Sadelik ve kullanım kolaylığıyla kullanıcılarına kendini sevdiren Google, uzun zamandır yalnızca bir arama motoru olmaktan çıkmış durumda. Mobil hizmetlerden reklama, haritadan sosyal medyaya Google'ın faaliyet göstermediği, ürün geliştirmediği alan kalmadı. Google, aslında bunların birçoğunu "vitrinine çıkarmıyor". Meraklısı bir şekilde ulaşıyor. Bu ürün ve hizmetlerden 10'unu inceliyoruz:
Google Paket (http://pack.google.com/intl/tr/pack_installer.html?hl=tr )
Tamamı ücretsiz ve kullanışlı yazılımlardan oluşuyor. Google imzalı programların yanı sıra Adobe Acrobat Reader'den Mozilla Firefox'a bilgisayarınızda mutlaka bulundurmanız gereken bir takım bazı araçlar da bu paketle geliyor. Paketin içeriğini birkaç tıkla, kendi ihtiyaçlarınız doğrultusunda şekillendirebiliyor, standart kuruluma mahkum olmuyorsunuz. Prag merkezli antivirüs yazılım şirketi Avast!'ın ücretsiz sürümünün pakete dahil edilmiş olması ve Google Updater ile paketin tamamının artık tek tıkla güncelleniyor olması, işin bir başka güzel yanı. Sun Microsystems (artık Oracle bünyesinde) tarafından geliştirilen ücretsiz Star Office, uzun yıllar en cazip unsurlardan biriyken Google tarafından paketten çıkarıldı. Google yönetimi daha önceki yazılarımızda ele aldığımız ( http://bianet.org/biamag/bilisim/124702-powerpointe-alternatif-en-iyi-10-sunum-araci ) ( ( http://bianet.org/biamag/bilisim/122173-ucretsiz-dosya-paylasimi-ve-depolama-icin-10-adres ) Google Belgeler dururken Star Office'e ne gerek var diye düşünmüş olmalı. Ya da Oracle'ın biraz deli dolu patronu Larry Ellison ile anlaşamadılar, kimbilir?
Google Kitap (http://books.google.com.tr/ )
Google Kitap, geçen haftalardaki yazılarda zaman zaman değindiğimiz, Ücretsiz e-kitap İçin 10 Adres (http://bianet.org/biamag/kultur/121989-ucretsiz-e-kitap-icin-10-adres ) başlıklı yazıda da ayrıntısıyla ele aldığımız bir hizmet. Google, 2015 yılına kadar dünyanın tüm dillerinden 15 milyon kitabı dijital ortaya aktarmayı planlıyor. Hizmete Türkiye'den ulaşılamıyor olması elbette özellikle araştırmacılar, yüksek lisans ve doktora çalışması yapanlar için tatsızdan da öte bir durum. Normale dönülünceye kadar belki boşluğu doldurabilecek bir başka site: http://www.gigapedia.net/.
Google Siteler ( www.sites.google.com/?hl=tr )
Google'ın ücretsiz web sitesi hizmeti daha önce JotSpot adını taşıyordu. Jotspot, 1990'larda Yahoo ve Lycos ile birlikte internet aleminin yıldızları arasında yer alan Excite portalının kurucularından Joe Kraus ve Graham Spencer tarafından, küçük ve orta ölçekli firmalar için geliştirilen bir hizmetti. Uzun sözün kısası, Google bu hizmeti 2006'da satın aldı. Her Google kullanıcısı bu hizmet kapsamında sunulan araçlarla 100 Mb boyutunu aşmamak şartıyla birden fazla site yapılandırabiliyor. Teknik bilgi sahibi olmanız şart değil. Google'ın Belgeler, Takvim, Youtube ya da Picasa gibi diğer ürünlerini de sayfalarınıza gömebiliyor, yine Google tarafından sağlanan Hava Durumu Bilgisi'nden Online Oyunlara çeşitli widgetlar aracılığıyla sitenizi zenginleştirebiliyorsunuz. Bu hizmetin en güzel yanı, dilerseniz sitenizi herkese ya da belli kullanıcılara açabiliyor olmanız. ( http://www.youtube.com/watch?v=fD-4FRTzxkI )
Google Blog Arama ( http://blogsearch.google.com/ )
Blog yazarlığı, özellikle ABD'de, geleneksel medya ile birlikte kamuoyunu yönlendiren ciddi bir mecra haline geldi. Blogların önemi ABD dışında da giderek artıyor. Google'ın neden bloglara özel arama motoru kurduğu sorusunun yanıtını da burada aramak gerekiyor. Uzun yıllar Blog Arama Motoru denince ilk akla gelen Technorati (http://technorati.com/ ) olurdu. Tepe yönetiminde bir dönem Tantek Çelik'in de yer aldığı Technorati, 2008 Haziranı itibariyle 112,8 milyon blog sayfasını endekslemişti. Derken Google'ın Blog Araması çıktı, Technorati'nin oyun alanını önemli ölçüde daralttı. Google burada elindeki güçlü araçları kullanınca Blog Arama'da hızla büyüdü. Technorati'nin geçen yıl artık yalnızca İngilizce blogları endeksleyeceğini açıklaması, Google ile rekabette kaçınılmaz bir tür ricat kararı sayılabilir.
İşin tarihi-ekonomik çerçevesi bir yana aramalarınızda "link:", "site:", "cache:" ve "info:" gibi sorgu operatörlerini kullanabiliyorsunuz. Bunların yanı sıra yalnızca bloglar için geçerli "inblogtitle:", "inposttitle:", "inpostauthor:" veya "blogurl:" gibi sorgu türlerine de yer verebiliyorsunuz (http://www.google.com.tr/intl/tr/help/operators.html ).
