaz’a “Oğlum İsmail” başlıklı bir e-mail göndererek, “adi” ve “şerefsiz” diyen Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna’yı 2 bin TL manevi tazminata mahkum etti (27 Mart).
Çongar ve Altan’a soruşturma: Taraf gazetesi eski yayın yönetmeni Yasemin Çongar, “Balyoz Planı” davasında yargılanan bazı sanıklara kumpas kurulduğu iddiasıyla yürütülen soruşturma kapsamında savcılığa ''şüpheli'' sıfatıyla ifade verdi. Soruşturma Ahmet Altan hakkında da yürütülüyor (25 Mart).
Beraate itiraz: İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi Savcısı, “Özgürlük, Özerklik, Anadil”, “Grevciler Newroz’u selamladı”, “Newroz Serhildanı” gibi haberlerde “terör örgütü propagandası yaptığı” iddiasıyla yargılanan Özgür Gündem gazetenin sorumlu müdürü Reyhan Çapan hakkındaki beraat kararını temyiz etti (20 Mart).
Üç haberciye dava: Taraf muhabiri Aysun Yazıcı, sorumlu müdür Murat Şevki Çoban ve Ankara temsilcisi Hüseyin Özay, 17 ve 25 Aralık 2013 tarihli yolsuzluk iddiaları haberleştirildiği için iki dava kapsamında “soruşturmanın gizliliğini ihlal” ve “adil yargılamayı etkileme” iddiasıyla yargılanıyorlar. Yazıcı, Çoban ve Özay’ın her biri için 8,5 yıl hapis cezası isteniyor. Davalar 11 Haziran'da sürecek (19 Mart).
Şiddeti eleştirdi, sanık oldu: Ankara’da Berkin Elvan gösterileri sırasında TOMA’ya yaklaşarak yersiz güç kullanmaması uyarısında yaptığı için 13 Mart’ta gözaltına alınan gazeteci Rahmi Yıldırım, Ankara 33. Asliye Ceza Mahkemesi’nde üç yıla kadar hapisle yargılanıyor. 13 kişinin Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası’na muhalefet ve polise direnmekten yargılandığı dava hakim olmadığından 10 Şubat’ta başlayamadı; 8 Haziran’a bırakıldı (10 Şubat).
İki yazar ifade verdi: Cumhuriyet gazetesi yazarları Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya, 14 Ocak 2015 tarihli köşelerinde silahlı saldırıya uğrayan Charlie Hebdo mizah dergisine destek için Muhammed Peygamber’in karikatürüne yer verdikleri için “kin ve düşmanlığa tahrik” iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nda ifade verdiler. Savcısı Vedat Yiğit, “Öncelik verdiğiniz din ve vidan özgürlüğü mü, yoksa ifade özgürlüğü mü?” sorusu yöneltti (5 Şubat).
Ötekilerin Postası’na beraat: Küçükçekmece 3. Asliye Ceza Mahkemesi, eski Başbakan Erdoğan’ın şikayetiyle “kin ve düşmanlığa tahrik”ten yargıladığı Ötekilerin Postası sitesini beraat ettirdi. Erzincan’da Pir Sultan Abdal Kültür Derneği çağrısıyla 4 Haziran 2013'de düzenlenen eylemin haberi davaya konu edilmişti (4 Şubat).
Gazeteci Geerdink’e dava: Twitter üzerinden yaptığı paylaşımlar nedeniyle 6 Ocak’ta gözaltına alınan Hollandalı gazeteci Frederike Geerdink hakkında “PKK propagandası yaptığı” iddiasıyla Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı. Dava 8 Nisan’da Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlayacak (3 Şubat).
AYM ihlal görmedi: Anayasa Mahkemesi, Ankara 2 Nolu F Tipi Cezaevi’nde hükümlü Özkan Kart’a getirilen 10 kitap sınırlamasının “ifade özgürlüğünü ihlal etmediğine” karar verdi. Avukatı AİHM’e başvuracak (30 Ocak).
Odatv davasında “virüs”: İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi, özel yetkili mahkemelerinkapatılmasının sonra Odatv davasını ele almaya 414 gün sonra devam etti. Bilişim mühendisiTuncay Beşikçi, “Dosyalar arasında yabancı bir bilgisayarda yaratılmış, Truva atı gibi virüsle kopyalanan dosyalara rastlandı” dedi (30 Ocak).
Üç üniversite öğretim üyesinden oluşacak heyete bilirkişi incelemesi yaptırılması talebi daha sonra değerlendirilecek. Davaya 12 Haziran’da devam edilecek.
İki haberciye beraat: Karşıyaka 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 2012’de Karşıyaka’daki bir lisede BirGün Gazetesi'ni okuyan öğretmenlerin hedef yapılmasını haberleştiren Evrensel gazetesi muhabiri Emine Uyar ile BirGün gazetesi muhabiri Gülsen Candemir’i "Terörle mücadele eden kişileri hedef göstermek" ve "hakaret"ten yargıladı. İki gazeteci ve üç öğretmen beraat etti (23 Ocak).
Hollandalı haberciye beraat: İstanbul 61. Asliye Ceza Mahkemesi, Eylül 2013’teki Füsun Erdoğan dava duruşmasında fotoğraf çektiği gerekçesiyle 6 ay hapisle yargıladığı Hollandalı gazeteciMehmet Ülger’i beraat ettirdi (21 Ocak).
Keskin’e 301’den hapis: Çerkezköy 1. Asliye Ceza Mahkemesi, 12 yaşındaki Uğur Kaymaz ve babasının öldürülmesiyle ilgili “Devlet 12 yaşında bir çocuğu katledecek kadar vahşi bir anlayışa sahip” diyen hukukçu Eren Keskin’i TCK’nın 301. maddesinden 10 ay hapisle cezalandırdı (22 Ocak).
Sunucu Kabaş’a dava: Sunucu Sedef Kabaş hakkında, Twitter yoluyla 17 Aralık 2013 yolsuzluk dosyasında takipsizlik kararı veren savcı için “bu adamı unutmayın” diye yazmaktan “tehdit ve kamu görevlilerini hedef göstermek" iddiasıyla 1 yıl 6 aydan 5 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı. Dava 7 Nisan’da İstanbul 22. Asliye Ceza Mahkemesi’nde (16 Ocak).
İki gazeteciye “kin” davası: Özgür-Der, Charlie Hebdo’nun Muhammed Peygamber'li kapağını köşelerinde yayınlayan Cumhuriyet Gazetesi ve gazete yazarları Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya hakkında “halk kin ve düşmanlığa tahrik” iddiasıyla suç duyurusunda bulundu. İstanbul Başsavcılığı yazarlar hakkında soruşturma açtı (14 Ocak).
“Suç değil, şahsi kanaat”: Gaziantep 2. Ağır Ceza Mahkemesi, 2013 Newroz kutlamalarında "Biji serok Apo" (Yaşasın Başkan Apo) sloganı attıkları gerekçesiyle “kin ve düşmanlığa tahrik”ten yargılanan 10 sanık hakkında beraat kararı verirken, "attıkları sloganların kişisel düşünce, temenni ve kanaatlerini açıklamaktan ibaret olup, kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi uyarınca ceza sorumluluk gerektiren nitelik taşımıyor” dedi (14 Ocak).
Tunca ’ya “Dink anmasından sanık: Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist (TKEP/L) örgütüne üyelikten hükümlü olan Mücadele Birliği gazetesi yazı işleri müdürü Sami Tunca, Hrant Dink anması ve çeşitli eylemler nedeniyle İstanbul Anadolu 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı davadan beraat etti (14 Ocak).
Önerge haberleştirene beraat: soL gazetesi eski muhabiri Rıfat Doğan, CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nun Sevda Tepesi’nin imara açılmasıyla ilgili verdiği soru önergesini haberleştirmekten “iftira” iddiasıyla yargılandı; ilk duruşmada beraat etti (13 Ocak).
