Suda ve karada yalnızların destanı: Mavi 55

Bu kitap “yalnızlık çekmiş” herkes için yazılmış. Evet, kendini yalnız hisseden ve hissetmek zorunda bırakılan, doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle engelli kalmış canlıların yaşam mücadelesini okuyacaksınız bu kitapta. Sadece yaşam mücadelesi değil, büyük bir çabanın, yaratıcılığın mucizesini severek okuyacaksınız. Zira kitabın yazarı, mesleği olan sağırlar için çevirmenlikten edindiği bilgi ve birikimi kusursuz bir kalemle çocuk edebiyatına aktarıyor. Lynne Kelly yazdığı kitaplarla sadece ödüller toplamıyor, aynı zamanda dezavantajlıların ve ailelerinin de gönlünü fethediyor. Kelly sadece dezavantajlı insanların değil, aynı zamanda insanların hışmına uğrayan hayvanların da büyük bir dostu. Bundan olsa gerek “Mavi 55”’te sağır bir çocuk ile balinayı buluşturuyor. Kitap hem ilgi çekici hem çok akıcı ve okuyucusuna tat veren bir eser.

Sevgi sınır tanımaz

Sevgi sözcüğü bana hep sihirli bir sözcük gibi geldi. Bir tür anahtar. Tüm kapalı kapıları açan bir anahtar. Kelly de bu anahtarla yola çıkıyor ve sevginin sınır tanımazlığını duyumsatıyor. Kitabı elinize aldığınızda, okyanusta tek başına yaşamak zorunda kalan ve sadece kendisine özgü şarkısıyla yüzen balina Mavi 55’in hüznüne ortak olacaksınız.

Balina Mavi 55’in terk edilmiş olması tıpkı yeryüzünde engelli olup da dışlanan insanların yaşadıklarına benziyor. İnsanların okyanuslarda yaptığı bir deney, bıraktığı zehirli bir madde, patlattığı bir bomba Mavi 55’in yaşamını altüst ediyor. Bu yalnızlık yeryüzünde sağır bir çocuğu peşinden sürüklüyor ve ortak birçok şey yaşıyorlar. Adını sahile gömülmüş İris adında bir balinadan alan kahramanımız inatçı bir kız çocuğu. İris, bize, hepimize farklılıkların mükemmelliğini hatırlatıyor. Biz ancak farklılıklarla çoğalabilir, zenginleşebilir, mutlu olabiliriz. Aksi durum koca bir boşluk ve çoraklık olur. Kitabın her sayfası birlikte yaşamayı, hak temelli ilişki kurmayı hatırlatıyor. O yüzden “suda ve karada yalnızların destanı” dedim. Destansı bir mücadeleye tanıklık edeceksiniz.

Ses frekanslarıyla yola çıkar

Aslında İris’in arayışı ve buluşu fen dersinde öğretmeninin ses frekanslarına dair bilgi paylaşımını vurgulayarak anlatmasıyla başlıyor. İşitme engelli İris’in sessiz dünyasındaki tek mutluluğu, dinleyemediği radyoları tamir etmektir. İletişim kuramadığı hatta yer yer açık şekilde dışlayan arkadaşları yetmezmiş gibi, ailesinin de onu anlamadığını düşündükçe yalnızlığı derinleşir. Tıpkı Mavi 55 gibi. Onun da ailesi onu yalnızlaştırdı, dışladı ve okyanusta tek başına bıraktı. İşte okyanusta yalnız gezdiğini öğrendiği Mavi 55’ten çok etkilenen İris,  Mavi 55’in izini sürer. Bu özel balinayı bulmayı aklına koyan İris, uzun bir deniz yolculuğuna çıkar.

Anneannesiyle yolculuk

İris bu yolculuğa anneannesiyle çıkıyor. “Anneannem direksiyona geçtikten sonra ‘Hazır mıyız’ diye sordu. ‘Hadi o balinayı gidip bulalım’ diye yanıtladım. İşte macera başlıyor. Bu arada bir hatırlatma yapalım. Balinaların belleği güçlü ve uzun sürelidir. Bir asırdır okyanusa yüzen bir balina, tanıdığı ilk balinaları unutmaz. Hiç tanımayıp yanından gelip geçenleri de aynı şekilde anımsar.”

Aklınızda bulunsun her canlının bir hafızası vardır. İris’in ağzından akan kitabın okyanusun serin suları gibi akıcı olduğunu sayfaları çevirdikçe anlayacaksınız. Bu arada bu plan yapılırken İris’in okuldan birkaç günlüğüne firar ettiğini de belirtmek gerekiyor. İris yoldayken telefonuna gelen mesajlar planın gizliliğini de ifşa ediyor.

“Anneannen birkaç günlüğüne gittiğinizi söylüyor, doğru mu bu? Ders kayıplarını nasıl telafi edeceksin? Okula gidip kitaplarını alacağım ama onlara ne diyeceğimi bilmiyorum. Sana kızacağız diye kaygılanmana gerek yok. Bu fikrin anneannenin başının altından çıktığına eminim. Tam onun yapacağı türden bir şey.” Anneden gelen mesajı cevaplayan İris, suçu anneanneye atıp kurtulmak yerine fikrin ortak düşünceden türediğini belirterek kızmamasını istemesi son derece dürüstçe bir davranış. Tabii yolculuk uzadıkça endişe ve mesaj trafiği de artıyor. Sanırım peş peşe mesajların içeriğini tahmin ediyorsunuzdur: “Lütfen bana nasıl olduğunu bildir. En iyisi nerede olduğunu yaz. Meraktan ölüyorum...”

Ve o an gelir. İnatçı İris ile Mavi 55 birbirini bulur.

“O da bana baktı. Bakışlarında bir onaylama var mıydı? Ya da bir yakınlık? Onun için ta nerelerden geldiğimi biliyor mu? Önemi yoktu artık. Orada birlikteydik. Onu bulmuştum. Benim için ne anlam ifade ettiğini asla bilmeyecekti, ama hiç sorun değildi. Ben onun dilini konuşamıyordum, onun da onarılması gerekmiyordu. Kendi şarkısını söyleyen balinaydı o.”

Evet, her birimizin dili, rengi, duygusu, hissi, bakışı, inanışı farklı. Önemli olan eksiğimizle fazlamızla, farklılıklarımızla yaşayabilmek. İddiaları ve amaçları uğruna inatçı çocukların yolunu açmak büyüklerin işi. Belki de bir kitap başlangıç olur. İyi okumalar.

Kitap: Mavi 55
Yazar: Lynne Kelly
Çeviri: Mine Kazmaoğlu
Yayınevi: Günışığı Kitaplığı
Okuma yaş grubu: 12 yaş üzeri

(SYZ/LY/AÖ)