“Kâğıt üstünde” futbol
*Görsel betimleme: Fotoğrafta, bir grup genç kadının futbol oynadıktan sonra birbirlerine sarıldığı an var. Ön planda, biri futbol topunu tutuyor. Kadınlar kırmızı ve sarı renkte spor kıyafetleri giymiş.
Normalde yaza girerken ya da yazın herhangi bir dönemi için “yazlık okuma listesi” çıkarmak adettendir.
Fakat bu sene yaz mevsimini Avrupa Futbol Şampiyonası’yla açtık. Turnuva bitti. Kupayı İspanya kaldırdı.
Hiç de fena olmayan maçlar izledik. Ancak yaz tüm “sıcaklığıyla” sürüyor. Üstelik haftaya da olimpiyatlar başlıyor. Her ne kadar futbol gayet haklı sebeplerle olimpiyatlarda “üvey evlat” muamelesi görse de yine gözler yeşil sahada olacak.
Ezcümle; yaz sezonunun iki ayını kapatan futbolu biraz da kitaplarla “pekiştirmek” için bir futbol kitapları listesi hazırladık.
Benim Oyunum
Pep Guardiola, “Cruyff'ü tanımadan önce futbol hakkında hiçbir şey bilmiyordum," diyor Hollandalı futbolcu Johan Cruyff için. Cruyff hiçbir zaman dünyanın en iyi futbolcusu (tamlamanın tanımına göre) olmadı ama onun yeşil sahalara getirdiği “Total futbol”un, oyunu baştan aşağı değiştirdi.
Futbolu sadece kazanmaya değil, “görsel şölene” dönüştüren bu sistemle “on bir adamın bir topun peşinden koştuğu oyun” klişesini yıkan ve onun yerine seyir zevkini tavan yaptıran Cruyff’ün Amsterdam sokaklarında başlayıp dünyaca ünlü bir “topçu”ya dönüşen hayat hikâyesini anlatan “Benim Oyunum” aynı zamanda adı konulmamış bir felsefenin de özüne iniyor.
Ayrıca kitabın çok uzun bir süre Amazon’da çoksatanlar listesinin başlarında yer aldığını da belirtelim.
Benim Oyunum – Johan Cruyff – Domingo Yayınevi – 304 Sayfa
Korsanlar, Punklar Ve Siyaset
Almanya’nın “asi şehri” Hamburg’taki “red light” bölgesinde bir futbol kulübü St. Pauli. Yazar Nick Davidson’ın 2007 yılında babasıyla St. Pauli’nin bir maçını izlemeye gittikten sonra futbola, takım ruhuna ve elbette takıma olan bakışını ve inancını değiştirmesiyle kaleme aldığı kitap çok önemli.
Ayrıca kitap, bir futbol kulübünün, futbolla hayatı nasıl iç içe geçirerek yaşadığını anlatıyor. Futbol dışında faşizmle, ırkçılıkla, cinsiyet ayrımcılığı ve daha birçok şeyle mücadele eden bir takımın ve taraftarının ruhunu yakalamaya niyetlenen “Korsanlar, Punklar ve Siyaset”, o meşhur vecizenin vücuda gelmiş hali.
Korsanlar, Punklar Ve Siyaset – Nick Davidson – İthaki Yayınları – 328 Sayfa
Futbol Ve Kültürü - Takımlar, Taraftarlar, Endüstri, Efsaneler
Futbolun herkes için ayrı bir anlamı olduğu bir gerçek. Kimi stres atmak için, kimi aidiyet duygusunu yaşamak, kimi bir arada, tek yumruk olmak, kimi de sadece “güzel” bir oyun olduğu için sahipleniyor futbolu.
Ancak “endüstriyel futbol” terimi ortaya çıktığından beri sosyologlar, psikologlar, spor insanları futbol altından daha derin anlamlar aramaya başladılar. İşte “Futbol ve Kültürü” de 18 Avrupalı, 11 Türkiyeli yazar, gazeteci, sosyolog veya bu işe kafa yoran ismi bir araya getirerek milliyetçilikten tutun holiganizme, kapitalistleşmeden medyaya futbolun altında nelerin saklı olduğunu araştırıyor. Futbolu bir kültür olarak değerlendiren kitap, milyonlarca insanı “derinden” etkileyen bu güzel oyunu A’dan Z’ye farklı açılardan masaya yatırıyor.
Futbol ve Kültürü - Takımlar, Taraftarlar, Endüstri, Efsaneler – Der. Tanıl Bora – Der. Wolgang Reiter – Der. Roman Horak – İletişim Yayınları – 404 Sayfa
Futbol Ateşi
Nevi şahsına münhasır yazar Nick Hornby, kadınlara nasıl âşık olduysa futbola da öyle âşık olmuş. Böyle diyor “Futbol Ateşi” kitabında.
Babasıyla iletişim kurabilmek için henüz 11 yaşında kendini statta bulan bir çocuğun futbolla harmanlanan hayatını anlatan kitap, sıkı bir Arsenal taraftarı olan Hornby’nin edebiyat dünyasına bir armağanı. O büyülü atmosfere girdikten sonra hayatı değişen bir çocuğun kalbine ektiği futbol sevgisi, muhtemelen daha iyi anlatılamazdı.
Futbol Ateşi – Nıck Hornby – Sel Yayıncılık – 240 Sayfa
Futbol Asla Sadece Futbol Değildir
İngiliz gazeteci-yazar Simon Kuper’in bir dünya turuna çıkarak büyük bir çabayla kaleme aldığı “Futbol Asla Sadece Futbol Değildir”i bilerek sona aldım. Çünkü bu bir futbol kitabından çok çok daha fazla şey içeren, dünyanın elinde tuttuğunu sandığı futbolun, aslında dünyayı nasıl elinde tuttuğunun gerçek bir kanıtı.
İlk olarak 1994 yılında İngiltere’de yayımlanan ve büyük ilgi gören “Futbol Asla Sadece Futbol Değildir”, sadece adıyla bile yıllar içinde bir fenomene dönüştü, elden ele dolaştı, tır şoföründen CEO’suna kadar herkes hastası oldu.
Kuper’in yirmi iki ülkeyi gezerek futbolun “politikası” hakkında aldığı notlardan, taraftarlarla, kulüp başkanlarıyla, futbol insanlarıyla yaptığı görüşmelerden oluşan kitap, tüm zamanların en çok okunan futbol kitapları arasında başı çekti. Gerisi için söylenecek fazla bir şey yok zaten… Gerçekten “Futbol asla sadece futbol değildir…”
Futbol Asla Sadece Futbol Değildir – Sımon Kuper – İthaki Yayınları – 384 Sayfa
(BS/EMK)