Fabrikalar Kapalı; İşçiler İşsiz

Bisküvi ve şekerleme sektörünün önemli kuruluşlarından Tatsan, üretimi durdurmak zorunda kaldı. Tatsan'ın 2. Organize Sanayi'ndeki 7 bin m2 alan üzerine kurulu dev tesislerinde şimdi makinalar suskun, kapılar kilitli.

'Acı kararı' değerlendiren Tatsan Genel Müdürü H. Nakım Kurar , "Durgunluk artarak devam edince ve devalüasyon gündeme gelince, bir süre için üretimin yapılmamasının firmamız için en iyi karar olduğu sonucuna vardık" dedi.

Sanayi Odası Başkanı Hasan Angı da, "İnsanlarımız ne hammadde alabilmekte, ne üretim; ne de satış yapabilmekte. Fiyat tespiti yapılamıyor " şeklinde konuştu.

Kasım Krizi'yle başlayan, Şubat'ta sıçrama yapan ekonomik buhran artarak devam ediyor. Konya'daki büyük ve orta ölçekli sanayi tesislerinin önemli bir kısmında üretim azaldı , bazı tesisler ise personelin tamamını işten çıkararak faaliyetlerine son verdi .

İhracata yönelik çalışan firmalar da belirsizlik ortamı nedeniyle uzun bir bekleyişe girdi.

Üretimde satış ve fiyat tespiti bunalımı

Konu ile ilgili görüşlerini aldığımız Konya Sanayi Odası Başkanı Hasan Angı , "Mevcut belirsizlik ortamının halen devam etmesinden dolayı, insanlarımız ne hammadde alabilmekte, ne üretim; ne de satış yapabilmekte. Fiyat tespiti yapılamıyor . Önümüzdeki günlerde ne olacağı belli değil" dedi.

Dövizdeki dalgalanma, alış-satış makasının açılması nedeniyle sanayicilerin zor durumda kaldığını açıklayan Angı, bu nedenle hammadde temini yapılamadığını bildirdi.

Belirsizliğin büyük bir bunalım getirdiğini kaydeden Angı Konya'daki mevcut durumu şöyle aktarıyor:

"Üretim yapamaz hale gelen müesseseler, ya işçilerini izne gönderdi ya da çıkışını verdi. Geçmişte de kriz yaşanmıştı ama bu kez çok uzun sürdü. Sanayi tesislerinin yarısına yakını üretimlerini yarı yarıya düşürdü . İşletmelerin yüzde 20'si üretimi tamamen durdurdu. Ancak yüzde 30'luk sanayici kesimimiz, şimdilik faaliyetlerine devam ediyor. "

"30 bin sanayi işçisinin yarısı işsiz kaldı"

Piyasada nakit ödeme sıkıntısının yaşandığını, çek ve senetlerin geri döndüğünü, bankaların kredi faizlerini yükseltmesi nedeniyle bazı sanayicilerin hareket alanının tamamen kilitlendiğini dile getiren Angı, Konya'da toplam 30 bin sanayi çalışanından yaklaşık 15 bininin işsiz kaldığını vurguladı.

Angı, "Reel ekonomiye geçiş, ekonominin sağlıklı ayaklar üzerine oturmasını sağlar. Aksi halde finansal piyasada manipülatif hareketler, herşeyi altüst etmeye yeter. Türkiye'nin kurtuluşu, üretimi artırmaktan geçirmekten geçiyor" dedi.

Angı, bu buhran ortamının aşılması için ilk yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

* Repo acilen yasaklanmalı, çünkü repo üretimi öldürüyor .

* Bankalar asli fonksiyonlarına dönmeli, sadece bankacılık yapmalı, yeniden yapılandırılmalı. Acil düzenlemeler yapılmalı.

* Üretim sektörleri mutlaka acilen desteklenmeli .

* Üretime bağlı olarak istihdamın üzerindeki ağır prim ve vergi yükleri azaltılmalı.

* Özkaynakların kullanımı teşvik edilmeli .

* İhracatın önündeki bütün bürokratik engeller kaldırılmalı. Kuzey Afrika ülkeleriyle ikili ticaret anlaşmaları hayata geçirilmeli. Eximbank'ın desteği sağlanmalı, KDV iadeleri zamanında ödenmeli.