Google Not Defteri ( www.google.com/notebook/?hl=tr )
Bu hizmetten yararlanabilmek için ister Internet Explorer isterse Firefox olsun, kullandığınız tarayıcıya ilgili eklentiyi kurmanız yeter. Herhangi bir sayfadaki metin, resim ya da bağlantıyı tek bir tıkla not defterinize aktarıyorsunuz. Bilgilere herhangi bir bilgisayardan erişebiliyor ve dilediğiniz kadar yeni kayıt açabilirsiniz. www.google.de/notebook/ adresinde size ait notları dilediğiniz gibi işleyip düzenleyebilirsiniz. Google Not Defterini'nin sıkı bir rakibi olan Evernote'u Zamandan Tasarruf Sağlayan 5 Web Uygulaması başlıklı yazımızda ( http://bianet.org/biamag/bilisim/121078-zamandan-tasarruf-saglayan-5-web-uygulamasi ) tanıtmıştık.
Google Earth (http://earth.google.com/intl/tr/ )
Bilgisayarınıza kurulan uygulama, uzayın sınırlarından okyanusların derinliklerine, üç boyutlu bina modellemelerinden uydu görüntülerine birçok unsuru birleştiriyor. 5'nci sürümüne ulaşan Google Earth, yalnızca inceleyip görmenizi değil, gezdiğiniz yerleri kaydedip başkalarıyla da paylaşabilmenizi sağlıyor. 5'nci sürüm tarihi yapıların tanıtılması, okyanus tabanına dair veriler ve ses kayıtlı tur özellikleriyle öne çıkıyor. Google Earth'te herhangi bir mekanın kendi çektiğiniz fotoğrafla tanıtılmasını istiyorsanız yapmanız gereken tek şey, Google'a bağlı bir hizmet olan www.panoramio.com adresine giderek fotoğrafınızı yüklemek... (http://www.youtube.com/watch?v=GSuJq4UzkIA )
Google Moon, Mars ve Sky
Google Moon ( http://www.google.com/moon/ ), NASA tarafından sağlanan ay haritası üzerinde gezinti sağlıyor. Uygulama, Aya iniş yapan Apollo araçlarının indiği noktalar hakkında da fotoğraflarıyla birlikte bilgi veriyor. Google Mars ( http://www.google.com/mars/ ) aracılığıyla Kızıl Gezegen'in yüzeyini topografik, görünür ve kızılötesi olmak üzere üç farklı biçimde tarayabiliyorsunuz. Uygulama, Mars'a inen uzay araçları ve yüzeyin coğrafi şekilleri hakkında da ayrıntılı bilgi sunuyor. Hubble teleskobunun muhteşem görüntüleri, Güneş Sistemi ve galaksilere göz atabileceğiniz Google Sky uygulamasına yalnızca Google Earth uygulaması üzerinden değil, tarayıcınıza http://sky.google.com adresini vererek de girebiliyorsunuz.
Google SketchUp ( http://sketchup.google.com )
SketchUp ile üç boyutlu modeller oluşturduktan sonra bu platformu diğer kullanıcılarla paylaşım ve değişim amaçlı kullanabiliyorsunuz. Yalnızca üç boyut konusuna ilgi duyan mimar ve mühendisler için değil, konuya amatör olarak ilgi duyanların da bir kenarından tutabileceği bir araç. Google, Earth ile bütünleştirdiği bu uygulamanın daha fazla tanınması için yılda bir defa olmak üzere "Kentinin modelini çıkar" (Model Your Town) başlıklı bir yarışma düzenliyor. Dünyanın dört bir yanından binlerce kişinin ünlü-ünsüz, tarihi-yeni yapıları modelleyerek katıldıkları yarışmaya geçen yıl Türkiye'den de İzmir, İstanbul, Kastamonu, Trabzon ve Malatya'dan kullanıcılar katıldı. 10 bin dolar ödüllü yarışmanın bu yılki sahibi Peru'nun Barranco kentinin üç boyuklu modelini çıkaran Jorge De Albertis Bettocchi oldu (http://www.youtube.com/watch?v=ttkoquXm0_k ).
Google Knol (http://knol.google.com/k )
İngilizce knowledge (bilgi) sözcüğünden türetilen Knol, 2008 Ekim'inde yayına başladığında Vikipedi'ye alternatif olacağı konuşulmuştu. Ancak Vikipedi gibi bir "online ansiklopedi" olmasına rağmen Knol'un işleyişi çok daha farklı. Makalelerin şimdilik yalnızca İngilizce, Korece, Arapça, Almanca, Felemenkçe, İtalyanca, İspanyolca, Japonca, Rusça, İbranice, Portekizce ve Hintçe yayınlandığı Knol'a 197 farklı ülkeden kullanıcı katkı sağlıyor. Makale sayısının 100 bin rakamını Ocak 2009 itibariyle aştığı Knol'un yazarları, Google'ın ilgili sayfa üzerinden elde ettiği reklam gelirlerine de ortak olabiliyorlar.
Google Insights for Search (http://google.com/insights/search/#
Maliyeti ne olursa olsun "her şeyi kaydetmek", Google'ın ilkeleri arasında yer alıyor. Kim, nerede, ne zaman, hangi anahtar kavramla ne aramış, hepsi 2004'ten bu yana bir güzel kaydediliyor. Google Insights'ta örneğin bianet sorgusunu girdiğinizde bianet'in en çok nerelerden arandığını görebiliyor, haber portallarına takılan başlıkları da takip edebiliyorsunuz. ( http://google.com/insights/search/#q=bianet&cmpt=q&geo=TR ) (NH/EÖ)