Tuncel Kurtiz’in sürgün yıllarından filmler Gezici Festival’de
Ankara Sinema Derneği'nin düzenlediği 26. Gezici Festival'in programında, oyuncu Tuncel Kurtiz'in İsveç'teki sürgün yıllarına ait daha önce gün yüzüne çıkmamış iki film yer alıyor.
26 Kasım-2 Aralık tarihleri arasında Ankara'da, 3-5 Aralık'ta Sinop'ta ve 6-8 Aralık'ta Kastamonu'da gerçekleşecek festivalde İsveç Büyükelçiliği'nin katkılarıyla oluşturulan "Tuncel Kurtiz'in Sürgün Yılları" bölümünde "Saç" ve "Bebek" adlı filmler gösterilecek.
1971'de "Umut" filminin galasına katılmak için gittiği Cannes Film Festivali'nin ardından meslek yaşamına Avrupa'da devam etme kararı alan Tuncel Kurtiz'in bu kararı 12 Eylül 1980 darbesinin ardından 1993'e kadar sürecek zorunlu sürgüne dönüşür.
Pek çok önemli projeye imza attığı bu 22 yıllık dönemde Kurtiz'in, İsveç Film Enstitüsü arşivi kayıtlarına göre, oyuncu kadrosunda yer aldığı 9 film bulunuyor.
45 yıl sonra "Saç"
Tuncel Kurtiz'in 1976 sonbaharında Niğde'nin Değirmenli köyünde başlayıp Toroslardan İç Anadolu'ya kadar her köyü dolaştığı ve İsveç'te sonlanan, ertesi yıl İsveç Televizyonu'nda gösterilen "Saç" filmi 45 yılın ardından Türkiyeli izleyiciyle buluşacak.
Film, Biri Anadolu'da saç toplayıcısı, diğeri ise bu saçları İsveç pazarına satmayı hayal eden göçmen işçi, iki karakterin hikâyesini birbirine paralel olarak kurguluyor. Ekonomik koşulların zorlamasıyla saçlarını satmak zorunda kalan genç kızların çaresizliğini de gözler önüne seren filmin müzikleri Zülfü Livaneli imzalı.
Kurtiz 1977'de Cumhuriyet gazetesinden Mehmed Kemal'e verdiği bir röportajda filmin ana temasını şöyle özetliyor:
"Homeros efsanelerinden bu yana saçın Türkiye kadını için ne kadar değerli bir unsur olduğunu görüyoruz. Sevdiği ölünce saçını kesiyor, ölü ile birlikte saçını da gömüyor. Kutsal bir yanı da var. Buna rağmen bugün saçını, güçleşen ekonomik koşullar yüzünden satabilmesi, geleneklerin ve kutsal sayılan nice göreneklerin değişmesini belgeliyor."
Yaşar Kemal hikâyesinden uyarlanan "Bebek"
İsveçli yazar ve yönetmen Barbro Karabuda'nın imzasını taşıyan "Bebek", Yaşar Kemal'in yurtdışında yayınlanan ve birçok dile çevrilerek yazarın uluslararası düzeyde tanınmasını sağlayan ilk hikâyesinden uyarlandı. Filmde Tuncel Kurtiz'in yanı sıra Aliye Rona, Rahmi Saltuk, Tunç Okan ve Güneş Karabuda da rol alıyor
Cezayir'in Zeralda kasabasında çekilen "Bebek"te, Bergman filmlerinden tanıdığımız Harriet Andersson ile İsveç'in tanınmış yıldızları köyün kadınlarını canlandırıyor.
Tuncel Kurtiz'in umarsız köylü İsmail'e hayat verdiği filmde, kendi tarlalarını ekip biçen Zala ve İsmail'in öyküsü anlatılıyor.
(AÖ)