Protestoya 301 davası: Soma Madeni’ndeki iş cinayetini protesto için Hatay’daki bir köprüye “Lazkiye’de Alevilerin, Rojava’da Kürtlerin, Soma’da işçilerin katilisin Tayyip” yazılı pankart astıkları gerekçesiyle Serkan Yıldırım, Sevgi Kurtdere ve Mahir Gülbul hakkında, ‘Hükümeti, yargı organlarını, askeri ve emniyet teşkilatını aşağılamak”tan dava açıldı. Adalet Bakanlığı’ndan izin alınmadan açılan dava, Hatay Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülüyor (2 Ocak).
Tekzipler
Son üç ayda BirGün ve Zaman gazeteleri, gündeme getirdikleri yolsuzluk veya fişleme iddialarıyla ilgili olarak tekzip yayımlamak zorunda kaldılar.
BirGün’den tekzibe yanıt: BirGün gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan’la ilgili iki tekzip yayınladı; manşetten "Bize mahkeme kararı ile tekzip yollayarak, aynı haberleri aynı başlıklarla girmemizi sağlayan aklınızla da bin yaşayın!" dedi (30 Ocak)
Havuz medyası haberine tekzip: Zaman gazetesinde 9 Ekim 2014’te “Kamu bankalarından havuz medyası için keyfî uygulama” başlıklı haberine Sabah Gazetesi’nin bağlı bulunduğu Turkuvaz Medya’dan tekzip geldi (18 Ocak).
Hakaret, kişilik hakları davaları
Ocak- Mart 2015’te 2 gazeteciye toplam 4 bin 420 TL para cezası verildi, 9 gazeteci halen yargılanıyor; 6’sı beraat etti, 2’sine yeni dava açıldı veya şikayet yapıldı. 4 gazeteci ve 2 gazeteyle ilgili toplam 1 milyon 520 bin TL’lik tazminat davası açıldı.
Boğatekin’e “iftira” hapsi: Gerger Asliye Ceza Mahkemesi, dört haberde eski Kaymakam Ömer Bilgin’e iftirada bulunduğu iddiasıyla Gerger Fırat gazetesi haber müdürü Özgür Boğatekin’i 1 yıl 15 gün hapse mahkum etti. Aynı haberlerde “suçun unsurları oluşmadı” diye baba Hacı Boğatekin’e dava açılmasına gerek görülmedi (31 Mart).
59 Twitter hesabına soruşturma: Anadolu Ajansı’nın şikayetiyle, 59 Twitter hesabıyla ilgili “hakaret, iftira, tehdit ve kin ve düşmanlığa tahrik” şüphesiyle soruşturma başlatıldı. Şikayet edilenler arasında müzisyenler Atilla Taş ile Fazıl Say, gazeteciler Can Dündar, Ahmet Şık,Melis Alphan, Burcu Karakaş, CHP’li milletvekili Umut Oran ile fuatavni var (30 Mart).
İki gazeteciye beraat: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 17-25 Aralık Rüşvet ve Yolsuzluk Soruşturmasıyla ilgili yayınlar nedeniyle “Soruşturmanın gizliliğini ihlal” ve “hakaret” iddiasıyla yargıladığı Cumhuriyet gazetesi haber müdürü Aykut Küçükkaya ile eski yayın yönetmeni İbrahim Yıldız’ı beraat ettirdi (24 Mart).
Babahan’a Bilal davası: Millet gazetesi yazarıErgun Babahan hakkında, “Hep Beraber Haykıralım: Hırsızdan Hesap Sorulacak” yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla 2 yıl 8 aya kadar hapis istemiyle dava açıldı (24 Mart).
Bağdat’a “Gökçek” şikâyeti: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, Twitter üzerinden “Başkenti resmen Ermeni'ye vermişler. Yazıklar olsun” dediği gerekçesiyle Hayko Bağdat hakkında “iftira, hakaret ve kin ve düşmanlığa tahrik”ten suç duyurusunda bulundu; 10 bin TL’lik tazminat davası açtı (23 Mart).
Yazıcı’ya 50 bin TL’lik dava: Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan, yolsuzluk soruşturmasında hakkında takipsizlik kararı verildiğini yazan Taraf muhabiri Aysun Yazıcı hakkında İstanbul Anadolu 25. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 50 bin TL’lik tazminat davası açtı (20 Mart).
Yazıcı’ya beraat: İstanbul Anadolu 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan hakkında yolsuzluk soruşturmasında takipsizlik kararı verildiğini yazdığı için hakaret ve iftiradan yargılanan “Taraf” muhabiri Aysun Yazıcı’yı beraat ettirdi (19 Mart).
Evrensel 50 bin TL’lik dava: Ülker Grubu, sendikalar mücadeleyle ilgili haberler nedeniyle Günlük Evrensel gazetesi yetkilileri hakkında 50 bin TL’lik tazminat dava açtı (17 Mart).
BirGün’e 350 TL’lik dava: Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesinden Emine Erdoğan, Bilal Erdoğan, Sümeyye Erdoğan, Esra Albayrak ve Berat Albayrak, 17 Aralık 2014’te çıkan “Yiyiciler Örgütü” manşetinden BirGün’e 350 bin TL’lik tazminat davası açtı (17 Mart).
Fatih Polat sanık: İstanbul 12. Asliye Ceza Mahkemesi, kadın örgütlerinin İstanbul Emniyet Müdürlüğü önündeki protestolarını “Sedat Selim Ay yargılansın” başlığıyla haberleştirdiği gerekçesiyle Günlük Evrensel sorumlu müdürü Fatih Polat’ı “hakaret” ve “iftira” iddiasıyla yargılıyor. Dava, 6 Haziran’da sürecek (12 Mart).
Yaman’a 50 bin TL’lik dava: Günlük Evrensel köşe yazarı Özcan Yaman hakkında, “Fotoğrafçı ile foto muhabiri arasındaki fark” yazısında Bilal Erdoğan’ın kişilik haklarına saldırıda bulunduğu iddiasıyla 50 bin TL’lik tazminat davası kapsamında yargılanacak. Oysa ki, hakaret ve soruşturmanın gizliliğini ihlalden aynı yazıya takipsizlik verilmişti (12 Mart).
Yavuz’a ceza: Adana Ceyhan 3. Asliye Ceza Mahkemesi, Çukurova Plus Haber sitesinde AKP’yi eleştirdiği yazısında hakaret ve tehditte bulunduğu iddiasıyla gazeteci Osman Yavuz’u 2 bin 240 TL adli para cezasına mahkum etti (10 Mart).
Özdil’e tazminat davası: Eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, “ Beraber Yürüttük Biz Bu Yollarda” kitabında kendisine hakaret ettiği gerekçesiyle gazeteci-yazar Yılmaz Özdil hakkında İstanbul Anadolu 29. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde 20 bin liralık manevi tazminat davası açtı (9 Mart).
Şiddete dava yok: Hakkari Cumhuriyet Savcılığı, Eğitim-Sen eylemini izlerken Yüksekova Haber gazetesi muhabiri Kadir Kaya’nın fotoğraf makinesini kırdıkları için şikayet edilen polislerle ilgili takipsizlik kararı verdi; Sulh Ceza Hâkimliği de itirazı reddetti (5 Mart).
Muhabire ve güvenlik görevlisine dava: Eski Genelkurmay Başkanlarından İlker Başbuğ’un İstanbul Adliyesine gelişini görüntülemesine engel olan güvenlik görevlilerine hakaret ettiği iddiasıyla CİHAN muhabiri Osman Arslan hakkında hakaret ve kamu görevlisine direnmekten 5 yıl 4 ay hapis istemiyle dava açıldı. İki güvenlik görevlisi de “cebir veya tehditle, iş ve çalışma hürriyetini ihlal etmek” yargılanacak. Dava İstanbul 26. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülecek (4 Mart).
Soner Yalçın’a Bilal davası: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, “Kayıp Sicil - Erdoğan'ın Çalınan Dosyası” kitabının yazarı Soner Yalçın’ı, Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan'a hakaret ettiği iddiasıyla yargılamaya başladı. Yalçın’ın 4 aydan 2 yıl 8 aya kadar hapsi isteniyor. Dava 7 Mayıs’ta sürecek (3 Mart).
