Danıştay Mobil Santrallere Dur Dedi

Danıştay, ÇED; Su Kirliği Kontrol; Hava Kirliliğinin Korunması ve GSM yönetmeliklerine geçici madde eklenmesi ve değişiklik yapılmasına ilişkin yönetmelikleri iptal etti. ÇMO, yönetmelik uyarınca mobil santrallerin inşasının durdurdurulmasını istedi.

Ankara

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı Çevre Mühendisleri Odası'nın (ÇMO) başvurusunu değerlendiren Danıştay, mobil santral kurulmasına yol açan yönetmelikleri iptal etti.

Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Yönetmeliği'ne Geçici Madde Eklenmesine İlişkin Yönetmelik, Su Kirliği Kontrol Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik, Hava Kirliliğinin Korunması Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik, Gayri Sıhhi Müesseseler (GSM) Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik, Danıştay kararıyla ve oybirliğiyle iptal edildi.

Amaca aykırı

Danıştay'ın, ÇED Yönetmeliği hakkındaki iptal kararında, "getirilen değişiklik Çevre Yasası'na aykırılık oluşturduğu gibi, ÇED Yönetmeliğinin çıkarılış amacına da aykırıdır" denildi.

Kararda, "Çevre Kanunu ve ÇED Yönetmeliği hükümlerine aykırı olarak getirilen düzenlemede Kamu Yararına ve Hukuka uyarlık görülmemiştir" ibaresi de yer aldı.

Maliyeti fazla, kamu yararına aykırı

Aynı kararda, Danıştay savcısının santrallerde kullanılacak yakıtın dışarıdan ithal edilmesi nedeniyle maliyetinin fazla olacağı da vurgulandı:

"Diğer yandan, insan ve çevre sağlığı yanında Maliyet itibariyle santrallerde kullanılacak yakıtın dışarıdan ithal edilmesi nedeniyle maliyeti fazla olan enerji yatırımına yönelinmesi de kamu yararı yönünden sakıncalıdır."

Konuyla ilgili açıklama yapan ÇMO, mobil santrallerin inşasının yörenin en büyük mülki amiri tarafından durdurulmasını ve başta ÇED mevzuatı olmak üzere tüm mevzuatların yerine getirilmesini istedi.

Mobil santral adı altında termik santral

Yönetim Kurulu Başkanı Ethem Torunoğlu imzasıyla yayımlanan açıklama şöyle:

* Ülkemizin enerji sektöründe uzun yıllardır yaşanan plansızlık ve yanlı politika tercihlerinin son halkası olarak gündeme gelen ve "mobil santral" adı altında çevre ve sağlık mevzuatlarını atlatarak işletilmek istenen termik santraller ülkemiz için, hem enerji sektörü hem de çevre ve halk sağlığı için yeni birer tehdit olarak ortayı çıkmışlardır.

* Yaygınlıkları, kapasiteleri ve kurulma amaçları gözden geçirildiğinde, hiç de iddia edildiği gibi konjonktürel enerji darboğazlarına yerel çözümler getirmek olmadığı görülen söz konusu "mobil" termik santraller son çıkarılan Elektrik Piyasası yasası ile kaldırılmış olan kamu denetimi ve planlama anlayışının yokluğunda sektörün, nasıl kar hırsına teslim edildiğinin örneği olmuştur.

Yönetmelik hükümleri kaldırıldı

* Bu doğrultuda, 29 Eylül 2000 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre ve Sağlık Bakanlıkları yönetmeliklerine ilaveler ve değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler ile mobil santrallerin 31 Aralık 2002 tarihine kadar tesislerine başlanması ve elektrik üretilmesi amaçlanarak, bu santrallerin enterkonnekte, şebekeye bağlantısını sağlayacak enerji iletim hatları, santrallerde kullanılacak petrol, petrokimyasal ya da kimyasal ürün depoları ile limanlar, iskeleler ve rıhtımlara ilişkin faaliyetlere başta ÇED raporu alınması koşulu olmak üzere, bu yönetmeliklerin hükümleri 31 Aralık 2002 tarihine kadar kaldırılmıştır.

* GSM Yönetmeliğine yapılan geçici madde ilavesinde "kurulacak yerin mevzuat açısından uygun olması tesisten kaynaklanabilecek kişi, toplum ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek tüm etkenlerin ilgili mevzuatlar dahilinde bertaraf edilmiş olması" şartıyla bu santrallerin kurulabileceği belirtilmektedir. Bu hususu, diğer yönetmeliklerin bertarafı olarak anlayan bürokratlar, ilgili yönetmeliklerde insan ve çevre sağlığı için konulmuş olan maddeleri geçici olarak iptal etmişlerdir. Bu kontrollerin sağlanmasındaki en etkili mekanizma ÇED Yönetmeliği'dir.

* ÇED mantığı, bugünkü uygulaması içerisinde eksiklikleri olmasına rağmen - temelde bu tanımlar üzerinde oturmaktadır. Yani, Çevresel Etki Değerlendirmesi ile, planlanan herhangi bir faaliyetin olumlu / olumsuz tüm çevre etkileri değerlendirilerek, olası olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi sağlanmaktadır.

ÇMO dava açtı

* ÇMO, hiçbir tarafın görüşü alınmadan ve bilimsel bir temele dayanmayan yönetmelik değişikliklerinin iptaline yönelik Danıştay Bakanlığına 28.11.2000 tarihinde dava açmıştır.

* Odamızın başvurusunu değerlendiren Danıştay, Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği'ne Geçici Madde Eklenmesine İlişkin Yönetmeliği, Su Kirliği Kontrol Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliği, Hava Kirliliğinin Korunması Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliği, Gayri Sıhhi Müesseseler (GSM) Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliği oybirliğiyle iptal etmiştir.

* ÇED Yönetmeliği hakkındaki iptal kararında, "getirilen değişiklik Çevre Yasası'na aykırılık oluşturduğu gibi, ÇED Yönetmeliğinin çıkarılış amacına da aykırıdır" denilmektedir.

* "Çevre Kanunu ve ÇED Yönetmeliği hükümlerine aykırı olarak getirilen düzenlemede Kamu Yararına ve Hukuka uyarlık görülmemiştir" ibareleriyle, Danıştay Altıncı Dairesi'nin 26.06.2002 gün ve 2002/3682 nolu kakarıyla oybirliği ile iptal edilmiştir.

* Danıştay kararlarının tam metinleri ile ÇMO'nun yürüttüğü diğer hukuksal mücadeleler, http://www.cmo.org.tr/anasayfa-tr.html adresinde bulunuyor.(BB)