Yeni e'nin yeni sayısı: Afrika şiiri

Yeni e dergisi, Aralık 2021 tarihli 62. sayısında emperyalist Batı’nın süzgecinden geçebildiği kadarıyla ‘bilinen’ ve böylece oryantalist bir tarih yazımının parçası olagelmiş Afrika kıtasının ‘bilinmeyen’ çok katmanlı gerçekliğine çeviriyor yönünü.

Dergi, sömürgecilerin Afrika’yı ‘sunduğu’ biçimine dayanarak değil; söze, şiire, edebiyata yansıyan ve orada biriken hafızaya bakarak kıtanın kendi şairlerinden bir seçki ile hazırlamış dosyayı. 

Abdellatif Laâbi, Muhammed Bennîs, Âişe el- Basri, Kofi Awanoor, Atukwei John Okai, Ama Ata Aidoo, Mazisi R. Kunene, Sipho Sepamla,  Mbongeni Khumalo, Francis Behey, René Philombé, Mbella Sonne Dipoko, Antoine -Roger Bolamba, Patrice E. Lumumba, Tchicaya U Tam’si, Roland T. Dempster , Bai T. Moore, Patrica Jabbey Wesley, Jean-Joseph Rabearivelo, Jacques Rabemananjara, Flavien Ranaivo, İbrâhîm Nâci, Salah Abdel Sabour, Ahmedal- Shahawi, Jose Craveirinha, Noemia Da Souza, Marcelino Dos Santos, Shaaban Robert, Euphrase Kezilahabi, Halima Ali Shekuwe, Fenton Johnson, Langston Hughes, Aime Cesaire dosyada şiirleri yer alan şairler arasında. 

Editörü Zekeriya Şimşek olan dosyanın editoryal sunusunda şu ifadeler yer alıyor:

“İlkel Afrika ekonomisinin kapitalist Batı uygarlığı karşısındaki çaresizliği, maddi dünyanın acımasız bir gerçeğidir belki; ama sanat, tam da bu acımasız ve çaresiz anlarda, kimi zaman bir kardelen gibi çıkıyor ortaya… Afrika, şimdi bu çok katmanlı hikâyesinden kaynaklanan çok katmanlı bir insanlık kültürüne sahip. Fakat Afrika’nın yağmalanmasıyla eş zamanlı olarak, kültürün de bir ‘endüstri’ye, bir meta ve artı değer sömürüsü, bir kâr faaliyeti alanına dönüşmesi yeni bir engel yaratıyor. Afrika halklarının kültürü, tüm diğer ezilen halkların kültürleri gibi, ‘sınai bir gölgede’ kalıyor…”

Dergi, Ayşegül Tözeren’in yazar Seray Şahiner’in Everest Yayınları’ndan çıkan son romanı Ülker Abla üzerine kaleme aldığı “Ayşe Çetin’le Nasıl Tanıştım?” başlıklı yazısı ile açılıyor.

Dergideki bir diğer değerlendirme yazısı ise Hakan Karayavuzoğlu’nun kaleminden. Karayavuzoğlu, Cenk Kolçak’ın Manos Kitap etiketi ile yayınlanan ikinci şiir kitabı “Su ve Parya” üzerine bir incelemesi ile dergide.

2021’in son sayısında şiire geniş bir şekilde yer ayıran dergi, Ermeni şair Zareh Khrakhuni’nin şiirlerinden seçmeler ile buluşturuyor okuyucuyu. Ohannes Şaşkal, Khrakhuni’nin şiirlerini Ermenice aslından Türkçe’ye çevirdi. Aynı zamanda Şaşkal, bu sayıda bir çizimi ile dergi sayfaları arasında. İlyas Tunç, 21 Aralık 1907 yılına, Şili’ye götürüyor okuyucuyu: “Çöl çiçekleri güzel kokar. Ya, nitrat!..”

Ulaş Töre Sivrioğlu, “Bizans Tarihçiliğinde Yeni Yaklaşımlar” başlıklı yazısında Anthony Kadellis’in Bizans, Roma Diyarında Etnisite ve İmparatorluk ismiyle çevrilen kitabından yola çıkarak Bizans’ın tarihini tartışıyor. Ulaş Başar Gezgin, Adnan Yücel şiirleri üzerine bir incelemesi; Levent Turhan Gümüş, ‘Güz Ekini’ Bir Berceste Mısra: Enver Gökçe” başlıklı yazısı ile dergide yer alıyor. Zerrin Saral ise şair ve gazeteci Rahmi Emeç ile söyleşisinde imgesel söylemin önemini ve edebiyatın güncel konularını irdeliyor.

Muzaffer Kale, Altay Öktem, Arif Berberoğlu, Rabia Çelik Çadırcı ve Gülsüm Cengiz bu sayımızda şiirleri; Chloe Koutsubelli, Ezgi Balaban, Çiğdem Özerdoğan, Orçun Mutlu öyküleri; Nuri Pakdil, Mehmet Hakkı Suçin, Metin Fındıkçı, Nazar Büyüm, Yunus Çakır, Gürkal Ayan, Gürhan Uçkan, Ergin Koparan, İlyas Tunç, Muzaffer Uyguner, Berrak Hotan, Gürhan Uçkan, Ali Küçüktavşanlı, Gürkal Aylan, Sürayya Berfe, Özcan Özbilge, Berna Şimşek, Burcu Uçel, Ferda Keskin, Eray Canberk, Faruk Şirin, A. Kadir-A. Timuçin, Onat Kutlar, Şaban Özdemir, Metin Cengiz ve Alya Zampounidou çevirileri ile dergide yer alıyor.

Yeni e, kitabevlerinin yanı sıra ginkokitap.com, emekkitap.com, babil.com, odakitap.com, eganba.com adreslerinden dergi edinilebilir.

(HA)