Big Boss kitabına dava: Gazeteci Mustafa Hoş'un yazdığı “Big Boss” kitabının toplatılması için İstanbul 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava, “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten de soruşturma açıldı. Kitapta, Hasan Yeşildağ’a hakaret edildiği de iddia ediliyor (28 Şubat).
Yazara Bilal davası: Yazar Ali Emre Özsoy hakkında, “Hırsız Var” kitabında Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan'a “çete lideri” dendiği gerekçesiyle 2 yıl 8 aya kadar hapis istemiyle dava açıldı (27 Şubat).
Bir haber için 1 milyon TL istiyor: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın damadı ve Aydınlı Şirketler Grubu yönetim kurulu başkanı Ömer Faruk Kavurmacı, "Nepotizmi Affetmem mi dediniz?" yazısı nedeniyle Cumhuriyet gazetesi yazarı Çiğdem Toker hakkında bir milyon TL’lik tazminat davası açtı. Dava, 16 Nisan’da İstanbul 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülüyor (27 Şubat).
Toker’e Topbaş davası: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, "Nepotizmi Affetmem mi dediniz?" yazısı nedeniyle “Cumhuriyet” yazarı Çiğdem Toker'i İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın şikayetiyle hakaretten yargılamaya başladı. Dava 28 Nisan’a kaldı (26 Şubat).
İşkence haberinden sanık: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, “İşkence değil kızgınlıkmış” başlıklı haberde mütalaa sunan savcıya hakaret ettiği ve “yargı görevini yapanı etkilemeye teşebbüs ettiği” iddiasıyla Milliyet Gazetesi muhabiri Kemal Göktaş’ı yargılamaya başladı. Dava 14 Nisan’da sürecek (19 Şubat).
Coşkun hala sanık: Cumhuriyet gazetesi muhabiri Canan Coşkun, 13 Eylül 2014 tarihli “TÜRGEV’e Hediye Konak” haberinde TÜRGEV yetkilisi Bilal Erdoğan’a hakarette bulunduğu iddiasıyla yargılanıyor. Dava, 14 Nisan’da. (19 Şubat).
Kırıkkanat’a hakaret cezası: İstanbul Anadolu 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Twitter üzerinden Adnan Oktar’ın yazarlığını eleştirerek hakaret ettiği gerekçesiyle Cumhuriyet gazetesi yazarı İclal Mine Kırıkkanat’ı 2 bin 180 TL adli para cezasına çarptırdı; hükmü erteledi (13 Şubat).
Atilla Taş’a dava: Twitter mesajlarında Başbakan Davutoğlu’nu ironik bir dille Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gölgesinde kalmakla eleştiren sanatçı Atilla Taş'a Ankara 2. ve 5. Sulh Ceza Mahkemeleri’nde “hakaret” iddiasıyla dava açıldı (6 Şubat).
Kitaba hakaret davası: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme eski Bakanı ve Cumhurbaşkanlığı başdanışmanı Binali Yıldırım, “Hırsız Vaaar” adlı kitabında kendisine hakaret ettiği gerekçesiyle, İstanbul Anadolu 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde Ali Emre Özsoy hakkında 20 bin TL manevi tazminat talebiyle davası açtı (6 Şubat).
Aygül’e soruşturma ve dava dalgası: DİHA muhabiri ve bitlisaktuel.com haber sitesinin yayın yönetmeni Sinan Aygül hakkında, yaptığı yolsuzluk haberlerinden dolayı 10 ayda 70’e yakın soruşturma ve dava açıldı. Gazeteci, mesleki faaliyetleri nedeniyle açılan soruşturmalarda sivil itaatsizlik gereği ifade vermeyeceğini açıkladı (2 Şubat).
Öğretmene Tweet davası: Adana'da polisin öldürdüğü İbrahim Aras ile ilgili tweet atan emekli öğretmen Meral Bekar hakkında, “Hşşt, Adana Emniyet Müdürü Cengiz Zeybek, devletin görevi İbrahim Aras’ları öldürmekse, o devlet başına yıkılsın sen de altında kal” ifadesinden Adana 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı (2 Şubat).
Encü’ye hakaret davası: Roboski Katliamı’nda ölenlerin yakınlarından Veli Encü hakkında, Twitter üzerinden “Bir komutan bozuntusunun tehditleri karşısında asla yılmayacaktır Roboski halkı” diyerek Albay Abdullah Baysal’a hakaret ettiği iddiasıyla Uludere Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı (1 Şubat).
Gülseven’e beraat: Yurt gazetesi yazarı Hakan Gülseven, 30 Nisan 2014 tarihli yazısında “Adana’da en az bir gavat var” diyerek dönemin Adana Valisi Hüseyin Avni Coş’a hakaretten yargılandığı davadan beraat etti (29 Ocak).
Sosyal medyaya “karikatür” soruşturması: Gölbaşı Cumhuriyet Başsavcılığı, Facebook’ta Muhammed Peygamber'e hakaret içerikli paylaşımlar bulunduğu gerekçesiyle soruşturma başlattı (25 Ocak).
Şener’e yargı “tehdidi”: İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi, “Hrant Dink Cinayeti ve İstihbarat Yalanları” kitabında Muhittin Zenit, Ramazan Akyürek, Faruk Sarı ve Ali Fuat Yılmazer adlı polislere hakaret ettiği iddiasıyla yargılanan ve ilk yargılamada beraat eden gazeteci Nedim Şener’e açılan dava dosyasını, Yargıtay’ın bozma kararının ardından, 6352 sayılı kanun uyarınca askıya alındı. Gazeteci beş yıl içinde benzer bir suçlamayla karşılaşırsa dosyası yeniden işleme konacak. Şener, kararı tehdit olarak değerlendirdi (1 Ocak).
Hakaret yok, düşünce açıklama var
Dündar’a takipsizlik: Savcılık, Cumhuriyet gazetesi yayın yönetmeni Can Dündar hakkında, 17 Aralık 2013 yolsuzluk soruşturmasında etkili olmuş Savcı Celal Kara ile yaptığı röportaja “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “iftira”dan dava açmaya gerek görmedi. Haber için, “gazetecilik görevidir ve haberleştirilmesi suç sayılamaz. Aksi taktirde kamunun gözü kulağı olan basın hiçbir şekilde ödevlerini yerine getiremez” denildi (5 Mart).
Ampul suç değil: Çanakkale 3. Asliye Ceza Mahkemesi, dönemin Başbakanı Erdoğan’a hakaretten beraat eden N.A, A.P, E.Ç. ve N.P adlı çocuklarla ilgili gerekçeli kararında, “Ampul müştekinin suç tarihinde genel başkanı olduğu AKP’nin amblemidir. Tüccar kelimesi de saygın bir mesleğin adıdır. Bu sözcükler hakaret oluşturmaz” dedi (26 Şubat).
“Şoke eden fikir de ifade özgürlüğüdür”: İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi, adalet.org sitesinde “17 Aralık hırsızlık ve yolsuzluklarının üzerini örtmek için 14 tane savcı biraz az değil mi?” diye yazan Yargıçlar Sendikası temsilcisi Hâkim Sevgi Övüç hakkında verdiği beraat kararında “inciten, şoke eden fikir ve bilgiler de ifade özgürlüğüdür” dedi (9 Şubat).
“Suç değil, şahsi kanaat”: Gaziantep 2. Ağır Ceza Mahkemesi, 2013 Newroz kutlamalarında "Biji Serok Apo" (Yaşasın Başkan Apo) sloganı attıkları gerekçesiyle “kin ve düşmanlığa tahrik”ten yargılanan 10 sanığı akladı; "attıkları sloganların kişisel düşünce, temenni ve kanaatlerini açıklamaktan ibaret olup, kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi uyarınca ceza sorumluluk gerektiren nitelik taşımıyor” dedi (14 Ocak).
