Dengeli Narsisizm Mümkün mü?

İletişim Yayınları’nın Psykhe dizisinden çıkan Narsisizme Yeni Bir Bakış, yazarı klinik psikolog Craig Malkin’in yirmi yıllık terapi birikimi ile sohbet havasındaki üslubunu birleştiren, farklı bir psikoloji kitabı.

Yazar, keyifli bir okuma ışığında kendimiz üzerine tekrar düşünme fırsatı vererek bize kendimizi özel hissetmemizin sınırlarını sorgulatıyor.

Kişinin kendini tanıma arzusu, belki de insanlığın varoluşundan beri süregelen en temel meselelerden biri… İnternette gezinirken karşımıza çıkan popüler “kişilik testleri”nden klinik araştırmalara uzanan bir uğraş olarak karşımızda kendini tanıma arzusu… Bunların neticesinde, kimi zaman bütün dünyaya ilan edecek kadar gurur duyduğu kimi zaman da en yakınındaki kişi ile bile paylaşamayacağı kadar saklı tuttuğu sonuçlara ulaşabilir kişi; kendi içinde böylesi uçları barındırır.

Narsisizm ise bu uçlardan biri olarak sıkça karşımıza çıkan kavramlardan.

Narsisizm nedir, ne değildir tam kavranmasa bile sürekli dillerde olan, bazı davranışlara karşılık yapıştırılmak için hazır bir etiket niteliğinde bir kelime haline geldi. “Narsist insan” ya da “narsistçe bir davranış” gibi ifadeler, maruz kalınan ya da gözlemlenen davranışlar için sıkça kullanılıyor.

Peki narsisizmin aslında neleri kapsadığı, bu ifadelerin neyi gösterdiği soruları takılıyor mu aklımıza? Narsisizme Yeni Bir Bakış işte bu soruları ve daha nicesini cevaplar nitelikte, kendisini tanıma arzusu içerisinde olanlar için adeta bir başvuru kitabı...  

Bu kitap, yeni bir bakış vaat etmesinin yanı sıra ilgi çekici bir alt başlığa da sahip; Kendini Özel Hissetmenin Kötü –ve Şaşırtıcı Biçimde İyi- Yanları.  Bu alt başlık bizlere belki biraz önce bahsettiğimiz uç sonuçları anımsatabilir. Kişinin kendisini özel hissetmesi, kimisi için saklanması ve hatta olmaması gereken bir uç noktayken kimisi için de en doğal hak olarak ilanını bekleyen diğer bir uç. Yazar, kitap boyunca bu iki ucun temsil ettiklerini, nasıl anlamlandırılabileceklerini ve en önemlisi bu iki uç arasında bulunabilecek orta noktanın kişiye neler kazandırabileceğini aktarıyor.

Daha giriş yazısından bizleri samimi bir üslupla karşılayan Malkin, okurla sohbet eder gibi bir dille yazıyor. Kendi annesinin bir narsist olduğunu nasıl keşfettiğini bizlere aktarırken içten bir başlangıç yaptığının farkına varıyoruz. Dört kısma ayrılmış kitap narsisizmin tanımıyla başlıyor; sağlıklı ve sağlıksız narsisizm ayrımı, sağlıksız narsisizm ile başa çıkmanın yolları ve sağlıklı narsisizmin desteklenmesinin nedenlerini ele alan diğer üç kısım da alt bölümlere ayrılmış bir şekilde detaylı bir okuma sunuyor.  Yazarın narsisizmin literatürdeki yerinden başlayarak kendi klinik çalışmalarından örnekleri aktardığı bu kitap, en başta bize narsisizm hakkındaki bilgimizi sorgulatıp, zihnimizde yeni fikirler inşa ediyor ve narsist kişilik ve evreleri ile olan ilişkimizi fark ettiriyor. Yazarın her yaş ve mesleki gruptan oluşan narsist hasta incelemeleri, eğitim ve çalışma hayatından evlilik ve aile yaşamına kadar geniş bir portre yelpazesi sunuyor ve teorik bilgileri gözlemlerle temellendirerek okurda daha canlı bir etki bırakıyor.

İlk bölümün sonuna vardığımızda bizleri bekleyen “narsisizm spekturumu skalası”, kendimizi değerlendirmemizi ve ilerleyen bölümlerde yazılanları daha bir dikkatle okumamızı sağlıyor.  Kitabın bu çalışma üzerine temellendiğini ve kitabı başarılı kılanın esas bu olduğunu da söylemek mümkün. Yazar tarafında hazırlanan 39 soru, 1’den 10’a kadar değişen değerlerle kişilere ipucu vermesi için tasarlanmış. Malkin’in testin başında dediği gibi, “narsist” kavramı zihinlere negatif bir anlam kazımış durumda. Kitabın amaçladığı - ve bana kalırsa başardığı da – işte bu algıyı yıkmak: “Çünkü aslında narsisizm, normal ve yaygın insani bir dürtüdür sadece: kendini özel hissetme dürtüsü.”  Bu dürtüyü kontrol altına alabilmek ya da alamamak, narsisizmin sağlıklı veya sağlıksız olarak belirleyen şey ve aslında negatif anlamı hak eden sadece ikincisi. Sağlıklı narsisizm ise -skaladaki doğru yer tutturulduğunda- hayatımızı güzelleştirecek ve gerek iş gerek sosyal yaşamda başarılı işlere imza atmamızı ve başarılı ilişkiler kurmamızı sağlayacak kadar pozitif bir etken. (BB/AS)

* Narsisizme Yeni Bir Bakış, Craig Malkin, İletişim Yayınları, Şubat 2017, 248 sayfa.