Çizgili Pijamalı Çocuk: Sınırları aşan bir dostluk hikâyesi

*Çizgili Pijamalı Çocuk (The Boy in the Striped Pajamas), 2008, yön: Mark Herman

Çağdaş çocuk edebiyatının en büyük isimlerinden biri olan John Boyne'nin 46 dile çevrilen "Çizgili Pijamalı Çocuk" kitabının devamı sayılan, ancak yetişkinlere hitap eden "All The Broken Places"in yurt dışında satışı başladı. Okurlarından büyük beğeni toplayan ve adalet, arkadaşlık, hak ve özgürlükler, savaş ve barış gibi temaların işlendiği "Çizgili Pijamalı Çocuk" kitabını bu vesileyle yeniden hatırlatmak kaçınılmaz oldu.

Dünya tarihine geçen Nazi ırkçılığını tüm çıplaklığıyla yansıtan romanı okumayan genç kalmamalı. Tudem Yayınları'nın 2016'da Tülin ve Tayfun Törüner'in çevirisiyle Türkçeye kazandırdığı eser bir başyapıttan çok daha öte. Irkçılığın nasıl bir kötülük olduğunu, dönüp sahibini de vuracak bir körlük, bir nefret, bir çıkmaz olduğunu etkileyici bir akışkanlıkla işleyen kitap, daha iyi bir dünya için adeta yol gösterici.

Auschwitz'den bir gerçek hikâye

Auschwitz Toplama Kampı'nda Nazi komutanlarından birinin oğlu Bruno ile kampta esir bir Yahudi çocuğu olan Schmuel'in dünyada olup bitenden habersiz başlayan ve aynı sonu yaşayan gerçek hikâyesinden doğan kitap, dünyanın nasıl bir insanlık suçunu yaşadığını hatırlatıyor. Kitabı elinize aldığınızda kendinizi Bruno'nun ve Schmuel'in yerine koyarak ilerliyorsunuz ve "Bir daha asla" yaşanmaması gerektiğinin sonucuna ulaşıyorsunuz. Bir yandan güç ve iktidara sahip, zulmedenin çocuğu, öbür yanda ölüm sırasını bekleyen bir adamın çocuğu... Tel örgülerle bölünmüş, sınırları aşan dostluk hikâyesi...

Kitap salt çocuklara yönelik değil, dikta rejimlerin, faşist yönetimlerin insanlık üzerindeki tahribatı, acımasızlığı, zulmü ve soykırımı sade anlaşılır bir dille yetişkinlere de anlatıyor. Kitap aynı zamanda Nazi dönemine ışık tutan tarihi bir belge niteliğinde ve her gencin kitaplığında bulundurması gereken bir eser.

Babasının ne iş yaptığını bilmeyen bir çocuk

Bir çocuk düşünün hiçbir zaman babasının ne iş yaptığını bilmiyor ve bunu anlatamıyor. Acaba Bruno, babasının bir soykırımcı olduğunu bilseydi bunu paylaşabilir miydi? Çok ağır bir temanın işlendiği ve dünya tarihine yazılmış insanlık suçunu, utancını genç okurlara kavratacak bir dile sahip olan kitaptan bir tutam bırakalım.

"(...) 'Bazen biri çok önemli olduğunda,' diye devam etti anne, 'ona iş veren adam, başka bir yere gitmesi gerektiğini; çünkü orada yapılacak çok özel bir görev olduğunu söyleyebilir.'

"'Ne tür bir görev?' diye sordu Bruno, çünkü kendine karşı dürüst olmak gerekirse, ki normalde her zaman dürüst olmaya çalışırdı, babasının ne iş yaptığından tam olarak emin değildi.

"Arkadaşlarıyla bir gün okulda babalarının işleri hakkında konuşuyorlardı. Karl, babasının manav olduğunu söylemişti. Bruno doğru olduğunu biliyordu; çünkü şehir merkezinde bir manav dükkanı işletiyordu. Daniel, babasının bir öğretmen olduğunu söylemişti, bu da doğruydu; çünkü uzak durması gereken büyük çocuklara ders veriyordu. Martin, babasının aşçı olduğunu söylediğinde, Bruno bunun da doğru olduğunu biliyordu; çünkü babası bazen Martin'i okuldan almaya geldiğinde üstünde beyaz bir önlük olurdu.

"Fakat arkadaşları, babasının ne iş yaptığını sorduğunda Bruno, bilmediğini fark etti. Tek söyleyebildiği babasının izlenmesi gereken biri olduğunu ve Fury'nin onun için büyük şeyler düşündüğüydü. Ah ayrıca harika bir üniforması da vardı..."

Filmi de çekildi

Wall Street Journal'ın "Derinden etkileyen, çok güzel ve tane tane kaleme alınmış", USA Today'ın "Heyecan verici ve sarsıcı", Irish Examiner'ın "Olağanüstü bir kitap!", Irish Independent'ın "Arkadaşlık ve savaşın korkunçluğunu işleyen olağanüstü bir roman.", Wall Street Journal'ın "Derinden etkileyen, çok güzel ve tane tane kaleme alınmış" yorumlarıyla okuyucusuna tanıttığı 200 sayfalık kitap, 9 yaş ve üstü gençlere hitap ediyor. 

Kitap aynı zamanda 2008'de Miramax tarafından sinemaya da aktarıldı ve pek çok ödül kazandı. Bu eşsiz eser için kitaplığınızda yer açın...

(SYZ/AÖ)