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sıkıntısı
3 gazeteci ve 2 karikatürist “Erdoğan’a hakaret” iddiasıyla toplam ertelemeli 16 ay 20 gün hapis ve 21 bin TL para cezasına mahkum edildi. Gazeteci Barış İnce ve köşe yazarı Ender İmrek hakkında “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten (TCK, madde 299) yeni davalar açıldı. Çanakkale ve Dikili’de 7 kişi de aynı gerekçeyle toplam 57 bin 100 TL adli para cezasına mahkum edildi.
Erdoğan eleştirisine hapis ve gözaltı: Ocak-Mart döneminde, Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) ve Birleşik Haziran Hareketi (BHH) veya Halkın Türkiye Komünist Partisi (HTKP) üyelerinden onlarca kişi, Erdoğan’a hakaret iddiasıyla gözaltına alınıp tutuklandı, gözaltına alındı veya evlerinden ifadeye götürüldü. Basın açıklaması, slogan, afiş, tweet yoluyla Erdoğan’a hakaret ettikleri gerekçesiyle bu durumla karşılaşanlar arasında ÖDP ve BHH üyesi Onur Kılıç, Kadir Yavaş, Özgür Ergun, Şafak Kurt, Serdar Yazgan, HTKP’den Erkan Altuner, Zeki Çetin ve Aytaç Örtücü de var. Bazıları hakkında davalar açıldı (31 Mart).
Oyuncu ve mankene “Erdoğan” davaları: Dizi oyuncusu Nazlı Gonca Vuslateri hakkında, Twitter yoluyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla dava açıldı. Şubat’ta da Manken Merve Büyüksaraç hakkında, Instagram üzerinden eski Başbakan Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla dava açılmıştı (27 Mart).
Gülseven mahkum: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Yurt gazetesi yazarı Hakan Gülseven’i, eski Başbakan Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla hapisten 7 bin TL para cezasına mahkum etti (27 Mart).
Baruter ve Aydoğan mahkum: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, bir karikatürde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “top işareti” yapıldığı gerekçesiyle çizerler Bahadır Baruter ve Özer Aydoğan’ı 14 ay hapse mahkum etti. Cezalar, 7 bin TL’ye çevrildi. Bir önceki duruşmada dava açan savcı Vedat Yiğit için “savcı beyin şuur altından da şüphe etmeme neden oluyor” demesi nedeniyle Baruter hakkında suç duyurusunda bulundu (24 Mart).
Gazeteciye Erdoğan cezası: Adana 6. Asliye Ceza Mahkemesi, Facebook mesajlarında Erdoğan’ı tehdit ettiği iddiasıyla gazeteci Mine Bekiroğlu’nu beş ay hapse mahkum etti; hükmü erteledi (19 Mart).
İmrek’e 299’dan dava: Günlük Evrensel yazarı Ender İmrek, TBMM Yolsuzluk Soruşturma Komisyonu’na yayın yasağı getirilmesini “Yolsuzluk, hırsızlık, rüşvet gizlenebilir mi?” yazısıyla eleştirdiği için “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten yargılanacak. İmrek’in dört yıl hapsinin istendiği dava 2 Haziran’da İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde (18 Mart).
Erdoğan’a hakaret soruşturması: Big Boss kitabının yazarı gazeteci Mustafa Hoş, “Cumhurbaşkanı’na hakaret” şüphesiyle hakkında açılan soruşturma çerçevesinde ifade verdi (18 Mart).
Dava durdu: Küçükçekmece 14. Asliye Ceza Mahkemesi, Facebook üzerinden Haziran 2014’te paylaştığı “Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin ortalamasıdır” başlıklı yazısı nedeniyle Psikiyatrist Dr. Ahmet Koyuncu ile ilgili davayı durdurdu. Erdoğan’ın avukatları şikayeti tazelemezlerse dava düşecek (18 Mart).
Döker’e Erdoğan soruşturması: Cumhuriyet gazetesi muhabiri Emre Döker hakkında, Urla Villaları için imar değişikliğini “Koyu Feda Ettiler” haberiyle duyurduğu için “Cumhurbaşkanı’na hakaret” şüphesiyle soruşturma açıldı (17 Mart).
Afişe dava: İzmir’de üzerinde “Çık bakalım çık bakalım Çankaya'ya çık bakalım” yazılı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Hitler” bıyıklı fotoğrafının yer aldığı afişi astıkları iddiasıyla Halkın Türkiye Komünist Partisi üyesi Erkan Altuner, Zeki Çetin ve Aytaç Örtücü hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” davası açıldı. Dava, 20 Nisan’da, İzmir 24. Asliye Ceza Mahkemesi’nde başlayacak (16 Mart).
Seçkin yargılanıyor: Ankara 30. Asliye Ceza Mahkemesi, Haziran 2013’te İstanbul Gezi Parkı’ndan tüm ülkeye yayılan eylemler sırasında, bir TOMA aracının sağ ve sol yanına yazılan Erdoğan’a yönelik hakaret içeren yazıları ekrana taşıdığı gerekçesiyle Halk TV Sorumlu Müdürü Müşerref Seçkin’i yargılamaya başladı. “Erdoğan’a görevinden dolayı hakaret”, “suçu ve suçluyu övme” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” iddiasıyla suçlanan Seçkin’in 11 yıla kadar hapsi isteniyor. Dava 16 Haziran’da sürecek (12 Mart).
Liseliye Erdoğan davası: Konya’da Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hakaretten iki gün tutuklu kaldıktan sonra yargılanan liseli M.E.A.'nın avukatı reddi hakim talebinde bulundu. Dava 3 Nisan'a bırakıldı (6 Mart).
Aytaç’a yakalama: Ankara 16. Asliye Ceza Mahkemesi, Twitter üzerinden Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hakaret ettiği gerekçesiyle yargıladığı ancak ifade vermeyen gazeteci Önder Aytaç hakkında yakalama kararı çıkarttı (4 Mart).
Erdoğan cezaları: Dikili Asliye Ceza Mahkemesi, 1 Haziran 2013’teki Gezi eylemlerinde dönemin Başbakanı Erdoğan’a hakaret ettikleri iddiasıyla Çağdaş İkiz, Sinan Demirdöven ve Deniz Öztürk’e 9 bin 700'er TL para cezası verdi (27 Şubat).
Dündar’ın davaları başladı: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 17 ve 15 Aralık 2013 yolsuzluk iddialarını gündeme getirirken eski Başbakan Erdoğan, oğlu Bilal Erdoğan ve yakın iş çevresinin şikayetiyle “hakaret” ve “soruşturmanın gizliliği ihlal” iddiasıyla Cumhuriyet gazetesi yazarı Can Dündar’ı yargılamaya başladı. İki dava 28 Nisan’da sürecek (26 Şubat).
İnce’ye Erdoğan davaları: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, TÜRGEV fezlekelerini “Ceplerine duble yol yapmışlar” başlığıyla gündeme getiren BirGün gazetesi yayın yönetmeni Barış İnce’yi “gizliliği ihlal” ve “hakaret”ten yargılamaya devam etti. Süren bir dava da “Örgüt de belli, lideri de” haberinde “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla ilgiliydi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, kızı Esra Albayrak, diğer kızı Sümeyye Erdoğan, oğlu Bilal Erdoğan, damadı Berat Albayrak, Abdülhamit Çay ve Cengiz Aktürk müştekiler. Davalar 7 ve 16 Nisan’da sürecek (26 Şubat).
İnce’ye yeni dava: BirGün gazetesi yazı işleri müdürü Barış İnce’ye, yolsuzluk haberlerine açılan davada 21 Ekim 2014’de savunma yaparken savunma metninde akrostiş tekniğiyle “Hırsız Tayyip” ifadesine yer verdiği için 4 yıl 8 aya kadar hapis istemiyle dava açıldı. Dava, 2 Haziran’da (24 Şubat).
Dumanlı’ya soruşturma: Zaman Gazetesi yayın yönetmeni Ekrem Dumanlı hakkında, “Fuatavni’den çok konuşulacak iddia: MİT kanlı eylem yapacak cemaate yıkacak” haberinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ve iftira edildiği şüphesiyle soruşturma açıldı (20 Şubat).