* Yeni krizlerin oluşmaması için istihdam teşvik edilmeli, üretimin gücü unutulmamalı .

"Bu gidişin sonunu göremiyoruz"

Birlik Değirmen Makinaları Ltd. Şti. Fabrika Müdürü Süleyman Karagül ise, faaliyetlerini büyük sıkıntılarla sürdürdüklerini söyledi. Karagül, "Şu anda sezon için çok sıkı bir şekilde çalışmamız lazımdı. Fakat kriz nedeniyle hiçbir un fabrikası makina sormadığı gibi, biz de fiyat tespitinde zorlanıyoruz. Zaten satışlar durduğu için hammadde temin edemiyoruz " dedi.

Ellerindeki imkanlar dahilinde işçi çıkartmadan üretime devam ettiklerini bildiren Karagül, bu gidişin sonunu göremediklerini ifade etti.

"Vergi ve sigorta borcuna çalışıyoruz " diyen Karagül, sözlerini şöyle sürdürdü;

" Şu an hazıra çalışıyoruz. İmal edip, kenara koyuyoruz. Üretim çeşitlerimizin çok olması, bize bu şekilde hareket edebilme imkanı sağlıyor. Bizim borcumuz yok, fakat alacak tahsilatlarımız tamamen durdu."

Konya'da bisküvi sektörünün önemli kuruluşlarından Tatsan A. Ş . kriz nedeniyle 2. Organize Sanayi'ndeki dev tesislerinde üretimi tamamen durdurdu .

"Personel sayısını düşürdük"

Şirket Genel Müdürü H. Nakım Kurar , bisküvi sektörünün 1998 yılından bu yana büyük sıkıntı içinde olduğunu hatırlatarak, sektördeki haksız rekabet başta olmak üzere olumsuz gelişmelerin, bu sonu hazırladığını açıkladı.

Kurar, üretim yapmamaya kar verdiklerini söylüyor:

"Ocak ve Şubat aylarında da durgunluk artarak devam edince ve devalüasyon gündeme gelince, bir süre için üretimin yapılmamasının firmamız için en iyi karar olduğu sonucuna vardık. Piyasadaki belirsizlik ortadan kalkıncaya kadar, geçici bir süre için üretime ara verdik.

Çünkü, tüm girdilerimiz bir anda yüzde 25 oranında arttı. "

Kurar, personelin tamamının (70 kişi) tazminatlarının ödenerek işten çıkarıldığını dile getirdi. Kurar, koşulların düzelmesi durumunda üretime tekrar başlayacaklarını bildirdi.

Sarıtaş Ltd. Şti. Sahibi İsmail Sarıtaş ise, iç piyasanın tamamen bittiğini, bu nedenle dış pazarlara yönelerek , krizi aşmaya çalıştıklarını söyledi. Sarıtaş, döviz fiyatının halen tespit edilememesi nedeniyle büyük sıkıntı yaşadıklarını dile getirerek, "Bankalar kur farkından dolayı ihracatçı kesimi büyük sıkıntıya uğratıyor " dedi.

Böyle giderse kapatırız

Performans Ayakkabı ve Tekstil A. Ş. Genel Müdürü Mehmet Sadık Haranıoğlu da, şunları söyledi:

"Sanayici kan ağlıyor. Bazıları, bu dönemde sanayiciliğin yapılamayacağını söyleyerek, bize fabrikayı kapatmayı ve paradan para kazanmayı tavsiye ediyor. Fakat biz şimdilik üretime devam ediyoruz. Ancak kriz nedeniyle ne hammadde alabiliyoruz, ne de ürettiğimiz malları satabiliyoruz. Çünkü fiyatlar belli değil . Depoda 200 milyarlık malımız var ama, 10 milyar TL bulamıyoruz. Personel sayımızı kriz nedeniyle 65'ten 32'ye düşürdük . Günlük bin çift olan üretim kapasitemizi de 400 çifte indirmek zorunda kaldık."

Haranıoğlu, böyle devam ettiği takdirde, fabrikayı kapatmak zorunda kalacaklarını söyledi.(YV/NU)