Bektaş’a beraat: Konya 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Berkin Elvan’ın ölümünden dönemin Başbakanı Erdoğan’ı sorumlu tutam Konya Eğitim-Sen Şube Başkanı Cebrail Bektaş’ı “suçun unsurları oluşmadı” diyerek beraat ettirdi (19 Şubat).
Kazcı’ya ertelemeli hapis: İstanbul Anadolu 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Recep Tayyip Erdoğan’ın ODTÜ’lü öğrencileri hedef alan “Bunlar terörist, bunlar ateist” sözlerine yanıt olarak Fikir Kulüpleri Federasyonu’nun açıklamasını “Biz solcuyuz, sen hırsız” şeklinde haberleştiren soL gazetesi Sorumlu Müdürü Hafize Kazcı’yı ertelemeli 11 ay 20 gün hapse mahkum etti (17 Şubat).
Yavaş’a da “hakaret” hapsi: Onur Kılıç'un tutuklanmasını protesto ederken onun gibi “Hırsız katil Erdoğan” sloganı atan Kadir Yavaş da “Erdoğan’a hakaret”ten tutuklandı (14 Şubat).
Erdoğan’a hakaretten tutuklama: Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) Parti Meclisi üyesi ve Birleşik Haziran Hareketi İzmir İl Koordinasyonu üyesi Onur Kılıç, 12 Şubat’ta gözaltına alındıktan sonra İzmir 5. Sulh Ceza Hakimliği’nce “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret”ten tutuklandı (13 Şubat).
Savcı Öz’e dava: Cumhurbaşkanı Erdoğan'la ilgili hakaret içerikli tweetleri yaygınlaştırdığı iddiasıyla Bolu Savcısı Zekeriya Öz hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret”ten Düzce 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde dava açıldı (9 Şubat).
Yolcuya da dava: İsviçre'ye giderken harç pulu parası isteyen polise, "Siz de ....'ten mi öğrendiniz milleti soymayı" dediği öne sürülen B.İ. hakkında, “Cumhurbaşkanına hakaret”ten 4 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı (5 Şubat).
Yazara dava yok: Karadeniz Postası ve Vira Trabzon siteleri yazarı Ahmet Şefik Mollamehmetoğlu hakkında, TÜRGEV’e yapılan bağışlarla ilgili çıkan “99 milyon 999 bin 990 dolar” yazısı nedeniyle açılan soruşturma takipsizlikle sonuçlandı. Soruşturma, eski Başbakan Erdoğan, oğlu Bilal Erdoğan ve Suudi iş insanı Yasin El Kadı’ya hakaret ve soruşturmanın gizliliğini ihlal şüphesiyle yürütülmüştü (4 Şubat).
Uslu için yakalama kararı: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 30 Ocak 2014 tarihli “Çakma Suikast Hazırlığı” yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan’a hakaret ettiği iddiasıyla yargıladığı Taraf Gazetesi yazarı Emre Uslu hakkında yakalama kararı çıkardı (3 Şubat).
“Erdoğan’a hakaret” davası: Adana’da gazeteci Mine Bekiroğlu hakkında Facebook'taki hesabındaki paylaşımları yoluyla dönemin Başbakanı Erdoğan'a hakaret ettiği iddiasıyla Adana 6. Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı (28 Ocak).
Çocuğa “Erdoğan’a hakaret” davası: Konya Başsavcılığı, bir basın açıklamasında “Erdoğan’ı bu ülkenin cumhurbaşkanı olarak değil kaçak sarayın hırsız Tayyib’i olarak görüyoruz” dediği için M.E.A. hakkında Adalet Bakanlığı’nın izniyle dava açıldı (23 Ocak).
Erdoğan’a hakaret cezaları: Çanakkale 5. Asliye Ceza Mahkemesi, 26 Nisan 2014’ta, Milli Eğitim Kanun Taslağı protestolarında “Hırsız Tayyip Erdoğan” ve “Tayyip şaşırdı, paraları aşırdı” sloganları attıkları iddiasıyla Prof. Dr. Telat Koç’un da bulunduğu üç öğretmen ve bir üniversite öğrencisini 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırdı. Ceza 7 bin TL’ye çevrildikten sonra hükmün açıklanması beş yıl ertelendi (20 Ocak).
HDP’lilere davalar
Fezlekeler: Çeşitli savcılıklarca Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) veya Halkın Demokrasi Partisi (HDP) milletvekilleri ve bağımsız vekiller hakkında Ocak-Mart 2015’te toplam 22 fezleke düzenlendi.
Hakkında fezleke düzenlenen 14 milletvekili Aysel Tuğluk (5), Sırrı Süreyya Önder (2), Nazmi Gür (2), Özdal Üçer (2), Demir Çelik (2), Selahattin Demirtaş (1), İbrahim Binici (1), Pervin Buldan (1), Hüsamettin Zenderlioğlu (1), Leyla Zana (1), Halil Aksoy (1), Ayla Akat Ata (1), İdris Baluken (1) ve Kemal Aktaş (1).
Fezlekelerde milletvekillerine yöneltilen suçlamalar, “örgüt üyesi olmak” (TCK 314/2), “örgüt propagandası yapmak” (TMK-7/2), 2911 toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet, 2911 Sayılı Toplantı, Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet ve “örgüt adına suç işlemek” (TCK 220) oldu.
AYM Tuncel kararı: Anayasa Mahkemesi, “terör örgütüne üye olmak”tan 8 yıl 9 ay hapis cezasına mahkum olan HDP İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel'in, “adil yargılanmadığına, devletin 5 bin TL tazminat ödemesine hükmetti (3 Mart).
CHP’li Ağbaba için fezleke: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 18 Ekim 2014’te “Etiler Polis Okulu’nun tapusu Yasin El Kadı’da mı?” diye soran CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın “iftirada bulunduğuna dair makul şüphe oluştuğu” gerekçesiyle yargılanması için dokunulmazlığının kaldırılması talebiyle fezleke düzenledi (19 Ocak).
Yasaklama, Kapatma, Toplatma
Ocak-Mart 2015 döneminde 3 site, 2 gazeteci, 2 film, 1 kitap, 2 köşe yazısı, 49 haber, Facebook’ta Muhammed Peygamber içerikleri, 1 resim sansüre uğradı. 2 yayın yasağı çıktı. En az 2 olayda 17 medya organı akreditasyonda ayrımcılığa uğradı; 6 sansür olayı yaşandı.
“Soma 301” filmine izin yok: Yönetmen Faik Ahmet Akıncı, Soma’daki maden kazasını konu edecek “Soma 301” filmine izin vermeyen Manisa Valiliği’ni şikayet etti (31 Mart).
13 medya organı akreditasyonsuz: Adliye’de rehin alındıktan sonra öldürülen Savcı Mehmet Selim Kiraz'ın Eyüp Sultan Camisi’ndeki cenaze törenine Hürriyet, Cumhuriyet, Bugün, Milat, Taraf ve Zaman gazeteleri ile CNN Türk, Bugün TV, Kanaltürk, İMC TV; Samanyolu TV, Cihan Haber Ajansı ile Doğan Haber Ajansı çalışanları alınmadı (31 Mart).
Başbakanlık sansürü: Başbakanlık, RTÜK Yasası'nın 7. maddesine dayanarak Çağlayan Adliyesinde Savcı Mehmet Selim Kiraz'ın rehin alınmasına ilişkin haberlere geçici yayın yasağı koydu (31 Mart).
Şık’a İnstagram sansürü: Gazeteci Ahmet Şık’ın Instagram hesabı Diyarbakır'daki Newroz kutlamalarında çektiği ve bazıların Abdullah Öcalan’ın göründüğü fotoğraflar nedeniyle şikâyet üzerine kapatıldı (25 Mart).
Melis Alphan’a sansür: Hürriyet yazarı Melis Alphan’ın FacebookveInstagramhesabından paylaştığı Newroz fotoğrafları kaldırıldı. Facebook’un PR ajansı devreye girdikten sonra fotoğraflar iki hesaba yeniden yüklendi (25 Mart).
YSK’dan afiş yasağı: Yüksek Seçim Kurulu, AK Parti’nin Newroz için hazırlattığı reklamını, Türk bayrağı ve dini simgeler yer aldığı gerekçesiyle durdurdu (23 Mart).
İÜ'de sansür: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kulübü'nün “Sanat Tarihi Merceğinden Güzellik Tarihi” paneli için hazırladığı 16. yüzyıl önemli sanatçılarından Tiziano Vecellio’nun Amor sacro e Amor profano (Kutsal aşk ve beşeri aşk) adlı resmi sansür edildi (12 Mart).
Köşe yazısına sansür: İstanbul 5. Sulh Ceza Hakimliği, Günlük Evrensel yazarı Aydın Çubukçu’nun dava açılmasına gerek görülmeyen “Rabia’nın anlamı neden değişti” yazısıyla ilgili erişim yasağı koydu (12 Mart).
Olmayan fotoğrafa sansür: İstanbul Anadolu 4. Sulh Ceza Hâkimliği, uludagsozluk.com sitesinin galeri sayfasında bir dönem yer alan ancak aylar önce silinen bir fotoğrafla ilgili bir vatandaşın yaptığı şikayet üzerine sitenin tamamına erişimi engelledi (9 Mart).
Ateizm sitesine sansür: Ateizm Derneği'ne ait ateizmdernegi.org sitesine “dini değerleri aşağıladığı” iddiasıyla erişim yasağı konuldu. Dernekten, “Kararı yazan ve onaylayan sitemizi incelememiş bile. Delil arasalardı derneğimiz haricinde herhangi bir şeyden bahsedilmediğini görürlerdi” dedi (3 Mart).
49 siteye URL sansürü: Ankara Gölbaşı Sulh Ceza Hâkimliği, T24 sitesinin Charlie Hebdo haberlerinin yanı sıra bazı Wikipedia ve Facebook sayfaları ile aralarında Twitter hesaplarının da bulunduğu 49 internet sayfasına URL temelli erişim engeli getirdi. Mynet.com, sendika.org, eksisozluk.com, Ateizm Derneği'nin sitesi de sansürlenen siteler arasında (27 Şubat).
Cezaevinde kitap yasağı: Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi’ndeki PKK’li tutuklular, idarenin Abdullah Öcalan’ın kaleme aldığı kitapları ve Hasan Cemal’in ‘Çözüm Sürecinde Kürdistan Günlükleri’ isimli kitabını kendilerine vermediğini açıkladı (15 Şubat).
Bombacının “özel hayatı” engel: Başbakanlık Bilgi Edinme Merkezi, bir polisin öldüğü Sultanahmet’teki bombalı saldırının faili Diana Ramazanova'nın Türkiye'ye nasıl girdiğine dair CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun sorduğu soruya "özel hayatın gizliliği”ne dayanarak yanıt vermedi (7 Şubat).
Yine akreditasyon: Bank Asya Genel Müdürlüğü önünde barikat kuran polis, bilgi almak isteyen basın mensuplarına TMSF yetkililerinin talimatıyla akreditasyon uyguladı. Samanyolu, Cihan, Bugün ve Zaman muhabirleri zorla dışarı çıkartıldı (4 Şubat).
İncekara’ya Başbakanlık kartı yok: 30 yıldır parlamentoda görev yapan Taraf muhabiri Çoşkun İncekara, Başbakanlık kartı iptal edildiği için Bakanlar Kurulu toplantılarını da izleyemiyor (3 Şubat).
LÖSEV filmi kime zararlı? Sağlık Bakanlığı, RTÜK’ten Lösemili Çocuklar Vakfı’nın(LÖSEV) donanımlı bir onkoloji hastanesi kurmak için başlattığı yardım kampanyası filmini yayımını engelledi (30 Ocak).
Savcı tehdit etti, Facebook uydu: Gölbaşı Sulh Ceza Nöbetçi Hakimliği, “Muhammed Peygambere hakaret” iddiasıyla bazı Facebook sayfalarına erişimin engellenmesine, karar uygulanmazsa kapatılmasına karar verdi. Facebook karara uydu (25 Ocak).
Twitter’a ihtar: Öğretim üyesi ve hukukçu Kerem Altıparmak ve Yaman Akdeniz, Twitter’a ihtarname göndererek ifade özgürlüğünü korumaya çağırdı (23 Ocak).
bianet haberine sansür: Ankara 8. Sulh Ceza Hakimliği, Recep Tayyip Erdoğan’ın başdanışmanı Mustafa Varank’ın girişimiyle bianet’in telefon tapelerinden haberleştirdiği “Türkiye’den Nijerya’ya Silah mı Taşınıyor?” haberine erişim yasağı koydu (22 Ocak).
Soruşturmaya gizlilik: Cizre’de 12 yaşındaki Nihat Kazanhan’ın öldürülmesiyle ilgili soruşturmada gizlilik kararı alındı (22 Ocak).
Twitter mesajlara sansür: İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimi, gazeteciler Fatih Yağmur, Nazlı Ilıcak, Arzu Yıldız,Hanım Büşra Erdal ve Barış Yarkadaş’ınki dahil, 312 Twitter mesajına erişim yasağı getirdi. Yasak, Temmuz 2014’te Cemaate yakın polislerin yasadışı dinlemeden tutuklanmasıyla ilgili haberle ilgiliydi (21 Ocak).
“Fuat Avni”ye erişim engeli kararı: Gölbaşı Başsavcılığı, “soruşturmanın gizliliğinin ihlal”den “Fuat Avni” adlı Twitter hesabıyla ilgili soruşturma başlattı. Ayrıca, “Fuat Avni” Twitter ve Facebok hesaplarına erişimin de engellenmesine karar verildi (20 Ocak).
THY’den Cumhuriyet’e ambargo: Türk Hava Yolları, havaalanları ve uçaklarda, Charlie Hebdo’nun karikatürlerini yayınlayan Cumhuriyet gazetesini dağıtmama kararı aldı, ardından karardan geri döndü (15 Ocak).
“Amedspor”a ceza: Türkiye Futbol Federasyonu, Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor futbol takımının ismini “Amedspor” olarak değiştirmesine 10 bin TL para cezası verdi (15 Ocak).
Sürekli basın kartı yok: Basın Kartları komisyonu, aralarında Cüneyt Özdemir, Murat Yetkin, Reuters’den Murad Sezer, Ekrem Dumanlı’nın da olduğu 94 gazetecinin sürekli basın kartı başvurusu reddetti 14 Ocak).
Cumhuriyet’e polis engeli: İstanbul polisi, dört sayfa halinde Charlie Hebdo’nun karikatürlerini yayınlayan Cumhuriyet Gazetesi’nin dağıtımını engelleme girişiminde bulundu (14 Ocak).
MİT TIR’larına yayın yasağı: Adana 5. Sulh Ceza Hakimliği, Hatay ve Adana'da MİT'e ait araçların durdurulması ve aranması olayıyla ilgili yayın yasağı kararı verdi (14 Ocak).
Milliyet sansürledi: Milliyet gazetesi, erken saatten itibaren internette yayınladığı Mehveş Evin'in “Sorun ne Charlie ile başlıyor, ne de bitiyor” yazısını İnternetten kaldırdı. Yazı gazete baskısına da girmedi. Evin Twitter hesabından yazının “sert” bulunduğunu yazdı; sansürlenen yazısını kendi blogunda yayınladı (14 Ocak).
Ulaşıma sınırlama: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi, gazetecilerin toplu taşımada kullandıkları ücretsiz seyahat kartlarına kısıtlama getirdi. Kısıtlama 10 gün sonra kaldırıldı (2 Ocak).
Habercilik
Yeni Şafak'a yalanlama: Yeni Şafak gazetesinin 30 Mart günkü haberinde Fethullah Gülen'in mason olduğunu iddia etmesinin ardından Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Derneği, yalanlama yayınladı (31 Mart).
Seçime kadar tartışma programı yok: Ciner Grubu, HaberTürk TV’de Fatih Altaylı'nın “Teke Tek”, Balçiçek İlter'in “Karşıt Görüş”, Didem Aslan'ın “Türkiye'nin Nabzı” ve Ece Üner'in “Enine Boyuna” programlarını 7 Haziran Genel Seçimlere kadar ekrandan kaldırdı (30 Mart).
Berkan’dan “Kabataş” özrü: İsmet Berkan, Hürriyet'teki köşesinde Kabataş’ta başörtülü Zehra Develioğlu'nun çok sayıda Gezi eylemcisinin tacize uğradığı iddiasını desteklediği için özür diledi. Hürriyet gazetesi Okur Temsilcisi Faruk Bildirici bir gün önce Berkan’dan özür beklediğini yazmıştı (23 Mart).
Selvi habere kızdı: Yeni Şafak Ankara Temsilcisi Selvi, ablasıyla kendisini eleştiren bir habere yer verdiği için İleri Haber sitesini Twitter üzerinden “kahpelik”le suçladı. İleri Haber yargıya başvurdu (17 Mart).
Sabah'a Babahan yanıtı: Sabahgazetesi 11 Mart 2015 tarihli "Kabataş saldırısı 52 saniyede oldu' manşetine Millet gazetesinin yazarı Ergun Babahan'dan "yalan haberler yapmak hangi zekanın ürünüdür bilinmez ama seçimler yaklaştıkça yalanların boyutunun artacağı anlaşılıyor" şeklinde karşılık geldi (12 Mart).
Altan üstlendi, Şık suçladı: Taraf gazetesi eski yayın yönetmeni Ahmet Altan, Mehmet Baransu’nun tutuklanmasından sonra Cumhuriyet gazetesinde, “O haberi basan, Balyoz’un bir darbe hazırlığı olduğundan bir an bile kuşku duymayan adam benim. Ne konuşacaksanız benimle konuşun” diye yazdı. Gazetenin muhabiri Ahmet Şık, Altan’a bir cevap yazısıyla Taraf’ın Balyoz haberleriyle birçok insanı ağır şekilde mağdur ettiğini belirtti (5 Mart).
Kabataş sorgulanamıyor: Gezi döneminde gazeteci Elif Çakır’ın Kabataş'ta bir başörtülü kadının tacize uğradığını savunması karşısında eski avukatının “üç kez abartılarak aktarıldı” açıklamalarında sonra hükümete yakın basının 12 kalemi, “Diliniz KABA vicdanınız TAŞ” başlıklı yazılar yazdı (5 Mart).
Vekilden etik kurullarına şikayet: CHP Milletvekili Umut Oran, 17-24 Şubat 2015 döneminde iftira niteliğinde 77 haber ve yazı yayımlanmasıyla sorumlu tuttuğu 71 gazete sahibi, yöneticisi, köşe yazarı ve muhabirini TGC ve Basın Konseyi’ne şikayet etti (26 Şubat).
Kaos-GL hedef: Vahdet gazetesi LGBTİ bireylerin oluşturduğu Kaos-GL'yi “sapkın kuruluş” diye nitelendirerek hedef gösterdi (11 Şubat).
Desteksiz “Gülen ölmüş” sorusu: Bakanlar kurulu toplantısından sonra “Fethullah Gülen 2013'te ölmüş'” diyerek Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ı şaşkına çeviren Nevin Çelik'in basın kartının olmadığı ortaya çıktı (3 Şubat).
Akit yargılattı, beraat etti: Gezi Parkı eylemleri sırasında Taksim Meydanı’nda bir polis aracının üzerine çıkıp sol yumruğunu kaldırarak fotoğraf çektirdiği gerekçesiyle Yeni Akit gazetesinin hedef gösterdiği ve yargılattığı avukat Yeşinil Yeşilyurt beraat etti (2 Şubat).
Davaya “Osmanlı Tokadı” başlığı: Hükümete yakın Takvim gazetesi, Doğu Perinçek’in ‘Ermeni soykırımı emperyalist bir yalandır’ sözlerinden yargılandığı davada davacı tarafta yer alan George Clooney’nin eşi Amal Clooney’den “Osmanlı torunu” diye söz etti; haberi de “Osmanlı Tokadı” başlığıyla verdi (30 Ocak).
İki yazara tehdit: Yeni Akit, Milli Gazete ve Yeni Şafak, Charlie Hebdo’nun Muhammed Peygamber'li kapağını köşelerinde yayınlayan Cumhuriyet Gazetesi yazarlarından Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya’yı provokatörlükle suçlayarak hedef yaptı. Yayın yönetmeni Utku Çakırözer, “Gazetemizdeki yazarlar kişisel tercihlerini özgürce ifade etmektedir” diyerek yazarlarına sahip çıktı. Zaman gazetesi yazarı İhsan Yılmaz, Twitter üzerinden "Geçmiş olsun, sizinleyim” diyerek Karan ve Çetinkaya’ya destek verdi (14 Ocak).
AİHM
AİHM, ikisi gazeteci 18 kişinin açtığı davalarda ifade özgürlüğünü ihal etmekten Türkiye’yi toplam 22 bin 983 avro (yaklaşık 64 bin 452 TL) maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum etti.
TMK cezasına AİHM cezası: AİHM, 2008 Newroz kutlamalarında yaptıkları konuşma nedeniyle “PKK propagandası"ndan hapse mahkum edilen ancak cezaları 2012'de askıya alınan Senanik Öner ve Ferhan Türk’ün ifade özgürlüğü haklarının çiğnendiğine hükmetti; Türkiye’yi 5 bin Avro (toplam 14 bin TL) tazminat ödemeye mahkum etti (31 Mart).
Tunç hakkını AİHM’de buldu: AİHM, Türkiye’nin, DEHAP konserinde hükümeti eleştirdiği gerekçesiyle para cezasına mahkum edilen ve adil yargılamadığı Sanatçı Ferhat Tunç’a 3 bin 250 Avro manevi tazminat ve bin Avro da mahkeme gideri olmak üzere toplam 4 bin 250 Avro (yaklaşık 12 bin TL) ödemesine hükmetti (10 Şubat).
AİHM’den “Gündem” cezası: AİHM, PKK yetkilisi Zübeyir Aydar’ın açıklamalarını yansıttıkları için Ülkede Özgür Gündem gazetesi temsilcileri Ali Gürbüz ve Hasan Bayar’ı mahkum eden Türkiye’ye 3 bin 333 avro (9 bin 332 TL) ceza verdi (3 Şubat).
Cezaevinde gazete yasağına ceza: AİHM, Tekirdağ F Tipi Cezaevi’nde kalan 13 tutukluya Kürtçe çıkan Azadiya Welat gazetesi verilmemesini ifade özgürlüğünün ihlali olarak gördü; Türkiye’nin 13 tutukluya mahkeme gideri dahil toplam 10 bin 400 avro (yaklaşık 29 bin 120 TL) ödemesine karar verdi (20 Ocak).
RTÜK’ten haberler:
TV8'e ceza: RTÜK, TV8'de yayınlanan "İşte Benim Stilim" programında "insan onuruna aykırı" yayın yapıldığı iddiasıyla 107 bin TL ceza verdi (31 Mart).
“Tanrı” sözüne ceza: RTÜK Fransız yapımı “Ah Biz Kadınlar” dizisinin 28 Ocak’taki bölümünde Allah yerine Tanrı ifadesinin geçmesini “Müslüman toplumuz. Bu diyalog bize uymaz” şeklinde açıklama getirerek ve “Çocukların ahlaki gelişimine ters” bularak ceza verdi. RTÜK üyesi Ali Ötunç, “RTÜK bu hakka müdahale edemez” diyerek karşı oy kullandı (4 Mart).
Üç kanala ceza: RTÜK, polisin öldürdüğü 12 yaşındaki Nihat Karanhan ile ilgili görüntülerin üst üste yayınlanmasını “zaten hassas olan bölge halkı için de kışkırtıcı” ve “insan onuruna aykırı” buldu; CNN Türk, Fox TV ve Halk TV'ye para cezası verdi (25 Şubat).
Show TV’ye ağır ceza: RTÜK, Show TV'ye "boynuz" işareti ve "Perili Ev" yayınlarında kadını aşağılayan ifadeler nedeniyle toplam 839 bin TL ceza kesti (9 Şubat).
Power Türk’e para cezası: RTÜK, şarkıcı Gülşen’in ‘Sarışınım’ şarkısına ait klip “çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimini olumsuz etkilediği saatlerde yayınlandığı” gerekçesiyle klibi yayınlayan Power Türk’e para cezası verdi. Ceza bir önceki ay elde edilen reklam gelirlerinin yüzde 1’i oranında olacak (17 Ocak).
RTÜK Cezaları:
RTÜK, Ocak-Mart 2015 döneminde haber ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına 27 uyarı, 87 para cezası; radyo kuruluşlarına 2 uyarı, 2 de para cezası verdi. Kurul, Radyo ve TV’lere toplam 5.480.245 TL idari para cezası verdi.
(Çalışma, RTÜK’ün 7 Ocak – 24 Mart 2015 döneminde gerçekleştirdiği 14 toplantı temel alınarak hazırlandı).
RTÜK “Gençlerin ahlaki gelişimi”ni ihlalden 9 uyarı, 14 para cezası; 'Türkçeyi bozmaktan' 2 uyarı, 4 para cezası; ‘Tütün yasağını ihlal’den 1 uyarı, 3 para cezası; 'İnsan onuru ve özel hayatın gizliliği'ni ihlalden 2 uyarı, 3 para cezası; ‘Tarafsızlık ve doğruluk’tan 5 uyarı ve 19 para cezası; Milli-manevi değerleri ihlal’den 2 uyar, 2 para cezası; ‘Müstehcenlik’ten 2 para cezası; ‘Aşağılayıcı yayın’dan ı uyarı, 22 para cezası; ‘Hukukun üstünlüğü’nden 1 uyarı, 13 para cezası; Kürtçe yayından 2 uyarı, ‘Şiddeti özendirmek’ten 3 para cezası, ‘Masumiyet karinesini ihlal’den 1 uyarı, 2 de para cezası; ‘Kadınları aşağılayan yayın’dan 2 para cezası, ‘İstismar’dan 1 uyarı, ‘Ayrımcılık’tan 2 uyarı cezası verdi.
Gençlerin ahlaki gelişimi: 6112 Sayılı Kanunun 8. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “Korumalı saatlerdeki program tanıtımlarında çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde şiddet, cinsellik ve benzeri unsurlar taşıyan içeriklere yer verilemez” ilkesine aykırılıktan 9 uyarı (Power TV, TRT 1, Ülke TV, Sıla TV, Kevser TV, Kudüs TV, Planet Çocuk TV, Moviesmart Classics TV, Moviesmart Action TV) ve 696.274 TL para cezası (Genç TV-12.353 TL, EKO TV-21.165 TL (2), Metro FM-7.272 TL, STV-49.584 TL, Power Türk TV- 12.353 TL, Fox TV- 363.174 TL, EKO TV- 22.401 TL, EM TV-13.601 TL (2), Flash TV-13.601 TL, Medya FM -6.445 TL, TV8- 107.272 TL, STV- 32.287 TL) verdi.
Türkçenin kullanımı: RTÜK, 6112 sayılı Kanunun "Türkçenin, özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez" düzenlemesini ihlalden 2 uyarı (TV NET, Radyo Seymen) ve 82.673 TL para cezası (Habertürk TV-43.118 TL, Beyaz TV-13.601 TL, Halk TV-13.601 TL, Beyaz TV- 12.353 TL) verdi.
Tütün ve tütün ürünleri: RTÜK, 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendindeki; “Alkol, tütün ürünleri ve uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımını özendirici nitelikte olamaz” hükmü ile 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun’un üçüncü maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılmaz, görüntülerine yer verilmez” hükmünün ihlalinden 1 uyarı (ATV) ve 457.058 TL para cezası (Kanal D- 437.058 TL, MGM TV-10.000 TL, Kudüs TV-10.000 TL) verdi.
İnsan onuru, özel hayatın gizliliği: 6112 sayılı Kanunun 8. maddesindeki “insan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmüne göre 2 uyarı (NTV, CİNE 5) ve 67.824 TL (Flash TV-12.353 TL, Habertürk TV- 43.118 TL, Beyaz TV-12.353 TL) para cezası verildi.
Tarafsızlık: RTÜK, 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin 1 (ı) bendinde yer alan “Haber bültenleri ve haber programları, tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır” şeklindeki ilkeye aykırılıktan 5 uyarı cezası (Mehtap TV, Yumurcak TV, Dünya TV, Mehtap TV, Mehtap TV) ve 519.162 TL para cezası (STV-49.584 TL (6), Samanyolu Haber-12.353 TL (7), Bugün TV- 12.353 TL (2), STV-50.992 TL, Samanyolu Haber-13.601 TL, STV- 32.287 TL, Bugün TV- 13.601 TL) verdi.
Milli-manevi değerler: 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan "Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı olamaz" hükmünü ihlalden 2 uyarı cezası (Köy TV, Moviemax Premier 2 TV) ve 259.087 TL (Moviemax Premier TV-13.601 TL, Fox TV- 245.486 TL) para cezası verildi.
Müstehcenlik: 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinde yer alan “Yayınlar müstehcen olamaz” ilkesine aykırılıktan 24.706 TL (Moviemax Premier- 12.353 TL, MGM TV-12.353 TL) para cezası verildi.
Aşağılama: 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” ilkesine aykırılıktan 1 uyarı (A Haber) ve 2.346.533 TL para cezası (Beyaz TV-13.601 TL (4), Samanyolu Haber- 13.601 TL (3), Bugün TV- 13.601 TL (2), STV-50.992 TL, TV8- 166.931 TL (4), Fox TV-363.174 TL, Star TV-470.060 TL, Show TV- 272.324 TL, TV NET- 13.601 TL, TV8- 107.272 TL (2), Show TV- 158.104 TL, Ulusal Kanal- 13.601 TL) verildi.
Hukukun üstünlüğü: 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1 (c) bendinde yer alan “Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz” ilkesine aykırılıktan 1 uyarı cezası (Fox TV) ve 312.291 TL para cezası (Bugün TV-12.353 TL, Halk TV-12.353 TL (2), STV-51.114 TL, STV-49.584 TL (3), Samanyolu Haber- 12.353 TL (3), Bengü Türk TV-12.353 TL, Bengü Türk TV-12.353 TL, Halk TV-13.601 TL) verildi.
Şiddeti özendirme: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendindeki; “Şiddeti özendirici olamaz” hükmünü ihlalden 129.186 TL (STV- 101.984 TL, Samanyolu Haber- 13.601 TL, Mehtap TV-13.601 TL) para cezası verdi.
İzinsiz Kürtçe: Yayın hizmetlerinin Türkçe yapılması esastır” ilkesine aykırılıktan 2 uyarı cezası (Denge TV, Zarok TV) verildi.
Masumiyet karinesi: RTÜK, 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin (i) bendi, “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz” hükmünü ihlalden 1 uyarı (Mehtap TV) ve 27.202 TL (Samanyolu Haber-13.601 TL (2)) para cezası verdi.
Kadınları aşağılayan yayın: 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasının (s) bendinde bulunan "Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskıları teşvik eden ve kadını istismar eden” yayınların yayınlanmamasına dair ilkeye aykırılıktan 558.249 TL (Show TV-544.648 TL, Moviemax Premier 2 TV-13.601 TL) para cezası verildi.
İstismar: 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendindeki; "Çocuklara, güçsüzlere ve özürlülere karşı istismar içeremez” ilkesine aykırılıktan 1 uyarı (Bugün TV) cezası verildi.
Ayrımcılık: 6112 sayılı Kanun'un 8. Maddesinin 1. fıkrasının (e) bendindeki “Irk, renk, dil, din, tabiiyet, cinsiyet, engellilik, siyasî ve felsefî düşünce, mezhep ve benzeri nedenlerle ayrımcılık yapılmaması”na dair ilkeye aykırılıktan 2 uyarı (Meltem TV, Mesaj TV) cezası verildi (EÖ).
